آنکه کارش ز ابتدا تا انتها
یاوگی و هرزه گوئی بود و بس
وانکه از عهد شبابش تا بشیب
میل سوی فتنه جوئی بود و بس
در جهان زد آتشی از طلم و زان
حاصلش بی آبروئی بود و بس
خواست تا گردد وزیر اما نشد
ز آنکه کارش زشتخوئی بود و بس
گر باستحقاق بودی کارها
کار آن دون مرده شوئی بود و بس
با عقل کار دیده بخلوت حکایتی
میکردم از شکایت گردون پر فسوس
گفتم ز جور اوست که اصحاب فضل را
عمر عزیز میرود اندر سر یئوس
از قرص آفتاب نهد خوان جاهلان
و ارباب علم را ندهد ذره ئی سبوس
زالیست سالخورده بدستان گشاده دست
و او بر مثال رستم و دانا چو اشکبوس
دانا فرود وار درین سر گرفته حصن
بیجرم و چرخ در طلبش کینه ور چو طوس
گفت از برای عزت ارباب جهل نیست
کاورنگشان نهد فلک از عاج و آبنوس
بر پای باز بند نه بهر مذلتست
تاج از پی شرف نبود بر سر خروس
مردان که از علائق دنیا مجردند
هرگز نظر کنند بزینت چو نو عروس
این فخر بس که چهره دانا گه جدال
باشد چو لعل و گونه نادان چو سندروس
عقلم چو پای بر سر افلاک مینهد
گو جاهلش مکن بهمه عمر دستبوس
چون همت تو نوبت شاهی همیزند
گو از درت مرو بفلک بر غریو کوس
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره دو نوع انسان صحبت میکند: یکی آنکه از ابتدا به بیهودهگویی و فتنهجویی مشغول بوده و زندگیاش را در بیآبرویی سپری کرده است، و دیگری فردی عاقل و داناست که به جای فریب و ظاهرگرایی، به علم و فضایل انسانی توجه دارد. شاعر به نیکوکاران و عالمان هشدار میدهد که مراقب باشند، زیرا جهل و بیخبری در جامعهای پر است. همچنین، بر این نکته تأکید میکند که ارزش واقعی در علم و فضیلت است و نه در ظواهر مادی. در پایان، شاعر بر لزوم بلندپروازی و هدفگذاری اصیل تأکید میکند و از سرانجام نیکان نسبت به نادانان یاد میکند.
هوش مصنوعی: کسی که تمام کارهایش از ابتدا تا انتها بیحساب و بیمحتواست و فقط حرفهای بیهوده میزند.
هوش مصنوعی: کسی که از دوران جوانیاش تا پیری، تنها به دنبال فتنه و آشوب است و هدف دیگری ندارد.
هوش مصنوعی: در دنیا، به خاطر ظلم و ستم، آتش جنگی شعلهور شد و نتیجهاش تنها بیآبرویی بود.
هوش مصنوعی: او میخواست که وزیر شود، اما نتوانست به خاطر اینکه کردار و رفتار زشت و ناپسند داشت.
هوش مصنوعی: اگر شایستگی داشتی، کارها به دست آن مرده شوی معمولی سپرده میشد و چیز دیگری نبود.
هوش مصنوعی: با تفکر و اندیشهام در سکوت به داستانی از نارضایتی و حوادث ناگوار زمانه فکر میکردم.
هوش مصنوعی: من گفتم که ظلم و ستم او باعث میشود که افراد با فضیلت و با ارزش در عمر خود دچار ناامیدی و یأس شوند.
هوش مصنوعی: آفتاب برای جاهلان سفرهای بزرگ و پر از نعمت میگسترد، اما به حاکمان علم و دانش حتی یک ذره از آن را هم نمیدهد.
هوش مصنوعی: مرد سالخوردهای با دستانی سخاوتمند و مانند رستم و باهوش همچون اشکبوس است.
هوش مصنوعی: عاقلانه و با زیرکی، کسی که در این سرزمین به دژ مستحکم بیجرم مشغول است، طوری است که آسمان و ستارهها برای پیدا کردن او حسادت میکنند.
هوش مصنوعی: میگوید که برای بزرگداشت و مقام اربابان نادانی، آسمان با عاج و چوب آبنوس رنگ نمیآورد. به بیان دیگر، به کسانی که در جهل و نادانی هستند، اعتبار و ارج و قربی داده نمیشود.
هوش مصنوعی: این بیت به مفهوم تلاش برای نگهداشتن خود در مقام و منزلت اشاره دارد. یعنی اگر بندهایی به پا کردهای، این نشان از ذلت نیست. همچنین تاج و مقام، تنها برای کسی که شرافت دارد ارزش دارد و نباید بر فردی بیمقدار به مانند خروس قرار گیرد. در واقع، این به ارزش و شرافت فردی و تلاش برای حفظ منزلت اشاره دارد.
هوش مصنوعی: مردانی که از وابستگیهای دنیوی آزادند، هیچگاه به زیباییها و زینتهایی که همچون عروس جدید هستند، توجهی نمیکنند.
هوش مصنوعی: این افتخار بزرگی است که چهرهی دانشمند در برابر چالشها همچون الماس بدرخشد، در حالی که چهرهی نادان مانند درختی بیخاصیت است.
هوش مصنوعی: وقتی که عقل من به اوج آسمانها میرسد، نادان نباشید و تمام عمرم را دستبوس او قرار دهید.
هوش مصنوعی: وقتی اراده و تلاش تو بر قلههای شاهی میزند، از درگاهت خارج نشو و به آسمان پر آواز کوس نزن.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای آفریدگار چو تو نافریده کس
کار تو دانش و دهش و دین و داد بس
با دو شکار بست نظامی دل و هوس
فتراک او نه بیند بی صید هیچ کس
گشته است بر شکار چنان دست او قوی
کز کوه خود همی برباید همی مگس
تا خفته هوائی و آشفته هوس
با دیو همنشینی و با غول هم نفس
دی از کسان خواجه بکردم یکی سؤال
گفتم به خوان خواجه نشینند چند کس
گفتا به خوان خواجه نشیند دو کس مدام
از مهتران فرشته و از کهتران مگس
تا بر دهان صبح گذر می کند نفس
عزم تو پیش باد و بقای تو باز پس
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.