گنجور

 
قاآنی

اندر جهان دو چیز از دل برد محن

یا سادهٔ جوان یا بادهٔ کهن

تا چند غم خوری می خور به جای غم

غم پیرزن خورد می مرد شیرزن

در دیدهٔ تعب میخ فنا بکوب

وز تیشهٔ شغب بیخ عنا بکن

یاری‌گزین جوان قلاش و نکته‌دان

جان‌بخش ‌‌و جان‌ستان دلجوی و دلشکن

گر فحش می‌دهد احسنت‌گو بده

ور تیغ می‌زند سهلست ‌گو بزن

منت خدای را کز خیل نیکوان

چشمی ندیده است ترکی چو ترک من

رخ یک‌بهشت حور تن یک سپهر نور

لب یک قرابه شهد رو یک طبق سمن

یاقوت لعل او همرنگ نار دان

شمشاد قد او همسنگ نارون

بنهفته در رطب یک روضه اقحوان

پوشیده در قصب یک پشته یاسمن

در زلفکان او تا چشم می‌رود

بندست یا گره چینست یا شکن

گیسویش از قفا غلطیده تا سرین

آن صدهزار مو این یک‌هزار من

چون بینم آن سرین یاد آیدم همی

ازکوه بیستون.وز رنج کوهکن

گه نوشم از لبانش یک‌کوزه انگبین

گه چینم از رخانش یک خوشه نسترن

سمیین سرین او هر گه نظر کنم

آبم همی چکد از چشم و از دهن

چون ماه نخشبش ماهیست در کله

چون چاه نخشبش چاهیست در ذقن

چشش بلای دل زلفش عدوی دین

آن یک رساله سحر این یک قباله فن

مشکیست موی او قلب منش تتار

شمعیست روی‌او چشم منش لگن

بر موی دلکشش حیفست غالیه

بر جسم نازک‌اش ظلم است پیرهن

ترکا بچم به راغ وز خانه شو به باغ

کز لاله صد چراغ بینی به هر دمن

می نوش در صبوح تا بنگری فتوح

کز روح راح روح آساید از حزن

بردار چنگ و جام بگذار ننگ و نام

گیتی تراست دام این دام برشکن

بر بام بیخودی ‌کوس بلا بکوب

در طاق بیهشی تار فنا بتن

ما و منست هیچ در ما و من مپیچ

شو ساز کن بسیج زانسوی ما و من

تن خانهٔ فناست آن خانه را بکوب

جان پردهٔ بقاست آن پرده برفکن

بفکن حجاب جسم تا بشکنی طلسم

مردود خلق باش مقبول ذوالمنن

تشخیص نیک و بدگم‌کرده دیو و دد

درکیش ما بدند در پیش خود حسن

تن بایدت‌ کثیف تا جان شود لطیف

وین نکتهٔ شریف دریاب و دم مزن

آن روی آینه تاریک تا نشد

زین رد درو ندید کس عکس خویشتن

در عین اقتدار تسلیم‌ کن شعار

چون صدر نامدار سالار انجمن

دانا حسین خان نام‌آور جهان

آن میر کامران آن صدر موتمن

صدریست قدردان ابریست ببر دل

میریست شیرکش نیلیست پیلتن

در جاه معتبر در قدر مفتخر

در بزم مشتهر در رزم ممتحن

ای ملک تو قدیم ای جاه تو قدیم

ای بخت تو جوان ای رای تو کهن

ابری تو در نوال چرخی تو در جلال

مهری تو در جمال عقلی تو در فطن

مهر تو دلنواز قهر تو جان‌گداز

بخت تو سرفراز خصم تو ممتحن

از حرص جود تو دندان برآورد

اوّل نفس‌ که طفل لب شوید از لبن

ماند به خصم تو تیغ تو از هزال

ماند به‌گرز تو بخت تو از سمن

روزی که از غبار گردد زمانه تار

چون ملک زنگبار چون رای اهرمن

در دیدهٔ‌گوان مژگان زند خدنگ

برگردن یلان شریان شود رسن

گریان شود امل خندان شود اجل

کاسد شود امید رایج شود فتن

با بانگ نعره دل بیرون جهد ز لب

با سوز ناله جان بیرون رود ز تن

تن‌ها ز تف تیغ تفتیده چون تنور

سرها ز زخم‌گرز آژیده چون سفن

بر نوک نیزه‌ات آون شود عدو

مانند زنده پیل از شاخ‌کرگدن

چون ماه یکشبه بر ایمنت حسام

چون ماه چارده بر ایسرت مجن

بر جسم پردلان جوشن‌کنی قبا

بر پیکر یلان خفتان کنی ‌کفن

صدراز مهر تو دیریست تا مرا

دل‌ گشته مستهام جان ‌گشته مفتتن

عقدیست مهر تو جان منش‌گلو

نقدیست چهر تو روی منش ثمن

ختمست در جهان بر دست تو سخا

ختمست در زمان بر نطق من سخن

تا ناله می‌کند از عشق‌گل هزار

تا سجده می‌برد در پیش بت شمن

از دهرهٔ عتاب زهرهٔ عدو بدر

وز تیشهٔ صواب ریشهٔ خطا بکن