ای ز دارٍُالملک رفته مدتی سوی سفر
بازگشته سوی دارالملک با فتح و ظفر
نرد ملک و نرد دولت باخته در یک ندب
کار دین و کار دنیا ساخته در یک سفر
برده در شام و بلاد روم بیرهبر سپاه
کرده بر آب فرات و دجله بیکشتی گذر
ملکهای شام را ترتیب داده یک به یک
مالهای روم را تقریرکرده سر به سر
از صف لشکر فکنده جنبش اندر دشت وکوه
وز تف خنجر فکنده جوش اندر بحر و بر
در هوای عالم ازگرد سوارانت نشان
بر جبین عالم از نعل سوارانت اثر
رادمردان را به طاعت درکف پیمانت دل
شیرمردان را به خدمت بر خط فرمانت سر
گر جهان را از جهاندارای و شاهی چاره نیست
چون تو باید در جهانداری شه پیروزگر
درخور پیشی و بیشی از همه شاهان تویی
پیشتر رفتی و بگرفتی ز عالم بیشتر
آن ظفرهاییکه در یک سال شد حاصل تورا
ده مجلد بیش باشد گر بگویم مختصر
در فتوح شام و روم امسال دیوان ساختم
ساخت باید در فتوح هند و چین سال دگر
چشم ما در روزگارت بیشتر بیند همی
زانچه گوش ما شنیدست از حکایت وز سیر
فتحها یکسر خبرگشته است و فتح تو عیان
مرد دانا تا عیان یابد کجا جوید خبر
ایزد اندر شخص تو چندان هنر موجود کرد
کز شمار آن همی عاجزشود وهم بشر
هر هنرمندی که درگیتی هنر ورزد همی
هست واجب کاو بیاید وز تو آموزد هنر
ای بسا شاها که بر سر داشت تاج خسروی
تاج بنهاد و به خدمت بست پیش تو کمر
ای بسا حِصنا که از کین تو شور و شر نمود
بازگشت آخر به ملک و دولت او شور و شر
کین تو چون زلزله است و هرکجا قوت گرفت
خانمان و خان بدخواهان کند زیر و زبر
تیغ تو در باغ پیروزی درخت نصرت است
بیخ او در خاور است و شاخ او در باختر
هست بر عالم همایون همت تو چون همای
شرق دارد زیر بال و غرب دارد زیر پر
هست گویی تیغ تو در طبع چون سودای خون
زان کجا آهنگ او سوی دِماغ است و جگر
کعبهٔ شاهان آفاق است عالی مجلست
پایهٔ تخت و رکاب تو مقام است و حجر
خلق را از مهر دیدارت بیفزاید همی
هم به جسم اندر حیات و هم به چشم اندر بصر
بندگان پروردگان دولت و بخت تواند
خاصه آن شیر دلیر و میر بیهمتا و نر
کرد بر راه و رکاب تو نثار سیم و زر
خواستی کش جان و دل بودی به جای سیم و زر
یافته است از خدمت و مهر تو عالی دولتی
تا پسر خوانی تو او را دولتش ناید بسر
خسروا شاها هر آنچ از دین و دنیا خواستی
بیتوقف یافتی از کردگار دادگر
مدتی در هر زمینی در گشادی رزم را
مدتی اندر سپاهان بزم را بگشای در
در قدح زان گوهر پاکیزه دوشیزه خواه
کافتابش دایه و مادر بدانگورش پدر
هرچه هست اندر جهان از نیکی و شادی تو را است
عمر در نیکی گذار و روز در شادی شُمَر
تا که هفت اقلیم و چار عنصر بود اندر جهان
باد شش چیز از دو چیز تو عزیز و نامور
از بقای تو همیشه دولت و دنیا و دین
وز لقای تو همیشه شادی و تایید و فر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر از فردوسی به توصیف زیباییها و پیروزیهای یک شاه و فرمانروا میپردازد. شاعر با استفاده از تصاويری زیبا، از سفرها و فتحهای او در سرزمینهای شام و روم، و همچنین قدرت و شجاعت او در میدانهای نبرد سخن میگوید. او به تواناییهای منحصر به فرد این پادشاه اشاره میکند که دیگران را به طاعت و خدمتگزاری دعوت کرده است.
شاعر همچنین معتقد است که پیروزیهای او قابل شمارش نیست و زندگی در دوران او مملو از خیر و برکت است. وی بر این باور است که وجود این پادشاه به جامعه امید و افتخار میبخشد و هر چیزی که در دنیا به نیکی و شادی مربوط میشود، به او تعلق دارد. در پایان، شاعر آرزو میکند که عمر پادشاه به نیکی و شادی سپری شود و سلطنت او همیشه برقرار باشد.
هوش مصنوعی: ای کسی که مدتی از پایتخت دور شده بودی و اکنون به آنجا بازگشتهای، با پیروزی و موفقیت برگشتهای.
هوش مصنوعی: بازی ملک و حکومت در یک حرکت باخته است، در حالی که کار دین و دنیای انسان در یک سفر به هم پیوسته شده است.
هوش مصنوعی: در سرزمینهای شام و روم، سپاهیان بیرهبر مانند بردهیانی سرباز زدهاند و در کنار رودهای فرات و دجله، بدون قایق از آب عبور میکنند.
هوش مصنوعی: ملکهای شام را به صورت منظم و پشت سر هم ردهبندی کرده و داراییهای روم را به طور کامل توصیف کرده است.
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به حرکت نیروها در میدان نبرد است. از یک سو، لشکر در دشت و کوه به پیش میرود و از سوی دیگر، خنجرهایی که پرتاب میشوند، موجب ایجاد نشاط و هیجان در آب و زمین میگردند. این تصویر به هیجان و شور جنگ و اثرات آن در طبیعت و مسیرهای جنگی اشاره دارد.
هوش مصنوعی: در فضای جهان، آثار و نشانههای سواران تو بر پیشانی عالم نمایان است و رد نعلهای آن سواران همچنان در زمین باقی مانده است.
هوش مصنوعی: مردان دلیر و شجاع به اطاعت از تو هستند و جانشان را در راه خدمتگزاری به تو فدای فرمانت میکنند.
هوش مصنوعی: اگر در این دنیا برای حکومت و سلطنت راه حلی وجود نداشته باشد، باید تو در مقام حاکم و فرمانروایی پیروز و موفق باشی.
هوش مصنوعی: تو از همه پادشاهان شایستهتر و بزرگتر هستی، زیرا که پیش از دیگران پیش رفتهای و چیزهای بیشتری از عالم به دست آوردهای.
هوش مصنوعی: آن پیروزیهایی که در یک سال به دست آوردی، اگر بخواهم به طور خلاصه بگویم، بیشتر از ده جلد کتاب میشود.
هوش مصنوعی: سال جاری در فتح سرزمینهای شام و روم، کارهای زیادی انجام شد و من باید برای فتح هند و چین در سال آینده برنامهریزی کنم.
هوش مصنوعی: چشم ما در زندگیات چیزهای بیشتری میبیند نسبت به آنچه که گوش ما از داستانها و وقایع شنیده است.
هوش مصنوعی: پیروزی او کاملاً روشن شده و پیروزی تو نیز برای افراد دانا آشکار است تا جایی که آنان متوجه میشوند خبر را کجا جستجو کنند.
هوش مصنوعی: خداوند در وجود تو به اندازهای هنر و ویژگیهای برجسته قرار داده است که حتی انسانها هم از شمار و ارزش آن عاجز شدهاند.
هوش مصنوعی: هر هنرمندی که در دنیای هنر فعالیت میکند، باید بر او واجب باشد که از تو بیاموزد و هنر را از تو یاد بگیرد.
هوش مصنوعی: بسیاری از پادشاهان بودند که crown سلطنت را بر سر داشتند، اما هنگام ملاقات با تو، از احترام و حیرت، تاج خود را کنار گذاشتند و در مقابل تو به خدمت درآمدند.
هوش مصنوعی: بسیاری از دژها و قلعهها که به خاطر دشمنی تو دچار آشوب و درگیری شدند، در نهایت به حکومت و سلطنت خود بازگشتند و دوباره آرامش را پیدا کردند.
هوش مصنوعی: این موضوع مانند زلزلهای است که هر جا قدرت پیدا کند، خانهها و زندگی دشمنان را خراب میکند و به هم میزند.
هوش مصنوعی: تیغ تو به مثابه سلاحی است که در میدان پیروزی قرار دارد و درختی از نصرت و موفقیت را شکل میدهد. ریشه این درخت در شرق و شاخهاش در غرب گسترده شده است.
هوش مصنوعی: در جهان، اراده و تلاش تو همچون پرندهای است که با بالهای خود شرق را در بر میگیرد و غرب را نیز زیر پر خود مینوازد.
هوش مصنوعی: گویی شمشیر تو در دل مانند اندیشه خون است، از کجا آهنگ تو به سوی ذهن و جگر میرود؟
هوش مصنوعی: کعبهٔ شاهان در تمامی جهان، جایی است باشکوه و محترم. پایهٔ تخت تو، نشاندهندهٔ جایگاه و مقام توست که در آنجا قرار داری و رکاب تو، نماد قدرت و عظمت تو است.
هوش مصنوعی: مردم به خاطر عشق و محبت تو روز به روز شادتر و سرزندهتر میشوند؛ این شادابی هم در زندگی جسمیشان و هم در بینایی و درکشان نمایان است.
هوش مصنوعی: بندگان، پرورشدهندگان نعمت و خوششانسی تو هستند، به ویژه آن دلاور شجاع و بینظیر.
هوش مصنوعی: بر سر راه و در تلاش برای تو، جان و دل خود را فدای تو کردم، چرا که هنگامی که تو زر و سیم طلب میکنی، من به جای آنها، جان و قلب خود را به تو تقدیم میکنم.
هوش مصنوعی: به خاطر خدمت و محبت تو، او به مقام و مرتبهای شگرف دست یافته است، اما با این حال، به سبب ارتباط و دوستیات نمیتواند به صورت کامل از آن نعمتها بهرهمند شود.
هوش مصنوعی: ای پادشاه، تو هر آنچه از دنیا و آخرت خواستهای، بدون هیچ تأخیری از خداوند دادگر دریافت کردهای.
هوش مصنوعی: مدتی در هر مکانی به جنگ و نبرد بپرداز و مدتی نیز در میدان شادی و جشن و سرور به خوشگذرانی بپرداز.
هوش مصنوعی: در لیوانی از آن گوهر زیبا، جواهر دختران را بجویید، زیرا که خورشید و پرورشدهندهاش مادر او و پدرش است.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در جهان وجود دارد، از نیکی و شادی ناشی از تو است. پس عمری را در نیکی سپری کن و روزهایت را به شادی بشمار.
هوش مصنوعی: در جهانی که هفت سرزمین و چهار عنصر وجود دارند، تو از دو چیز عزیز و معروف هستی.
هوش مصنوعی: وجود تو باعث تداوم حکومت و سرزمین و دیانت است و از دیدارت همیشه خوشحالی و تأیید و افتخار به وجود میآید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
عارضش را جامه پوشیدست نیکویی و فر
جامه ای کش ابره از مشکت وز آتش آستر
طرفه باشد مشک پیوسته بآتش ماه و سال
و آتشی کو مشک را هرگز نسوزد طرفه تر
چون تواند دل برون آمد ز بند حلقه هاش
[...]
بر گرفت از روی دریا ابر فروردین سفر
ز آسمان بر بوستان بارید مروارید تر
گه بروی بوستان اندر کشد پیروزه لوح
گه به روی آسمان اندر کشد سیمین سپر
هر زمانی بوستان را خلعتی پوشد جدا
[...]
اصل نفع و ضر و مایهٔ خوب و زشت و خیر و شر
نیست سوی مرد دانا در دو عالم جز بشر
اصل شر است این حشر کز بوالبشر زاد و فساد
جز فساد و شر هرگز کی بود کار حشر؟
خیر و شر آن جهان از بهر او شد ساخته
[...]
ابر سیمابی اگر سیماب ریزد بر کمر
دود سیماب از کمر ناگاه بنماید اثر
ور ز سرما آبدان قارورۀ شامی شدست
باز بگدازد همی قاروره را قاروره گر
ور سیاه و خشک شد بادام تر ، بیباک نیست
[...]
مابَقی فی النّاسِ حُرٌّ
لاٰوَلاٰفی الْجِنّ حُرٌّ
قَدْمَضیٰحُرُّ الْفَریَقیْنِ
فُحُلْو اُلْعَیْشِ مُرٌّ
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.