جانعلی سوادکوهی در ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۱۱ مرداد ۱۴۰۳، ساعت ۰۴:۵۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۸۴:
"نوشته بد" (در بیتی از حافظ)
دوران همی نویسد بر عارض‌اش خطی خوش
یا رب نوشته‌ی بد از یارِ ما بگردان!خط برآوردن یا سبزشدنِ موی پشتِ لب و چهره‌ی محبوب (مذّکر) در شعرِ فارسی مضمون مکرری است. شاعران آن‌قدر در این‌باره تصویر و مضمون و حکایت پرداخته‌اند که گمان‌می‌کنم مثال‌زدن و شاهدآوردن کار بیهوده‌ای است. سعدی به‌خصوص در گلستان و عبید زاکانی در حکایاتش از این مضمون ماجراها پرداخته‌اند. عبید حتی "ریش‌نامه"ای مستقل نیز ترتیب‌داده. از پربسامدترین مضامین در این زمینه نیز تهدیدِ معشوق ازسوی عاشق است؛ اینکه اگر تو امروز به من بی‌توجه باشی فرداروز که آفتابِ چهره‌ات غبارآلود شود، این شیفتگی و سرسپردگیِ من هم‌چنان برقرار نخواهد‌بود.
حافظ نیز بارها از این موضوع مضمون پرداخته. سبزه‌ی بوستانِ بهشت و موران گردِ سلسبیل در شعرِ او همین حسنِ وصف‌ناپذیرِ روی امردان است. جدا‌از رواجِ غلام‌بارگی و گرایش به عشقِ مذکر در فرهنگِ گذشته، گویا اوصافِ غلمانِ بهشتی (به‌عنوان سرنمونی مذهبی) نیز در این توجه به "ساده"رویان (دست‌کم به‌عنوانِ سنتی زبانی و ادبی) تاحدی موثر بوده‌است.
در این بیت شاعر چه می‌گوید؟ می‌گوید: اکنون که محبوب نوجوان است، موی نورُسته (هم‌چون خطی خوش) بر گردِ لبانش او را دل‌ربا و زیباتر نیز ساخته؛ اما خدایا مباد این موی نورُسته را به ریش و سبیلی نازیبا بدل فرمایی!
درحقیقت شاعر، درحالی‌که خود یقین‌دارد این حسنِ محبوب هم‌چنان برقرار نخواهدماند، عاجزانه از خدای خویش می‌خواهد این آینده‌ی محتوم اما شوم (ریش و سبیل) را هم‌چون سوء‌القضایی از وجودِ نازکِ محبوبش دور کند.نکته اینجا است که "نوشته" در بیت ایهام‌آمیز به‌کار رفته:
۱_ خطّ پشت لب
۲_ سرنوشتحافظ که می‌دانیم اشعری‌مذهب نیز بوده حسرت‌مندانه از خدای خود می‌خواهد آن‌چه را که بر "قلمِ صُنع" رانده و در "لوح محفوظ" ثبت‌کرده تغییردهد تا حُسنِ یارش هم‌چنان پایدار و برقرار بمانَد.
برگرفته از کانال تلگرامی «از گذشته و اکنون»
@azgozashtevaaknoon
جانعلی سوادکوهی در ۱ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۹ خرداد ۱۴۰۳، ساعت ۲۱:۲۳ دربارهٔ وطواط » قصاید » شمارهٔ ۷۴ - ذوقافتین در مدح ملک اتسز:
قصیده‌ای حماسی و زیباست. زبانی فخیم و استوار دارد. موازنه‌های آن استادانه است.
بیت مطلع آن در کتاب علوم و فنون ادبی پایه یازدهم انسانی در درس مربوط به قافیه آمده است.
جانعلی سوادکوهی در ۱ سال و ۱۰ ماه قبل، پنجشنبه ۹ شهریور ۱۴۰۲، ساعت ۰۰:۵۳ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر اول » بخش ۷۳ - مژده بردن خرگوش سوی نخچیران کی شیر در چاه فتاد:
درچنان ننگی و آنگه این عجب
فخر دین خواهد که گویندش لقب
دکتر محمد علی موحد در جلسات مثنوی خوانی خود، با احتیاط احتمال داده اند که شاید در اینجا مولانا با استفاده از عبارت فخر دین، می خواسته کنایه و طعنه ای به فخر رازی بزند.
جانعلی سوادکوهی در ۶ سال و ۱۰ ماه قبل، دوشنبه ۱۲ شهریور ۱۳۹۷، ساعت ۰۲:۱۰ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۱۸۹:
در جلد دوم کتاب امثال و حکم دهخدا بیتی از حافط با این دوبیتی باباطاهر نزدیک دانسته شده است:
جام می و خون دل هر یک به کسی دادند
در دایره قسمت اوضاع چنین باشد
جانعلی سوادکوهی در ۷ سال و ۵ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ بهمن ۱۳۹۶، ساعت ۲۱:۵۰ دربارهٔ فروغی بسطامی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۹:
چهار بیت آخر قابلیت تاویل عرفانی ندارند و ارزش ادبی کمتری دارند. (به خاطر اینکه بر خلاف بیت های قبلی چندلایه ای نیستند)
جانعلی سوادکوهی در ۹ ماه قبل، جمعه ۶ مهر ۱۴۰۳، ساعت ۰۱:۵۱ دربارهٔ سعدی » گلستان » باب چهارم در فواید خاموشی » حکایت شمارهٔ ۱: