ای که گفتی هیچ مشکل چون فراق یار نیست
گر امید وصل باشد همچنان دشوار نیست
خلق را بیدار باید بود از آب چشم من
وین عجب کان وقت میگریم که کس بیدار نیست
نوک مژگانم به سرخی بر بیاض روی زرد
قصّهٔ دل مینویسد حاجت گفتار نیست
بیدلان را عیب کردم لاجرم بیدل شدم
آن گنه را این عقوبت همچنان بسیار نیست
ای نسیم صبح اگر باز اتفاقی افتدت
آفرین گویی بر آن حضرت که ما را بار نیست
بارها روی از پریشانی به دیوار آورم
ور غم دل با کسی گویم به از دیوار نیست
ما زبان اندرکشیدیم از حدیث خلق و روی
گر حدیثی هست با یارست و با اغیار نیست
قادری بر هر چه میخواهی مگر آزار من
زان که گر شمشیر بر فرقم نهی آزار نیست
احتمال نیش کردن واجبست از بهر نوش
حمل کوه بیستون بر یاد شیرین بار نیست
سرو را مانی ولیکن سرو را رفتار نه
ماه را مانی ولیکن ماه را گفتار نیست
گر دلم در عشق تو دیوانه شد عیبش مکن
بدر بینقصان و زر بیعیب و گل بیخار نیست
لوحش الله از قد و بالای آن سرو سهی
زان که همتایش به زیر گنبد دوار نیست
دوستان گویند سعدی خیمه بر گلزار زن
من گلی را دوست میدارم که در گلزار نیست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف حالتی از عشق و درد فراق میپردازد. شاعر به این نکته اشاره میکند که هیچ مشکلی به اندازه دوری از محبوب سخت نیست، اگر امیدی به وصال وجود داشته باشد. او از احساسات خود، اشکها و غمهایی که در دل دارد صحبت میکند و میگوید که دیگران از درد و رنج او بیخبرند.
شاعر به بیدلی خود اعتراف میکند و به آرامش نسیم صبح اشاره میکند که برایش نعمت است. او معتقد است که درد دل را نمیتوان به کسی گفت و در نهایت به این نکته میرسد که عشق واقعی و دوستی راستین در زندگی او وجود ندارد.
شاعر همچنین به زیبایی طبیعت و مقایسه آن با احساسات خود میپردازد و به این نتیجه میرسد که دوست داشتن چیزی که در دسترس نیست، به شدت دشوار است. این شعر در نهایت به عمق عشق و اندوه شاعر میپردازد و بیانگر تمایل او به وصال یار و ناامیدی از جدایی است.
ای کسی که گفتی هیچ دردی و مشکلی سختتر از جداییِ یار نیست، کاملاً درست گفتی ولی اگر همچنان امید به وصال باشد، آنقدرها هم تحمل آن دشوار نخواهد بود. [ همچنان: قید است به معنی همانا، به درستی و یقینا می باشد / تضاد: فراق، وصل ]
هم اکنون مردم باید از شدت گریهها و سیل اشکهای من بیدار باشند، اما عجیب است که من در زمانی گریه میکنم که همه خوابند و کسی بیدار نیست. [ آب: اشک /آرایهٔ تکرار: بیدار ]
نوک مژههایم با رنگ سرخ (به دلیل گریستن) بر چهره زردم (به دلیل ضعف و رنجوری) حکایت دل را مینویسند و نیازی به سخن گفتن نیست. [ سرخی: مرکبی سرخ که بدان نویسند. / بیاض: کتابچه و دفتر سفید نانوشته /استعارهٔ مکنیه: نوک مژگان ( نوک قلم مژگان ) به قرینهٔ دانستن / تشبیه: روی به بیاض ( اضافهٔ تشبیهی ) / تناسب: سرخی، زرد / ایهام تناسب: بین " بیاض " در معنای غیر منظورش که "سفید " باشد با " سرخی و زرد ".]
از کسانی که عاشق و شیدا بودند ایراد میگرفتم، تا اینکه خودم نیز عاشق شدم. این مجازات در مقابل ایراد گرفتنهای من از عاشقان کم و ناچیز است.
ای نسیم صبحگاهی! اگر برای تو میسر بود (از جانب ما) بر آن آستان سلام و درود بفرست؛ چرا که ما اجازه حضور در آن درگاه را نداریم.
بارها بخاطر غم و اندوه به صحبت کردن با دیوار روی آوردم، چرا که شرح پریشانی و غم دل را به کسی بهتر از دیوار نمیتوانستم بگویم. [ کنایه: روی به دیوار آوردن ( خلوت گزیدن، تنها شدن، منزوی گشتن ) ]
ما از صحبت در مورد مردم و کارهای آنها خودداری کردیم و اگر بخواهیم از چیزی صحبت کنیم، فقط با یار در مورد آن صحبت خواهیم کرد و کاری به دیگران نداریم. [ حدیث: صحبت و گفتگو / اغیار: جمع غیر، بیگانگان / کنایه: زبان اندر کشیدن ( خاموش شدن ) روی اندر کشیدن ( روی بر گردانیدن ) /جناس زاید: یار، اغیار / تضاد: هست، نیست.]
ای محبوب من! هر کاری که بخواهی میتوانی انجام دهی، جز اینکه مرا آزار بدهی؛ زیرا حتی اگر شمشیر بر فرق سرم بگذاری، این کار تو آزار محسوب نمیشود. [ استثنای منقطع: استثنا کردن " آزارمن" از توانایی انجام هر کار برای افزودن نکتهٔ لطیفی است که در مصراع دوم آورده است. ]
برای رسیدن به خوشی و لذت تحمل سختی واجب است. حمل کردن کوه بیستون با یاد شیرین دشواری ندارد. { تحمل نیش زنبور عسل برای بر گرفتن عسل از کندوی او واجب است و نیز با یاد عشق شیرین حمل کردن کوه بیستون سخت به نظر نمی آید. [ احتمال: تحمل و پایداری / نوش: شهد و عسل، هر چیز شیرین / بیستون: کوهی در حدود ۴۰ کیلومتری کرمانشاه کنار جاده ء همدان، فرهاد در عشق شیرین رقیب خسرو پرویز بود. خسرو عهد کرد که اگر فرهاد کوه بیستون را بکند، شیرین را به او واگذارد. فرهاد در آرزوی وصال شیرین به کندن کوه می پردازد، از این رو، فرهاد به کوهکن مشهور است. / شیرین: شاهزادهٔ ارمنی و معشوقه ء خسرو پرویز است. /جناس اشتقاق: احتمال، حمل / جناس لاحق و تضاد: نیش، نوش / ایهام تناسب: بین " شیرین " در معنای غیر منظورش با " نوش " / تلمیح: اشاره به داستان فرهاد و شیرین .] - منبع: شرح غزلهای سعدی }
قامتت به سرو میماند اما سرو که راه نمیرود! رویت به ماه میماند اما ماه که حرف نمیزند! [ مانی: از مصدر مانستن، شباهت داری / رفتار: حرکت و خرامیدن./ تشبیه تفضیلی: تشبیه معشوق به سرو و ماه و برتری یار بر آن دو / آرایهٔ تکرار: سرو، ماه ]
اگر دلم به خاطر عشق تو دیوانه شد، آن را سرزنش نکن. چون هیچ چیز در این دنیا بینقص و بدون عیب نیست، حتی ماه و طلا و گل نیز عیوب خاص خود را دارند. { اگر کار دلم در راه عشق تو به جنون کشیده است، این را عیب او مدان، زیرا این عیب و نقصان در همه چیز هست همچنانکه ماه تمام می کاهد و کم نور می شود و زر ناخالصی و غش دارد و در کنار گل خار دیده می شود. [ بدر: ماه تمام، ماه شب چهارده / عیب داشتن زر: ناخالصی و ناسرگی در طلا ] - منبع: شرح غزلهای سعدی }
در این بیت به زیبایی و عظمت یک شخص اشاره شده است که همچون سرو بلند و راست قامت است. خداوند او را به گونهای خلق کرده که هیچکس نمیتواند همتای او باشد، زیرا هیچ عظمت و جمالی در زیر آسمان گردان به پای او نمیرسد. [ لَوحَشَ الله: جملهٔ دعایی، در اصل لا اَو حَشَهُ الله، خدا وحشت ندهد او را، در مقام تحسین و تعجب می آید / بالا : قامت / سرو سهی بیت ۱۴ غزل ۱۳ / دوّار: بسیار گردنده /کنایه: گنبد دوار ( آسمان) / استعارهٔ مصرحه: سرو ( معشوق ) ]
دوستانم به من میگویند: سعدی، (برای اینکه حالت خوش شود و به لذت برسی) به گلزار برو. اما من گلی را دوست دارم (معشوق) که در گلزار وجود ندارد. [ خیمه زدن: اقامت کردن / جناس زاید: گل، گلزار /"استعارهٔ مصرحه: گل ( معشوق ) ]
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
همین شعر » بیت ۱
ای که گفتی هیچ مشکل چون فراق یار نیست
گر امید وصل باشد همچنان دشوار نیست
چون مدد از غیر نبود صبر کن تا حل شود
«ای که گفتی هیچ مشکل چون فراق یار نیست»
اندرین گیتی به فضل و رادی او را یار نیست
جز کریمی و عطا بخشیدن او را کار نیست
تیز بازاری همی بینم سخا را نزد او
اینت بازاری که در گیتی چنین بازار نیست
از پی نام بلند و از پی جاه عریض
[...]
جز جفا با اهل دانش مر فلک را کار نیست
زانکه دانا را سوی نادان بسی مقدار نیست
بد به سوی بد گراید نیک با نیک آرمد
این مر آن را جفت نی و آن مر این را یار نیست
مرد دانا بدرشید و چرخ نادان بد کنش
[...]
روز محشر عاشقان را با قیامت کار نیست
کار عاشق جز تماشای و صال یار نیست
از سر کویش اگر سوی بهشتم می برند
پای ننهم که در آنجا وعدهٔ دیدار نیست
روز کوشیدن چو تیغت شیر جان او بار نیست
روز بخشیدن چو کفت ابر گوهر بار نیست
نابریده تیغ تو روز وغا پولاد نیست
نابسوده کف تو روز عطا دینار نیست
در خور گفتار هرکس مر ترا گفتار نیست
[...]
ذوالجلال است آن که در وصف جلالش بار نیست
هرچه خواهد آن کند کاری برو دشوار نیست
ملک او را ابتدا و انتها و عزل نیست
ذات او را آفت و کیفیت و مقدار نیست
آن خداوندی که هست او بینیاز از بندگان
[...]
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال ۲۰ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.