باز بر شاخسار حیله و فن
انجمن کرده‌اند زاغ و زعن
زاغ خفته در آشیان هزار
خار رُسته به جایگاه سمن
بلبلان را شکسته بال نشاط
گلبنان را دریده پیراهن
ابر افکنده از تگرگ خدنگ
آب پوشیده زین خطر جوشن
شد ز بیغوله بوم جانب باغ
شد ز ویرانه جغد سوی چمن
زان چمن کاشیان جغدان شد
به که بلبل برون برد مسکن
کیست کز بلبل رمیده ز باغ
وز گل دور مانده از گلشن
از کلام شکوفه و نسرین
وز زبان بنفشه و سوسن
باز گوید به ماه فروردین
که به رنجیم ز آفت بهمن
به گلستان درآی و کوته کن
دست بیگانگان از این مکمن
تا به باغ اندرونت پاس بود
از گل و مل تو را سپاس بود
ای همایون بهار طبع گشای
وای از فتنهٔ زمستان وای
بی‌تو دیهیم لاله گشت نگون
بی‌تو سلطان باغ گشت گدای
بی تو شد روی سبزه خاک آلود
بی‌تو شد چشم لاله خون پالای
تو برفتی ز بوستان و خزان
شد زکافور، بوستان اندای
مخزن سرخ گل برفت از دست
خیمه سرو بن فتاد از پای
سنبل و یاسمین بریخت ز باد
لاله و نسترن نماند به جای
بلبلان با فغان زارا زار
قمریان با خروشِ هایا های
این زمان روزگار عزت تو است
در عزت به روی ما بگشای
باغ را زیوری دگر بربند
راغ را زینتی دگر بخشای
باغ دیریست دور مانده ز تو
زود بشتاب و سوی باغ گرای
که به هر گوشه‌ای ز تو سخنی است
وز خس و خار طرفه انجمنی است
مژده کاید برون ز خلد برین
موکب نو بهار و فروردین
تا فزاید به بوستان زیور
تا ببندد به شاخسار آئین
تا شود شاخه بنفشه نزار
تا شود پهلوی شکوفه سمین
باغ گردد بهار خانهٔ گنگ
راغ گردد نگارخانهٔ چین
جای گیرد به جای لاله و گل
بر سر شاخ، زهره و پروین
گردد آراسته به دُرّ و عقیق
گردن و دست لاله و نسرین
در گلستان به گاه گل چیدن
مشگ ریزد به دامن گلچین
خیل زاغان برون روند از باغ
و انجمنشان شود فراق و انین
باغبان آید از بهشت فراز
تا کند باغ را بهشت آئین
باغ را باغبان همی باید
واین چنین گفته‌اند اهل یقین
که چو از باغبان تهی شد باغ
انجمن‌ها کنند کرکس و زاغ
ای گروهی که انجمن دارید
یک زمان گوش سوی من دارید
دل ز کید و نفاق برگیرید
گر به دل مهر خویشتن دارید
در پی سیرت حسن کوشید
گرچه خود صورت حسن دارید
دگران نیز انجمن دارند
گر شما نیز انجمن دارید
همه دارند عقل و دین و شما
جهل و تذویر و مکر و فن دارید
می‌شنیدم ز ابلهان که شما
سر آزادی وطن دارید
لیک زینسان که من همی بینم
سر آزار مرد و زن دارید
گر سخنتان گزافه نیست چرا
اینچنین زبر لب سخن دارید
هرکه بیند گهِ سخن، گوید
آلوی خشک در دهن دارید
پند من بشنوید اگر در دل
دانش و فضل، مختزن دارید
بهلید این فریب و غنج و دلال
مال خلق خدای نیست حلال
آوخ از محنت و عنای شما
وای از رنج و ابتلای شما
به رخ خلق باب فتنه گشود
مجلس شوم فتنه زای شما
ای گروهی که مؤذن تقدیر
زد به بی‌دولتی صلای شما
ای گدایان که برتری جوید
بر شما باشی گدای شما
باشی کوسج سیه که نهاد
به نفاق و غرض بنای شما
هست بیگانه از کمال و خرد
وی بقای خرد فنای شما
بی‌بها مانده‌اید و بی‌قیمت
زانکه رفت از میان بهای شما
دست از این قیل و قال بردارید
نه اگر بر خطاست رای شما
ورنه زین فتنه و حیل ناگاه
قصه رانم به صِهر شاهنشاه
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف وضعیت باغ و طبیعت در فصل بهار می‌پردازد و به کنایه از بحران‌ها و آفت‌های زمستان صحبت می‌کند. زاغ‌ها و جغدها به عنوان نمادهای ناپاکی و خیانت، به جای بلبلان و گل‌ها در باغ نشسته‌اند. شاعر از بهار به عنوان فصل شکوفایی و زیبایی یاد می‌کند و به لطافت و زیبایی آن اشاره دارد. او از تجربه درد و رنج زمستان و آفت‌زایی آن می‌گوید و از بهار می‌خواهد که زودتر بیاید و سرزمین را دوباره زنده کند. در انتها، شاعر به نقد ستم و فریبکاری در جامعه پرداخته و از همگان می‌خواهد که حقیقت را جست‌وجو کنند و از نفاق اجتناب نمایند. در کل، شعر به تضاد میان فصول و وضعیت انسانی در جامعه پرداخته و دعوت به اصلاح و برقراری عدالت می‌کند.
هوش مصنوعی: زاغ و زعن در کنار هم نشسته‌اند و درختی را پر از حیله و فریب کرده‌اند.
هوش مصنوعی: زاغی که در آشیانه‌اش خوابیده، میان هزار خار و تیغ، به جایی درخت سمن رسیده است.
هوش مصنوعی: بلبلان به خاطر نشستن در بوستان و دیدن گل‌ها، از شوق و نشاط به پرواز در می‌آیند، اما آثار درد و رنج در بال و پر آنها نمایان است. گرچه گل‌ها زیبایی و شادابی دارند، اما گاه بر اثر آسیب‌ها و مشکلات، پیراهن زیبای گلبان از هم دریده می‌شود.
هوش مصنوعی: ابر با تگرگ خود همچون تیرهایی به زمین می‌بارد و آب به خاطر این خطر، در حفاظی مستحکم قرار گرفته است.
هوش مصنوعی: پرنده‌ای چون بوم از لانه‌اش به سوی باغ حرکت کرد و جغدی که در خرابه نشسته بود، به سمت چمن رفت.
هوش مصنوعی: از چمن کاشیان، جغدها برخاستند و بهتر است که بلبل به دور باشد و در جایی دیگر زندگی کند.
هوش مصنوعی: چه کسی است که از بلبل جدا شده و از باغ و گل دور مانده و از گلشن بی‌خبر است؟
هوش مصنوعی: این جمله به زیبایی و لطافت گل‌ها اشاره دارد و نشان می‌دهد که سخنان و پیام‌ها باید همچون گل‌ها با طراوت و دلنشین باشند. نشانه‌های نرم و زیبا از طبیعت به ما یادآوری می‌کند که کلام می‌تواند تأثیری شگرف و دلنواز داشته باشد.
هوش مصنوعی: در اینجا بیان شده که در آغاز فروردین، به ماه اشاره می‌شود که ما از درد و رنجی که در بهمن تجربه کرده‌ایم، به تنگ آمده‌ایم. به این ترتیب، حس بی‌تابی و نارضایتی از مشکلات زمستان در مقابل نویدی که بهار می‌آورد، نمایان می‌شود.
هوش مصنوعی: به باغ گل قدم بگذار و اجازه نده که دیگران به این جای مخصوص دسترسی پیدا کنند.
هوش مصنوعی: تا زمانی که در درون باغ وجودت، گل و عطر خوشبو وجود داشته باشد، باید شکرگزار آن باشی.
هوش مصنوعی: ای بهار خوشی و شادابی، طبع و اندیشه را شکوفا کن؛ آه از دردها و مشکلات زمستان! ای کاش این فتنه‌ها و سختی‌ها به پایان برسند.
هوش مصنوعی: بدون تو، گلی که از زیبایی می‌بالید، پژمرده و نابود شده است و بدون وجود تو، پادشاه باغ هم به درباندگی و نیازمندی افتاده است.
هوش مصنوعی: بدون تو، چهره‌ی سبزه‌ها به خاک و آلودگی می‌افتد و چشم‌های لاله‌ها پر از خون می‌شود.
هوش مصنوعی: تو از گلزار رفتی و بوی خوش کافور از بین رفت، حالا باغ به حالت پاییزی درآمده است.
هوش مصنوعی: گل‌های سرخ درون مخزن از دست رفتند و سر خیمه پایین افتاد.
هوش مصنوعی: با وزیدن باد، گل‌های سنبل و یاسمین سرنگون شدند و دیگر از لاله و نسترن چیزی باقی نماند.
هوش مصنوعی: بلبلان با صدای دردناک و ناله به زاری می‌پردازند، در حالی که قمریان با شوق و هیجان آواز می‌خوانند.
هوش مصنوعی: این زمان، زمانی است که تو در اوج عزت و بزرگ‌منشی قرار داری، پس با این بزرگی به ما اجازه بده که از نعمات و برکات وجودت بهره‌مند شویم.
هوش مصنوعی: به باغ زیبایی تازه‌ای ببخش و به درختان آن زینتی نو اضافه کن.
هوش مصنوعی: باغ مدت زیادی از تو دور مانده، بنابراین به سرعت پیش برو و به سوی باغ برو.
هوش مصنوعی: در هر گوشه‌ای از存在، سخن و حرفی از تو وجود دارد و اینجا، در میان خُس و خاری که به نظر بی‌ارزش می‌رسد، گروهی از زیبایی‌ها و شگفتی‌ها جمع شده است.
هوش مصنوعی: خبر خوشی می‌رسد که از بهشت بیرون آمده و نویدبخش آمدن بهار و ماه فروردین است.
هوش مصنوعی: برای زیبا شدن گلستان، باید آن را با زینت‌ها بیارایند تا آیین و رسم‌های خاصی بر روی شاخه‌ها برقرار شود.
هوش مصنوعی: تا زمانی که شاخه‌ی بنفشه‌ای ضعیف به وجود بیاید، باید کنار شکوفه‌ای زیبا و درخشان باشد.
هوش مصنوعی: بهار، خانهٔ بی‌صدا را به باغی زیبا تبدیل می‌کند و تصویر زیبایی در دل چین به وجود می‌آورد.
هوش مصنوعی: زهره و پروین بر روی شاخه‌ها جای خواهند گرفت و جایگزین لاله و گل خواهند شد.
هوش مصنوعی: به خود زینت می‌دهد با زیورهایی از در و عقیق و با گل‌های لاله و نسرین روی گردن و دست.
هوش مصنوعی: در باغ گل، وقتی که وقت چیدن گل‌هاست، عطر خوش مشک روی دامن کسی که گل می‌چیند می‌نشیند.
هوش مصنوعی: گروهی از کلاغ‌ها از باغ بیرون می‌روند و جمع آنها از هم جدا می‌شود، که این موجب دوری و حسرت می‌شود.
هوش مصنوعی: باغبان از بهشت پایین می‌آید تا باغ را به حالت بهشتی درآورد.
هوش مصنوعی: برای داشتن یک باغ، وجود باغبان ضروری است و اهل یقین این را به خوبی می‌دانند.
هوش مصنوعی: وقتی که باغبان نباشد و از باغ مراقبت نکند، پرندگان بی‌ارزش و مزاحم همچون کرکس و زاغ در آنجا جمع می‌شوند و هرج و مرج به پا می‌کنند.
هوش مصنوعی: ای جمعی که دور هم نشسته‌اید، لحظه‌ای به سخنان من توجه کنید.
هوش مصنوعی: اگر دل شما نسبت به عشق کسی پاک و خالص است، از دسیسه‌ها و نیرنگ‌ها پرهیز کنید.
هوش مصنوعی: سعی کن به زیبایی‌های درونی و صفات نیکو دست پیدا کنی، حتی اگر خودت هم از نظر ظاهری زیبا باشی.
هوش مصنوعی: دیگران هم دور هم جمع می‌شوند، اگر شما هم دور هم جمع شده‌اید.
هوش مصنوعی: همه افراد دارای عقل و ایمان هستند، اما شما تنها به فریب، نیرنگ و تیزهوشی متوسل می‌شوید.
هوش مصنوعی: شنیده‌ام از نادانان که شما به دنبال آزادی کشور خود هستید.
هوش مصنوعی: ولی از کسانی که من می‌بینم، به نظر می‌رسد که آنها به همدیگر آسیب می‌زنند و نگرانی دارند.
هوش مصنوعی: اگر صحبت‌های شما بیهوده نیست، پس چرا این‌قدر بی‌مهابا در مورد آن صحبت می‌کنید؟
هوش مصنوعی: هر کس که لحظه‌ای به سخن و کلام بیندیشد، می‌گوید گویی چیزی بی‌مزه و بی‌فایده در دهانش است.
هوش مصنوعی: اگر در دل خود دانش و فضیلت دارید، به نصیحت من گوش دهید.
هوش مصنوعی: اجازه دهید از این فریب و ناز و ناز و کرشمه درود بگذاریم. مالی که از این طریق به دست می‌آید، مال خلق خدا نیست و حلال نیست.
هوش مصنوعی: آه، از سختی‌ها و مشکلات شما، و وای از درد و امتحان‌های شما.
هوش مصنوعی: برخی از مردم با رفتار خود باعث ایجاد مشکلات و آشوب‌هایی شده‌اند که شما نیز در خلق این مشکلات نقش داشته‌اید.
هوش مصنوعی: ای کسانی که به شما آوازی زنگ‌زده شده که دلالت بر بی‌دولتی و نابسامانی دارد.
هوش مصنوعی: ای گدایان! اگر کسی بخواهد برتری و superiority شما را زیر سوال ببرد، من هم می‌طلبم که برتری‌ام را به شما نشان دهم.
هوش مصنوعی: تو مثل یک قهرمان سیاهپوش هستی که به نیرنگ و نیت بد، بنیان کارهای شما را بنا کرده‌ای.
هوش مصنوعی: کسی که از کمال و خرد بیگانه است، در واقع وجودش با از بین رفتن خرد شما ادامه نمی‌یابد.
هوش مصنوعی: شما با ارزش و قیمت خود را از دست داده‌اید، چون که ارزش شما به خاطر رفتن چیزی که موجب ارزش‌تان بود، از میان رفته است.
هوش مصنوعی: از این بحث و جدل بیهوده دست بردارید، حتی اگر به نظر شما درست باشد.
هوش مصنوعی: اگر از این فتنه و تدبیر ناگهانی نجات یابم، داستان آن را به پادشاه خواهم گفت.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.