بدرود گفت دولت قاجاری
مرگ اندر آمد از پس بیماری
فرجام زشت خویش پدید آورد
کندی و کاهلی و سبکساری
وآمد به جای کاهلی و کندی
جلدی و چیرهدستی و هشیاری
وحشی ددیست پادشهی، کاورا
نتوان نگاهداشت به عیاری
باریکتر ز موی بسی راز است
زیر کلاهداری و سرداری
آنجا کمال و عقل و هنر باید
آراسته به فره داداری
جودی فراخ دامن و چشمی پر
فکری درست و چهری دیداری
بنهاده کارها همه با قانون
وز قهر و خشم یافته بیزاری
وآن پادشه که باشد خودکامه
باشدش کارکرد به دشواری
خوبی نقیض یکدگرش باید
یکجای صدق و جایی مکاری
یکجای سادگی و جوانمردی
یکجای گربزی و ریاکاری
یکجای چشمپوشی و بیباکی
یک جای بیمناکی و بیداری
در دفع خصم آنچه سزا بیند
بایدش کار بست به ناچاری
لیکن حذر ببایدش از این سه
بخل و دروغگویی و غداری
*
*
آنگه کجا نهد به جهان اقبال
بنیاد بارگاه جهانداری
پیروزیست آلت کار آنگه
آید امید و بیم به معماری
چون گشت کاخ دولت آماده
عشق آید و جوانی و میخواری
تنپروری و نخوت از آن خیزد
وز این دول، کاهلی و گرانباری
رندان چاپلوس فراز آیند
بنهفته تن به جامهٔ درباری
هریک هوای خاطر خود جسته
یعنی ز شه کنیم هواداری
نگذاشته نماز ولی زی شه
هر دم نماز برده به طراری
چونسفلگانشوند فزون، گردند
فرزانگان و پاکان متواری
دوریچو برگذشت بر این حالت
آید زمان ضعف وگرفتاری
شه چونزبون وزار شود، خیزند
غوغاییان و مردم بازاری
دیری بنگذردکه فرو ریزد
آن کاخ دیر مانده به ستواری
هنگام ضعف وپیری پیش آید
زان پس زمان مرگ و نگونساری
*
*
بنگر یکی به چشم خرد کایدون
بر باد رفت دولت قاجاری
ملکی که دی به زور پدید آمد
امروز ناپدید شد از زاری
حربست زندگانی و اصحابش
خون خورده خوی کرده به خونخواری
خوار و اسیروار زید ناچار
مردی که نیست حربی و پیکاری
کودک بپرور از پی آینده
تا پر شود چو ماه ده و چاری
دولت بود به پرورش فردا
قائم، نه فکر پاری و پیراری
کودک چو شد ز مدرسه در محفل
پرسند ازو چه تازه و نو داری؟
دولت به جهد و همت پیش آید
پاید سپس به نیکو رفتاری
زین حال نیست چاره به گیتی در
کاین حال سنتی است چنین جاری
هر ملک را که داد بود بنیاد
دیر ایستد چو کوه به ستواری
وان ملک را که ظلم بود بنیان
زود اوفتد به مسکنت و خواری
شاهی به رایگان ندهد کس را
این چرخ سالخوردهٔ زنگاری
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شعر درباره انحطاط و فروپاشی حکومت قاجار و نتایج آن نوشته شده است. شاعر با بیان بیماری و مرگ دولت قاجار، به کندی و کاهلی در مدیریت آن اشاره میکند و بر ضرورت هوشیاری و کارآمدی پادشاهان تأکید میکند. او از صفات ناپسندی مانند بخلی، دروغگویی و خیانت پرهیز میدهد و یادآور میشود که رهبران باید به اخلاق و انصاف پایبند باشند.
شاعر به تحولات دولت اشاره میکند که ابتدا با قدرت و جوانی همراه است، اما به مرور زمان به ضعف و زوال میرسد. او بر ضرورت تعلیم و پرورش نسل آینده تأکید دارد و بیان میکند که حکومتی که بر اساس ظلم بنا شود، زودتر سقوط میکند. در نهایت، شاعر هشدار میدهد که هیچ دولتی پایدار نیست مگر آنکه بر پایه انصاف و رفتار نیکو بنا شده باشد.
هوش مصنوعی: دولت قاجاری به سرانجام خود نزدیک شد و مرگ پس از یک دوره بیماری، به آن نزدیکتر شد.
هوش مصنوعی: عاقبت، بدیهای خود را با تنبلی، کاهلی و بیمسئولیتی بروز میدهد.
هوش مصنوعی: و به جای تنبلی و کندی، سرعت و مهارت و هوشیاری را به کار برد.
هوش مصنوعی: این بیت به خصلت ناپایدار و غریب یک پادشاه اشاره دارد که نمیتوان او را به سادگی کنترل کرد، زیرا او از ویژگیهایی برخوردار است که موجب میشود در برابر normas و معیارها قرار نگیرد. به عبارت دیگر، این پادشاه رفتارهایی دارد که ممکن است غیرقابل پیشبینی و دشوار برای مدیریت باشد.
هوش مصنوعی: زیر کلاهداری و سرداری، رازهایی وجود دارد که بسیار پیچیدهتر و ظریفتر از مو هستند.
هوش مصنوعی: در آنجا باید کمال، عقل و هنر به زیبایی و ارزشمندی آراسته شوند.
هوش مصنوعی: زنی با دامن وسیع و چشمان پر از اندیشه، با چهرهای زیبا و دلنشین.
هوش مصنوعی: تمام کارها طبق قانون انجام میشود و از خشم و قهر دوری جسته شده است.
هوش مصنوعی: شاهی که خودرأی و خودکامه باشد، کارهایش با سختی و مشقت انجام میشود.
هوش مصنوعی: دو چیز خوب و بد باید در جایی واقعی و در جایی دیگر به صورت ظاهری وجود داشته باشند.
هوش مصنوعی: در زندگی میتوان در دو حالت متفاوت قرار گرفت: یک حالت ممکن است سادهدل و با منش جوانمردانه باشد، اما در مقابل، ممکن است در جایی دیگر با نیرنگ و تظاهر روبرو شویم.
هوش مصنوعی: در بعضی لحظات، آدمی میتواند بدون ترس و نگرانی، چشمپوشی کند و بیپروا عمل کند. اما در نقطهای دیگر، ممکن است دچار ترس و نگرانی شود و بیدار و هوشیار باقی بماند.
هوش مصنوعی: برای مقابله با دشمن، باید هر چه لازم و مناسب باشد، به ناچار به کار گرفته شود.
هوش مصنوعی: این شخص باید از سه ویژگی زشت دوری کند: بخل، دروغگویی و خیانت.
هوش مصنوعی: پس کجا میتواند سعادت و خوشبختی در این دنیا، جایگاهی درخور و شایسته برای سلطنت و فرمانروایی قرار دهد؟
هوش مصنوعی: پیروزی ابزار و وسیلهای است که امید و ترس را به هم میآمیزد و در چگونگی ساخت و ایجاد تأثیر میگذارد.
هوش مصنوعی: زمانی که خوشبختی و رفاه به اوج خود میرسد، عشق، جوانی و خوشگذرانى هم به سراغ انسان میآید.
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که تن پروری و خودخواهی از بیتحرکی و تنبلی ناشی میشود و افرادی که در چنین وضعیتی هستند، احساس سنگینی و بار اضافی بر دوش خود میکنند.
هوش مصنوعی: مدعیان فریبنده و ریاکار به جلو میآیند و خود را در لباسهای فاخر و اشرافی قالب میکنند.
هوش مصنوعی: هر کس به دنبال آرزوهای خود است و تلاش میکند از کسی مانند شاه حمایت کند.
هوش مصنوعی: به معنای این است که فردی به جای انجام نماز رسمی، در هر لحظه از زندگیاش مشغول نیایش و ارتباط با خداوند است و هر جا که میرود، توجهش به خداوند و مسائل معنوی است. این فرد هر لحظه از زندگیاش را به نوعی عبادت و نزدیکی به خداوند میگذارد.
هوش مصنوعی: زمانی که افراد نادان و پست زیاد میشوند، افراد دانا و پاکدامن از میانشان دور میشوند.
هوش مصنوعی: وقتی که دوران دوری به پایان برسد، زمان ضعف و مشکلات فرا میرسد.
هوش مصنوعی: زمانی که پادشاه ضعیف و بیاراده شود، افرادی که تنها به فکر منافع خود هستند و مزاحم اجتماعی به حساب میآیند، به پا میخیزند و سر و صدا راه میاندازند.
هوش مصنوعی: مدت زمان زیادی نمیگذرد که آن بنا، که سالهاست در حال ایستادن است، فرومیریزد.
هوش مصنوعی: وقتی که انسان ضعیف و پیر میشود، زمان مرگ و افت او نیز به سراغش میآید.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که فردی در آغوش آسمان و ستارگان رفته و از زیباییهای آن لذت میبرد، به گونهای که گویی در حیات دیگری غرق شده است.
هوش مصنوعی: به چشمان خرد توجه کن، زیرا که میبینی چگونه قدرت قاجاری به باد رفت.
هوش مصنوعی: ملکی که دیروز به زور و زحمت به دست آمده بود، امروز به خاطر اندوه و غم از بین رفته است.
هوش مصنوعی: زندگی به جنگ و درگیریست و دوستانش نیز که با هم خون ریختهاند، به رفتارهای خشن عادت کردهاند.
هوش مصنوعی: در اینجا به وضوح بیان میشود که شخصی که در برابر سختیها و جنگها ناتوان است، به ذلت و بندگی میافتد. در واقع، فردی که جنگجو و مقاوم نیست، ناگزیر باید به تسلیم و خواربودن تن بدهد.
هوش مصنوعی: کودک را تربیت کن تا برای آینده آماده شود و مانند ماه کامل و زیبا شود.
هوش مصنوعی: خوشبختی و موفقیت به آینده و رشد فردا وابسته است، نه به اندیشههای موقتی و زودگذر.
هوش مصنوعی: وقتی کودک از مدرسه بیرون میآید، در جمع از او میپرسند که چه چیز جدید و جالبی یاد گرفتهاست؟
هوش مصنوعی: دولت و موفقیت با تلاش و کوشش به دست میآید، و بعد از آن است که با رفتار خوب ادامه مییابد.
هوش مصنوعی: در این وضعیت، نمیتوان چارهای در دنیا یافت، زیرا این حالتی است که همواره وجود داشته و ادامه دارد.
هوش مصنوعی: هر کشوری که بر اساس اصول محکم و بنیادی بنا شده باشد، مانند کوه استوار و مقاوم میماند.
هوش مصنوعی: آن فرمانروایی که بر اساس ظلم و ستم بنا شده باشد، به زودی به ذلت و فقر دچار خواهد شد.
هوش مصنوعی: هیچ کس از این دنیا چیز ارزشمندی به رایگان دریافت نمیکند، همچنان که این چرخ زمان کهنه و زنگ زده، چیزی را بیدلیلی به کسی نمیبخشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای آن که غمگنی و سزاواری
وندر نهان سرشک همی باری
از بهر آن کجا ببرم نامش
ترسم ز بخت انده و دشواری
رفت آن که رفت و آمد آنک آمد
[...]
ای آنکه غمگنّی و سزاواری
و اندر نهان سرشک همی باری
از بهر آن کجا نبرم نامش
ترسم ز بخت انده دشواری
رفت آنکه رفت و آمد آنک آمد
[...]
تمییز و هوش و فکرت و بیداری
چون داد خیره خیره تو را باری؟
تا کار بندی این همه آلت را
در غدر و مکر و حیلت و طراری؟
تا همچو مور بی خور و بیپوشش
[...]
عادت کن از جهان سه خصلت را
ای خواجه وقت مستی و هشیاری
زیرا که رستگار بدان گردی
امید رستگاری اگر داری
با هیچکس نگشت خرد همره
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.