گفت چون در آتش افروخته
گشت آن حلاج کلی سوخته
عاشقی آمد مگر چوبی بدست
بر سر آن طشت خاکستر نشست
پس زفان بگشاد هم چون آتشی
باز می‌شورید خاکستر خوشی
وانگهی می‌گفت برگویید راست
کانک خوش می‌زد انا الحق او کجاست
آنچ گفتی آنچ بشنیدی همه
وانچ دانستی و می‌دیدی همه
آن همه جز اول افسانه نیست
محو شو چون جایت این ویرانه نیست
اصل باید، اصل مستغنی و پاک
گر بود فرع و اگر نبود چه باک
هست خورشید حقیقی بر دوام
گو نه ذره ماند نه سایه والسلام
چون برآمد صد هزاران قرن بیش
قرنهای بی زمان نه پس نه پیش
بعد از آن مرغان فانی را بناز
بی‌فنای کل به خود دادند باز
چون همه بی خویش و با خویش آمدند
در بقا بعد از فنا پیش آمدند
نیست هرگز، گر نوست و گر کهن
زان فنا و زان بقا کس را سخن
هم چنان کو دور دورست از نظر
شرح این دورست از شرح و خبر
لیکن از راه مثال اصحابنا
شرح جستند از بقا بعد الفنا
آن کجا اینجا توان پرداختن
نو کتابی باید آن را ساختن
زانک اسرار البقا بعد الفنا
آن شناسد کو بود آنرا سزا
تا تو هستی در وجود و در عدم
کی توانی زد درین منزل قدم
چون نه این ماند نه آن در ره ترا
خواب چون می‌آید ای ابله ترا
در نگر تا اول و آخر چه بود
گر به آخر دانی این آخر چه سود
نطفهٔ پرورده در صد عز و ناز
تا شده هم عاقل و هم کار ساز
کرده او را واقف اسرار خویش
داده او را معرفت در کار خویش
بعد از آنش محو کرده محو کل
زان همه عزت درافکنده بذل
باز گردانیده او را خاک راه
باز کرده فانی او را چندگاه
پس میان این فنا صد گونه راز
گفته بی او، لیک با او گفته باز
بعد از آن او را بقایی داده کل
عین عزت کرده بر وی عین ذل
تو چه دانی تا چه داری پیش تو
با خود آی آخر فرواندیش تو
تا نگردد جان تو مردود شاه
کی شوی مقبول شاه آن جایگاه
تا نیابی در فنا کم کاستی
در بقا هرگز نبینی راستی
اول اندازد بخواری در رهت
باز برگیرد به عزت ناگهت
نیست شو تا هستیت از پی رسد
تا تو هستی، هست در تو کی رسد
تا نگردی محو خواری فنا
کی رسد اثبات از عز بقا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن درباره تحولات روحی و فلسفی انسان و معنا و مفهوم فنا و بقا است. شاعر با استفاده از تصویر حلاج که در آتش سوخته، به دنبال بررسی عشق و معرفت است. او به اهمیت روحانی و ذاتی انسان اشاره می‌کند و می‌گوید که باید از ظواهر رها شده و به عمق وجود خود پی ببرد. پس از فنا و زوال، بقا و عزت حقیقی، قابل دستیابی است. شاعر اشاره می‌کند که انسان باید درک کند که در این دو وضعیت (فنا و بقا) چه بر او می‌گذرد و تا زمانی که به حقیقت وجود خود نرسد، نمی‌تواند به مقام عالی و مقبولیت دست یابد. در نهایت، او بر لزوم توجه به درون و فهم عمیق زندگی تأکید می‌کند.
هوش مصنوعی: گفت وقتی که آن حلاج در آتش شعله‌ور شد، همه وجودش سوخت.
هوش مصنوعی: عشاقی به سراغ درد و اندوه آمدند و با چوبی بر سر ظرفی که پر از خاکستر بود، نشستند. این وضعیت نشان دهنده‌شکست و ناکامی آنهاست و به نوعی پایان عشق را به تصویر می‌کشد.
هوش مصنوعی: او به سرعت و مانند آتش از دل خود، احساسات و شادی‌هایش را بازگو می‌کند و به نوعی با کلماتش خاکستر آن شادی‌ها را دوباره شعله‌ور می‌سازد.
هوش مصنوعی: سپس می‌گفت که حقیقت را به زبان آورید، زیرا او که می‌گفت "من حقیقت هستم"، اکنون کجاست؟
هوش مصنوعی: هر چیزی که گفتی و شنیدی، و هر چیزی که دانستی و دیدی، همه‌ی آنها همین‌جا جمع شده‌اند.
هوش مصنوعی: تمام آنچه وجود دارد، تنها یک داستان ابتدایی است. از خودت محو شو، چون دیگر جای تو در این ویرانه نیست.
هوش مصنوعی: اساس باید خالص و بدون ناپاکی باشد، زیرا اگر پایه و ریشه درست و بنیادی باشد، فرع و جزئیات هم ارزشی دارند و اگر هم وجود نداشته باشند، اهمیت خاصی ندارد.
هوش مصنوعی: در این دنیا فقط حقیقتی پایدار وجود دارد که به مانند خورشید همیشه درخشان و ثابت است، در حالی که چیزهای سطحی و گذرا مثل ذرات کوچک و سایه‌ها زودگذر هستند و نمی‌توانند دوام بیاورند.
هوش مصنوعی: زمانی که هزاران سال گذشته از آغاز، حالتی را به وجود می‌آورد که نه می‌توان عقب‌نشینی کرد و نه جلو رفت.
هوش مصنوعی: پس از آن، پرندگان ناپایدار به زیبایی بی‌پایان کل توجه کردند و دوباره به سوی او بازگشتند.
هوش مصنوعی: وقتی همه در حالتی از بی‌خود بودن و در عین حال با خود بودن به سر می‌برند، در نهایت بعد از تجربه‌ی فنا، به بقایی دست پیدا می‌کنند.
هوش مصنوعی: هرگز هیچ چیز نه جدید است و نه قدیمی، چون از فنا و بقا هیچ‌کس نتوانسته سخن بگوید.
هوش مصنوعی: این بیت به این معنی است که آنچه از دور به نظر می‌رسد، قابل درک و توصیف نیست و همچنان که فاصله زیاد است، فهم و شناخت عمیق نیز دشوار می‌شود. در واقع، هر چه دورتر باشیم، کمتر می‌توانیم از جزئیات و حقایق آگاه شویم.
هوش مصنوعی: اما به عنوان یک نمونه، دوستان ما درباره بقای پس از فنا توضیحاتی ارائه دادند.
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به این است که برای نوشتن جلد جدیدی از کتاب، باید به جای دیگری رفت و آنجا به کار پرداخت. این نشان‌دهنده نیاز به تغییر فضا و شرایط برای خلق چیزی نو است.
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که تنها کسی می‌تواند اسرار جاودانگی را درک کند که با ذات آن آشنا باشد و لیاقت درک آن را داشته باشد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که تو در وجود و عدم حضور داری، چگونه می‌توانی در این دنیا قدم بگذاری؟
هوش مصنوعی: وقتی هیچ‌یک از این دو (گذشته و آینده) باقی نمانده‌اند، چرا در راهت به خواب می‌روی؟ ای نادان، به خود بیا!
هوش مصنوعی: به آنچه که در آغاز و اواخر کار گذشته است، توجه کن. اگر تنها به پایان کار فکر کنی، چیست فایده‌اش؟
هوش مصنوعی: موجودی که با افت و خیز و ترفندهای زیاد پرورش یافته، اکنون هم عقل دارد و هم قادر است کارهای خود را پیش ببرد.
هوش مصنوعی: او را از رازهای خود آگاه کرده و به او در شناخت کارهایش دانایی بخشیده است.
هوش مصنوعی: سپس بعد از آنکه آنچه را که وجود داشت از بین برد و تمامی قدرت و عظمت را پراکنده ساخت، بخشش و عطا را نهاد.
هوش مصنوعی: او را که از خاک به دنیا آمده بود، دوباره به خاک برمی‌گرداند؛ چه مدت دیگر او را در این دنیا نگه می‌دارد؟
هوش مصنوعی: در بین این ناپایداری و فنا، انواع اسرار بیان شده‌اند بدون او، اما با او دوباره به دوستی و ارتباط برمی‌گردند.
هوش مصنوعی: پس از آن، او را زندگی جاودانه‌ای بخشید که در آن، تمام زیبایی‌ها و شرافت‌ها را به او عطا کرد، در حالی که همزمان ذلت و حقارت نیز بر او سایه افکنده است.
هوش مصنوعی: تو چه می‌دانی چه چیزهایی در درونت وجود دارد؟ برای خود بیا، و در پایان، به آنچه در درونت است فکر کن.
هوش مصنوعی: تا وقتی که روح و جان تو مورد قبول واقع نشود، چگونه می‌توانی به مقام و جایگاه مورد پسند شاه دست یابی؟
هوش مصنوعی: اگر در از دست دادن چیزی نقصی نبینی، در ماندگاری و بقای خود هم هرگز حقیقت را نخواهی دید.
هوش مصنوعی: نخست تو را در مسیر زندگی در شرایط دشوار قرار می‌دهد، اما ناگهان شرایط تغییر می‌کند و به تو عزت و مقام می‌دهد.
هوش مصنوعی: وجود خود را فراموش کن تا آنچه که واقعاً هستی به تو نمایان شود. وقتی تو در پی شناخت خود هستی، حقیقت وجودی‌ات نمی‌تواند به تو برسد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که در زیر بار ذلت و فنا هستی، نمی‌توانی به منزلت و جاودانگی برسید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۳ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.