گنجور

 
امیر معزی

همی بنازد تیغ و نگین و تاج و سریر

به شهریار ولایت گشای کشورگیر

شه ملوک ملکشاه کز شمایل او

فزود قیمت تیغ و نگین و تاج و سریر

ز پادشاهی او روشن است دیدهٔ مهر

چنان‌ کجا ز بصر روشن است چشم بصیر

به‌ هر چه رای کند همسرش بود توفیق

به هر چه روی نهد همرهش بود تقدیر

به‌گرد رایت او آیتی نوشت قضا

که روزگار همی نصرتش کند تفسیر

دو جانب است ز شرق و ز غرب عالم را

زهر دو جانب درگاه اوست مژده‌پذیر

گهی ز جانب غربی رسد به حمل رسول

گهی ز جانب شرقی رسد به فتح بشیر

ظفر بخندد کز دست او بتابد تیغ

اجل بگریدکز شست او بپرد تیر

رود زَخمّ کمانش خدنگ جان اوبار

چنانکه زخم شیاطین رود زچرخ اثیر

حُسام او جگر حاسدان همی سوزد

نه آتش است وچو آتش همی‌کند تأثیر

نهال بندگی او امیری آرد بار

که بندگانش سراسر همی شوند امیر

درخت دشمنی او اسیری آرد بار

که دشمنانش یکایک همی شوند اسیر

آیا شهی‌ که به جود تو نسبتی دارد

نسیم باد صبا و سرشک ابر مطیر

ملوک گنج به چنگ آورند و نشناسند

که هست گنج همه پیش همت تو حقیر

تو شیری و همه شیران به پیش تو چو شغال

تو بحری و همه شاهان به پیش تو چو غدیر

سَخی شود به رضا جستن تو طبع بخیل

غنی شود به ثناگفتن تو مرد فقیر

محبت تو دلیل است از ثواب بهشت

عداوت تو نشان است از عذاب سعیر

خیال دولت تو هرکه بیند اندر خواب

مُعَبرّش همه نیک‌اختری کند تعبیر

نکرد رای تو تقصیر در مصالح ملک

سپهر هم نکند در هوای تو تقصیر

نکرد عدل تو تأخیر در منافع خلق

خدای هم نکند در مراد تو تا‌خیر

دو معجزه که صلاح زمانه بپسندید

حسام درکف توست و قلم به دست وزیر

درست شد که ز اهل حسام و اهل قلم

تو را و او را ایزد نیافرید نظیر

چو تو ندید فلک در جلالت و تعظیم

چو او نزاد فلک در کفایت و تدبیر

ز فرّ بخت تو در پیش تخت تو امروز

جوان شدست دگرباره این مبارک پیر

تو آفتابی و او پیش تو نشسته چو بَدر

بود شگفت به هم آفتاب و بدر منیر

ضمیر و وهم شما را ثنا چگونه کنم

که برگذشت ثنای شما ز وهم و ضمیر

اگر بود به مثل رودکی در این ایام

ز مدح هر دو شود عاجز و خورد تشویر

همیشه تا بنگاری چو مهر باشد مهر

همیشه تا بنویسی چو شیر باشد شیر

تو مهرباش و همه بندگانت چون کوکب

تو شیر باش و همه دشمنانت چون نخجیر

دل زمانه به فرمان توگرفته قرار

دو چشم ملک ز پیروزی تو گشته قریر

به دوستان تو از جود تو رسیده نفر

به دشمنان تو از تیغ تو رسیده نفیر

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!
رودکی

همی بکشتی تا در عدو نماند شجاع

همی بدادی تا در ولی نماند فقیر

بسا کسا که بره‌ست و فرخشه بر خوانش

بسا کسا که جوین نان همی نیابد سیر

مبادرت کن و خامش مباش چندینا

[...]

عنصری

نگر به لاله و طبع بهار رنگ پذیر

یکی برنگ عقیق و دگر ببوی عبیر

چو جعد زلف بتان شاخهای بید و خوید

یکی همه زره است و دگر همه زنجیر

درخت و دشت مگر خواستند خلعت زا بر

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از عنصری
قطران تبریزی

بتی که راستی از قد او رباید تیر

بتیر غمزه ز گردون فرود آرد تیر

نه سیب سرخ بود با رخان او مر مهر

نه با درنگ بود چون رخان من مه تیر

ز خواب دیده پر آب من ندارد بهر

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از قطران تبریزی
مسعود سعد سلمان

بهست قامت و دیدار آن بت کشمیر

یکی ز سرو بلند و یکی ز بدر منیر

بتی که هست رخ و زلف او به رنگ و به بوی

یکی شبیه عقیق و یکی بسان عبیر

دل و برش به چه ماند به سختی و نرمی

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از مسعود سعد سلمان
ابوالفرج رونی

عمید دولت عالی و خاص مجلس میر

امین گنج شه و حمل بخش حمله پذیر

نهاده روی ز حضرت بدین دیار به غزو

به طالعی که قضا روبود به فتح بشیر

گشاده حشمت او دست عدل بر عالم

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه