گنجور

 
امیر معزی

مرا درست شد از آفریدگار جهان

که از جمال و کمال آفرید ترکستان

همه جمال ز تُرکان همی دهند خبر

همه‌ کمال ز تُرکان همی دهند نشان

جمال جمله پدید آمد ازکلاه وکمر

کمال جمله پدید آمد از کمند و کمان

بدو رخ سمنی دلگشای در مجلس

به ناچخ سه‌منی جان ربایْ در میدان

یکی به غمزهٔ جادو همی رباید دل

یکی به خنجر هندو همی ستاند جان

کلاه بر سر ترکان و تیغشان دردست

چو مِهْر در حَمَل و مُشتری است در سَرَطان

همه زبون شمرند از هنر سوار دلیر

همه سبک شکنند از ظفر سپاه‌گران

دی و تموز در آن جنگیان اثر نکند

مگر فریشتگانند لشکر توران

کمر به سان ‌کمند و به موی همچو کمر

دهان به سان خیال و به چشم همچو دهان

گسادن سخن و بستن‌کمر همه را

خبر دهد زدهان و نشان دهد زمیان

به مهر و خدمت ترکان سپرد باید دل

چو کردگار به ترکان سپرد ملک جهان

بلی زدولت تُرکان بقای اسلام است

بقای دولت ترکان به دولت سلطان

جلال دولت باقی جمال ملت حق

که شهریار زمین است و پادشاه زمان

معز دین و سرافراز دوده ی سلجوق

پناه خلق و خداوندِ خانهٔ خاقان

جوان و پیر به شاه جهان همی نازند

که پیر عقل و جوان دولت است شاه جهان

به رای پاک همی تخت را کند عالی

به تیغ تیز همی ملک را دهد سامان

زبندگان همه کوشش بود وزو بخشش

زخسروان همه طاعت بود وزو فرمان

چو تیغ او شکند شیر شَرزَه را چنگال

چو تیر او فکند پیل مست را دندان

قضا بیاید و در تیغ او شودگوهر

قدر بیاید و بر تیر او شود پیکان

خدایگانا، شاها، مُظَفّرا، مَلِکا

زمانه از تو پذیرد همی به عدل امان

سرای ملک تو آراسته است و دولت تو

در سرای فرو گستریده شادُ‌رْوان

حسود تو چو چراغ است و تو چو خورشیدی

بدین حدیث دلیل است و حجت و برهان

اگرکسی به چراغ اندرون دمد نفسی

چراغ زود فرو میرد و شود پنهان

وگر هوا متغیر شود زگرد و بخار

در آفتاب نیاید تَغَیُّر و نقصان

جهان ز سایه و از آفتاب خالی نیست

تو آفتاب ملوکی و سایهٔ یزدان

دو گوهرست تو را در میان جام و حُسام

نشاط‌ پرور و دشمن بکش بدین و بدان

سماعِ اسْعَد چنگی بخواه و باده بنوش

ز طبع بنده معزی تو رانه‌خواه و بخوان

ز بخت خویش بناز و زمال خویش ببخس

مراد خویش بیاب و به کام خویش بران

 
 
 
عنصری

توانگری و بزرگی و کام دل بجهان

نکرد حاصل کس جز بخدمت سلطان

یمین دولت کایام ازو شود میمون

امین ملت کایمان ازو شود تابان

همه عنایت یزدان بجمله بهرۀ اوست

[...]

مشاهدهٔ ۷ مورد هم آهنگ دیگر از عنصری
فرخی سیستانی

بزرگی و شرف و قدر و جاه و بخت جوان

نیابد ایچکسی جز بمدحت سلطان

یمین دولت ابوالقاسم آفتاب ملکوک

امین ملت محمود پادشاه جهان

خدایگانی کاندر جهان بدین و بداد

[...]

مشاهدهٔ ۸ مورد هم آهنگ دیگر از فرخی سیستانی
ازرقی هروی

بهار تازه ز سر تازه کرد لاله ستان

برنگ لاله می از یار لاله روی ستان

جهان جوان شد و ما همچنو جوانانیم

می جوان بجوان ده درین بهار جوان

بشادکامی امروز داد خویش بده

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از ازرقی هروی
قطران تبریزی

اگر نجست زمانه بلای خلق جهان

چرا ز خلق جهان روی او بکرد نهان

اگر نخواست دلم زار و مستمند چنین

چرا نگاشت رخش خوب و دلفریب چنان

اگر نگشت دل من تنور آتش عشق

[...]

مشاهدهٔ ۷ مورد هم آهنگ دیگر از قطران تبریزی
مسعود سعد سلمان

شب دراز و ره دور و غربت و احزان

چگونه ماند تن یا چگونه ماند جان

بسان مردم بی هوش گشته زار و نزار

دلم ز درد غریبی تن از غم بهتان

مرا دو دیده به سیر ستارگان مانده

[...]

مشاهدهٔ ۱۲ مورد هم آهنگ دیگر از مسعود سعد سلمان
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه