راز نهان خویش جهان کرد آشکار
در منصب وزارت دستور شهریار
بگشاد روزگار زبان را به تهنیت
چون شد وزیر شاه جهان صدر روزگار
فخر ملک عماد دول صاحب آجل
قطب معالی و شرف دین کردگار
سعد علی عیسی آن صاحبیکه هست
بر آسمان سعد و علو شمس افتخار
تا او به عِزّ دولت و تایید ایزدی
بنشست در وزارت و مشغول شد بهکار
اجرام را منافع خلق است در مسیر
افلاک را مصالح ملک است در مدار
رازی که در ضمیر زمانه نهفته بود
امروز در وزارت اوگشت آشکار
بی آنکه خواستار شد این جایگاه را
او را خدایگان جهانگشت خواستار
تا چشم خلق را به عنایتکند قریر
تا کار ملک را به کفایت دهد قرار
از روزگار آدم تا روزگار شاه
این کار را زمانه همی کرد انتظار
هست اختیار شاه که بخت است یار او
زیبد که اختیار بود مرد بختیار
مجبور ازاوست دشمن و مختار ازاوست دوست
در مهر و کین اوست مگر جبر و اختیار
چون صدر امت از وزرا بردبار نیست
چون شاه سنجر از ملکان نیست کامکار
کاین هر دو را به طوع پرستش همیکنند
شاهان کامکار و وزیران بردبار
سد توتیای چشم ظفرگرد اسب شاه
تا کدخدای اوست به اسب هنر سوار
صدری است حقپذیر و وزیری است حقپرست
حری است حقشناس وکریمی است حقگزار
در باغ دین و ملک چنو یک درخت نیست
کز دولت است برگش و از نصرت است بار
افروخته به دولت او صحن بوستان
آراسته به حشمت او طَرف جویبار
خورشید دانش و خرد اوست بیزوال
دریای بخشش و کرم اوست بیکنار
رد و قبول او سبب رنج و راحت است
کز هر دو طبع گردد غمگین و شادخوار
دین است وکفر عهد و خلافش زبهر آنک
هر دو کنند خلق جهان را عزیز و خوار
هرگه که در یسار و یمینکرد ازکرم
آن درج پر فواید و آن کلک مشکبار
دارد کلید خانهٔ ارزاق در یمین
دارد جواز جنت فردوس در یسار
ای در سخا و علم و شجاعت چو مرتضی
ای کلک و حکم قاطع تو همچو ذوالفقار
خرم نژاد تو که تویی مَفخَرٍ نژاد
فرّخ تبار تو که تویی سَیّدِ تبار
در راه حشمت تو ندیدست کس نشیب
بر روی دولت تو ندیدست کس غبار
جِرْمِ قمر شدست ز امر تو تیز رو
قطب فلک شدست ز حَزم تو استوار
گر شعلهای زکینهٔ تو بر فتد به آب
ور قطرهای ز خامهٔ تو برچکد به نار
گردد شَرارنار ازین قطره چون سرشک
گردد سرشک آب از آن شعله چون شرار
تهدید دشمنان تورا با نهیب و خشم
دنبال برزند به زمین شیر مرغزار
واندر بر سخاوت تو بر سخای ابر
طنّاز وار خنده زند کبک کوهسار
گر ابر در بهار چمن را کند جوان
هرگز چو جود تو نبود ابر در بهار
کان گاهگاه بارد و این هست بر دوام
و آن قطره بار باشد و این هست بدره بار
بیشی ز مُعطیان و کم است از عطای تو
اندیشهٔ مُحاسب و اندازهٔ شمار
پشت شریعتی و تو را کردگار پشت
یار حقیقتی و تو را شهریار یار
گر خَمرِ دوستیت خورد مرد مُتصل
زان خَمر در سرش نبود ذَرّهای خمار
گردد ز مهر مست و بود هوش او به جای
پیوسته مست باشد و همواره هوشیار
بار آورد به باغ مظالم درخت عدل
چون بنگرد به روی تو مظلوم روز بار
در مجلس رفیع تو با بوی خلق تو
گویی که از بخور برآید همی بخار
دُرّ مدیح را تو گزاری همی بها
زرّ علوم را تو شناسی همی عیار
بازی است همت تو که منقار و مِخلَبَش
سیّاره را چو کبک و کبوتر کند شکار
اندر علوّ ز فَرقَد و شَعری سَبَق برد
شعری که یابد از لقب و نام تو شعار
ای بسته از مدایح تو دست طبع من
بر گردن زمانه بسی عِقد شاهوار
این عِقد نو که ساختم از بهر تهنیت
در دهر هست تا اَبَدُالدّهر یادگار
گر نظم گوهرست نثار تو از خَدَم
نظم سخن به است ز مدّاح تو نثار
کان نظم را سپهر ز هم بگسلد همی
وین نظم را بدارد تا حشر پایدار
تا بهر یک گروه ز نیک اختری است فخر
تا قسم یک گروه ز بیدولتی است عار
بادند دوستانت به نیکاختری مشیر
بادند دشمنانت به بیدولتی مُشار
پاینده باد عمر تو از فضل مُستَعان
هرچند هست عمر همه خلق مُستَعار
تایید ایزدی ز نوائب تو را پناه
اقبال خسروی ز حوادث تو را حصار
از بهر خدمت تو بزرگان و سروران
از شرق و غرب روی نهاده بدین دیار
زیباتر و بدیعتر امروز تو ز دی
فرّختر و خجستهتر امسال تو ز پار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن درباره وزیر بزرگی به نام سعد علی عیسی است که به منصب وزارت شاه منصوب شده و به خاطر ویژگیهای مثبتش، از جمله دانش، شجاعت و سخاوت، مورد ستایش قرار گرفته است. شاعر به ویژگیهای او مانند عدالت، قدرت در رهبری و محبت به مردم اشاره میکند و میگوید که زمانه همچنان در انتظار چنین شخصیتی بوده است. همچنین، شاعر به تأثیرات مثبت او بر روی جامعه و کشور اشاره کرده و او را به عنوان یک درخت پر بار در باغ دین و ملک توصیف میکند. در نهایت، شاعر دعا میکند که عمر او پایدار و خدمتی که به کشور میکند، مداوم باشد.
هوش مصنوعی: راز پنهان خود را در مقام وزارت و مدیریت شهریار به وضوح نمایان ساخت.
هوش مصنوعی: روزگار به مناسبت و شادی، زبان را باز کرد و تبریک گفت چون وزیر شاه جهان در مقام ریاست برجسته شد.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف شخصیتی مهم و با اعتبار اشاره دارد که در عرصه حکومت و دین مقام والایی دارد. او به عنوان یک فرد برجسته و دارای خصوصیات عالی شناخته میشود که به کشور و دین خود افتخار میکند.
هوش مصنوعی: سعد علی عیسی، آن بزرگمردی است که در آسمانها درخشان و با افتخار مانند خورشید میدرخشد.
هوش مصنوعی: او با یاری و حمایت الهی به مقام وزارت رسید و مشغول انجام وظایف خود شد.
هوش مصنوعی: اجرام آسمانی برای بهبود زندگی مردم و رفاه آنها وجود دارند، و در عین حال، مصالح و منافع مملکت نیز در حرکتهای آسمانی و تغییرات مداری نهفته است.
هوش مصنوعی: رازهایی که در دل زمان پنهان بود، امروز در وزارت او نمایان شد.
هوش مصنوعی: بدون اینکه کسی درخواست کند، این مقام از آن اوست؛ او را خدای جهانها میطلبد.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که تا زمانی که فردی با نیکی و لطف به دیگران توجه کند و به آنها کمک کند، امور مختلف به آرامش و سامان خواهد رسید. به عبارت دیگر، مهربانی و توجه میتواند به بهبود و حل مشکلات جامعه کمک کند.
هوش مصنوعی: از زمان آدم تا دوران پادشاهی، همیشه اینگونه بوده که زمانه در انتظار است.
هوش مصنوعی: شاه اختیار و قدرتی دارد که بخت و اقبال به او کمک کند. اما باید بدانیم که داشتن اختیار و اراده، کسی را به فردی خوشبخت تبدیل میکند.
هوش مصنوعی: دشمن به خاطر او ناچار است و دوست به خاطر او آزاد است. در عشق و نفرت، تنها اوست که جبر و اختیار را به وجود میآورد.
هوش مصنوعی: به این معنا که وقتی رهبران و وزرای یک جامعه شکیبا و با تدبیر نباشند، وضعیت کشور مشابه حالتی میشود که پادشاه سنجر در زمان خود موفق و توانمند نبوده است. به عبارتی، در نبود مدیریت صحیح و کارآمد، هیچ امید موفقیتی برای جامعه وجود ندارد.
هوش مصنوعی: این دو گروه، یعنی شاهان موفق و وزیران با تدبیر، بهراحتی و با میل خود، به پرستش و عبادت این معانی میپردازند.
هوش مصنوعی: چشم زیبا و پر از درخشندگی مانع از دیدن برتریهای اسب شاه میشود، چرا که کدخدای این اسب، خود فردی هنرمند و ماهر در سوارکاری است.
هوش مصنوعی: در این بیت به صفات افرادی اشاره شده است که به حق و راستی اعتقاد دارند و در پی آن هستند. یکی از آنها در مقام بالا و پذیرنده حق است، دیگری به حق خدمت میکند و از آن حمایت میکند، فردی دیگر به شناخت حق اهمیت میدهد و در نهایت کسی وجود دارد که در برابر حق، شکرگزاری میکند. به طور کلی، هر چهار نفر به نوعی به حق و ارزشهای معنوی پایبندند و در زندگی خود به آنها توجه دارند.
هوش مصنوعی: در باغ دین و حکومت، هیچ درختی نیست که برگهایش از قدرت و بارش میوهاش ناشی از پیروزی نباشد.
هوش مصنوعی: درخشش و رونق حکومت او باعث شده که محوطه باغ بسیار زیبا و باشکوه به نظر برسد و اطراف جویبار نیز به همین دلیل آراسته و دلربا شده است.
هوش مصنوعی: او همانند خورشید است که دانش و خردش هرگز از بین نمیرود و همچون دریایی بیپایان از بخشش و نیکی پر است.
هوش مصنوعی: پذیرفتن یا نپذیرفتن او باعث میشود که انسان دچار درد و خوشحالی شود، زیرا از هر دو حالت، هم غم و هم شادی به وجود میآید.
هوش مصنوعی: اعتقاد به دین و کفر، دو مسیر مختلف هستند که هریک به نوعی تأثیرگذار بر زندگی انسانها هستند. این دو میتوانند در ارزش و منزلت انسانها در جامعه نقش مهمی ایفا کنند، به گونهای که برخی را عزیز و محترم و برخی دیگر را خوار و حقیر میسازند.
هوش مصنوعی: هر بار که به راست و چپ نگاه میکرد، از فضل و کرم او، آن نوشتهای پر از منفعتها و آن قلم خوشبو نمایان میشد.
هوش مصنوعی: در دست راست، کلیدهای روزیها و نعمتها قرار دارد و در دست چپ، اجازه ورود به بهشت فردوس.
هوش مصنوعی: ای تو که در بخشندگی، دانش و دلیری به مرتضی همانندی؛ قلم و حکم تو مانند ذوالفقار است که بر حق و انصاف استوار است.
هوش مصنوعی: ذات و نژاد خوشبخت تو باعث افتخار است و تو سرآمد نیکان و زادگان نیکویی.
هوش مصنوعی: هیچکس در مسیر بزرگی و عظمت تو، نشیب و پایینافتادگی را مشاهده نکرده و هیچکس غبار و گرد و غبار ناشی از سلطنت و قدرت تو را ندیده است.
هوش مصنوعی: درخشش قمر به خاطر دستور تو تند و تیز شده است و محور آسمان به لطف احتیاط تو محکم و استوار مانده است.
هوش مصنوعی: اگر شعلهای از خشم تو در آب بیفتد و یا قطرهای از قلم تو به آتش بچکد، این نشاندهندهی عمق تأثیر احساسات و خلاقیت توست.
هوش مصنوعی: اگر قطرهای از آتش بر زمین بیفتد، شعلهور میشود و به شرار آتش تبدیل میشود، چنانکه اگر اشکی بریزد، به قطرهای از آب مبدل میگردد.
هوش مصنوعی: دشمنان تو با فریاد و خشم میخواهند تو را از میدان به در کنند، اما به تو قدرت و شجاعت بینظیری داده شده که مانند شیر در دشت توانا باشی.
هوش مصنوعی: سخاوت تو چنان است که حتی ابرهای دلنواز هم از بخل شرمنده میشوند و به تو تمسخر میکنند، مانند کبکهای کوهستان که با خوشحالی به تو نگاه میکنند.
هوش مصنوعی: اگر ابر در بهار سبزه را تازه و سرزنده کند، اما هرگز مانند بخشش و نیکی تو نمیتواند سبزه را جوان و شاداب کند.
هوش مصنوعی: باران گاهبهگاه میبارد که این وضعیت دائمی است، و آن قطرهها نمایانگر بارانِ موقتی هستند، در حالی که اینجا به بارش دائمی اشاره شده است.
هوش مصنوعی: اندیشه به حساب و اندازهگیری، از بخشش و عطای تو بسیار کمتر است و نعمتهای تو به قدری زیاد است که قابل محاسبه نیستند.
هوش مصنوعی: در پس قانونهای دینی، خداوند حمایتی دارد و تو در حقیقت دوست و یار بزرگی هستی.
هوش مصنوعی: اگر کسی از شراب دوستی تو بنوشد، مردی که به تو وصل است، در اثر آن شراب در سرش هیچ نشئهای وجود ندارد.
هوش مصنوعی: اگر کسی بر اثر عشق و محبت به حالت مستی بیفتد، اما در عین حال هوشیاری و آگاهیاش حفظ شود، همیشه در حالت مستی خواهد ماند و در عین حال هوشیار خواهد بود.
هوش مصنوعی: درخت عدل در باغ مظالم میوه میآورد، زیرا وقتی به چهره تو نگاه میکند، روزی مظلومانه و بیپناه را میبیند.
هوش مصنوعی: در جمع باشکوه تو، عطر و بوی خاصی وجود دارد که انگار از بخور خوشبو به هوا بلند شده است.
هوش مصنوعی: در توصیف و ستایش دیگران، مانند گوهر گرانبها عمل میکنی و ارزش علم را به خوبی درک میکنی.
هوش مصنوعی: همت و تلاش تو به قدری قوی و تاثیرگذار است که میتواند خورشید و ستارهها را به وسعت کبک و کبوتر تحت تاثیر قرار دهد و آنها را به دام اندازد.
هوش مصنوعی: در اوج آسمان، ستارهای درخشان و معروف است که شعری از آن برتر میشود. این شعر، به خاطر نام و لقب تو، به نشانهای تبدیل میشود که دیگران آن را شناسایی میکنند.
هوش مصنوعی: من به خاطر ستایشهای تو، قلمم از نوشتن درباره دنیا و زمانه، بسیار قوی و پابند شده است.
هوش مصنوعی: این قفل جدیدی که ساختهام، به منظور شادی و خوشحالی در زندگی است و تا همیشه در دنیا یادگاری از آن خواهد ماند.
هوش مصنوعی: اگر شعر زیبا و ارزشمندی باشد، هدیهای که من از خدمتگزاران نظم به تو میدهم، از ستایش کسانی که تو را مدح میگویند بهتر است.
هوش مصنوعی: نظم و ترتیبی که در عالم وجود دارد، ممکن است روزی از هم بگسلد، اما این نظم تا روز قیامت استمرار خواهد داشت.
هوش مصنوعی: در این بیت گفته شده است که برخی افراد به خاطر داشتن ستارهای نیکو و شایسته به خود افتخار میکنند، در حالی که گروهی دیگر به دلیل نداشتن قدرت و ثروت، احساس عار و شرم دارند.
هوش مصنوعی: دوستانت مانند بادی هستند که تو را به سوی خوبی و نیکی هدایت میکنند، در حالی که دشمنانت همچون کمبود ثروت تو را به سوی بدبختی میکشند.
هوش مصنوعی: عمر تو باید پایدار باشد و این مدت از لطف خداوند منبع میگیرد، هرچند که عمر دیگران به امانت داده شده است.
هوش مصنوعی: حمایت خداوند از تو، پناهی است در برابر مشکلات و ناکامیها، و خوشبختی پادشاهی، دیواری است در برابر حوادث ناگوار.
هوش مصنوعی: به خاطر خدمت به تو، بزرگترها و سران از شرق و غرب به این سرزمین آمدهاند.
هوش مصنوعی: امروز تو از دیروز زیباتر و جدیدتر هستی و امسال تو از سال گذشته خوشحالتر و مبارکتر است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای خواجه، این همه که تو بر میدهی شمار
بادام ترّ و سیکی و بهمان و باستار
مار است این جهان و جهانجوی مارگیر
از مارگیر مار برآرد همی دمار
نیلوفر کبود نگه کن میان آب
چون تیغ آبداده و یاقوت آبدار
همرنگ آسمان و به کردار آسمان
زردیش بر میانه چو ماه ده و چار
چون راهبی که دو رخ او سال و ماه زرد
[...]
از دیدن و بسودن رخسار و زلف یار
در دست مشک دارم و در دیده لاله زار
بامشک رنگ دارم از آن زلف مشکرنگ
با لاله کار دارم از آن روی لاله کار
ماندست چون دل من در زلف او سیر
[...]
یکروز مانده باز زماه بزرگوار
آیین مهر گان نتوان کرد خواستار
آواز چنگ وبربط و بوی شراب خوش
با ماه روزه کی بود این هر دو سازگار
ورزانکه یاد از و نکنی تنگدل شود
[...]
باران قطره قطره همی بارم ابروار
هر روز خیره خیره ازین چشم سیل بار
ز آن قطره قطره، قطره باران شده خجل
ز آن خیره خیره، خیره دل من ز هجر یار
یاری که ذره ذره نماید همی نظر
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.