جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۴۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۲:
خوش خبر باشی ای نسیم شمال
................................. زمان وصال
کی به ما میرسد:
2 نسخه (801، 819) عیوضی
که به ما میرسد:
11 نسخه (803، 821، 822، 823، 824، 825، 843 و 2 نسخه یکی متأخر و دیگری بسیار متأخر: 862 و 894 و 2 نسخۀ بیتاریخ) قزوینی- غنی، خانلری، نیساری، جلالی نائینی- نورانی وصال، سایه، خرمشاهی
که به ما میرسی: 1 نسخه (827)
که رسانی به ما {پیام وصال}: 1 نسخۀ متأخر (874)
غزل 296 و بیت مطلع آن مندرج است در 40 نسخه از نسخ قرن نهم اما ضبطهای 15 نسخه در دسترس است. از ضبطهایی که در نسخههای جدیدتر دیده شد ضبط اکثریت 11 نسخه در نسخ زیر نیز هست:
[نسخۀ فریدون میرزا تیموری (907)، شرح سودی (1003)، 805؟، نسخۀ باباشاه اصفهانی 1012، نسخۀ وصال شیرازی و نسخۀ علینقی شیرازی هر دو از عصر قاجار و چاپ قدسی]
در مصرع نخست:
باشی: 7 نسخه (801، 803، 813، 824، 825، 827 و 1 نسخۀ بسیار متأخر: 894) و از نسخههای جدید [805؟، 1012، وصال شیرازی]
بادی: 9 نسخه (819، 821، 822، 823، 843، 862، 866، 874 و 1 نسخۀ بیتاریخ) و از نسخههای جدید [شرح سودی: 1003]
باد: 1 نسخۀ بیتاریخ و 1 نسخۀ جدید [رونوشتی از نسخۀ مورخ 907 مربوط به قرن دهم]
در نسخ جدید:
داری: [رونوشتی از نسخۀ مورخ 907 مربوط به قرن قرن دهم]
باش: 2 نسخه [نسخۀ خطی علینقی شیرازی و چاپ قدسی]
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۴۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۱۳:
دلم ......................... بود و دست قضا
درش ببست و کلیدش به دلستانی داد
خزینۀ اسرار : 24 نسخه (801، 803، 813، 819، 821، 823، 825 و 18 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) خانلری، عیوضی، نیساری
خزانۀ اسرار : 6 نسخه (827، 843 و 3 نسخۀ متأخر : 854، 857، 866 و 1 نسخۀ بیتاریخ) قزوینی، سایه، خرمشاهی
که مخزنِ اسرار : 1 نسخۀ بسیار متأخر (898)
31 نسخه غزل 109 و بیت فوق را دارند. نسخه های مورخ 818، 822 و 824 غزل را ندارند.
****************************************
****************************************
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۴۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۴۱:
چه بودی ار دل .............، مهربان بودی
که حال ما نه چنین بودی ار چنان بودی
آن یار: 9 نسخه (801، 813، 818، 824، 849 و 2 نسخۀ بسیار متأخر و دو نسخۀ بیتاریخ) خانلری، عیوضی، جلالی نائینی- نورانی وصال
آن ماه: 27 نسخه (803، 821، 822، 823، 825، 827، 834، 843 و 19 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، نیساری، سایه، خرمشاهی- جاوید
36 نسخه غزل 432 و بیت مطلع آن را دارند. نسخۀ مورخ 819 غزل را ندارد.
***************************************
***************************************
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۴۰ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۲۱:
.... بر دلم درِ معنی گشوده شد
کز ساکنان درگهِ پیر مغان شدم
زان روز: 21 نسخه (801، 803، 813، 816، 818، 819، 821، 822، 823، 824، 825، 836 و 9 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) خانلری، عیوضی، نیساری، جلالی نائینی- نورانی وصال
آن روز: 17 نسخه (827، 834، 843 و 14 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، سایه، خرمشاهی- جاوید
40 نسخه از جمله تمام نسخ کاملِ کهنِ مورّخ، غزل 314 را دارند و از آن جمله، دو نسخه یکی شاید مورخ 792 و دیگری بیتاریخ بیت فوق را ندارند.
**********************************
**********************************
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۳۷ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۸۴:
تو مگر بر لب آبی به هوس .................
ورنه هر فتنه که بینی همه از خود بینی
بنشینی: 12 نسخه (801، 803، 813، 824، 827، 843 و 6 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، خانلری، عیوضی، جلالی نائینی- نورانی وصال
ننشینی: 21 نسخه (811، 836 و 19 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) نیساری، سایه، خرمشاهی- جاوید
ﯨﻨﺸﻴﻨﻰ: 3 نسخه (807، 825، 898)
ﯨﯩﺸﻴﻨﻰ: 2 نسخه (821، 822)
38 نسخه غزل 375 و بیت مطلع آن را دارند. نسخههای مورخ 818 و 819 فاقد این غزلاند. خوانش دکتر عیوضی در بارۀ ضبطهایی که یکی دو نقطه کم دارند متفاوت است و اینجا خوانش دکتر نیساری به دلیل تسلط و مشغولیت بیشتر با نسخ خطی دیوان حافظ ترجیح داده شده است. دکتر عیوضی دو نسخۀ مورخ 807 و 821 را فاقد نقطه بر روی حرف نخست گزارش کرده اما دکتر نیساری نسخۀ مورخ 821 را فاقد نقطه بر روی دو حرف اوّل. همچنین در قرائت دکتر نیساری نسخۀ مورخ 822 بدون نقطه بر روی دو حرف نخست و نسخۀ مورخ 825 را بدون نقطه بر روی حرف اول روایت نموده در حالیکه دکتر عیوضی در این مورد ضبط دو نسخه را بیعیب تشخیص داده است.
***************************************
***************************************
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۳۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۰۶:
تخم وفا و مِهر درین کهنه کشتزار
آنگه عیان شود که ...... موسم درو
رسد: 25 نسخه (801، 803، 813، 819، 823، 824، 825، 843 و 17 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) خانلری، عیوضی، نیساری، جلالی نائینی- نرانی وصال، خرمشاهی- جاوید
بود: 6 نسخه (821، 822، 827 و 3 نسخۀ متأخر) قزوینی- غنی، سایه
شود: 4 نسخه (1 نسخه متأخر: 875 ، 2 نسخۀ بسیار متأخر و 1 نسخۀ بیتاریخ)
35 نسخه غزل 398 و بیت فوق را دارند. از نسخ کاملِ کهنِ مورّخ، نسخۀ 818 غزل را ندارد.
****************************************
****************************************
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۳۱ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۵۵:
کاروان رفت و تو در راهِ کمینگاه به خواب
وه که بس بیخبر از .........................
این همه بانگ جرسی: 5 نسخه (801، 813، 822{جرس}، 834{[...] بانگ جرسی} و 1 نسخۀ بیتاریخ) خانلری، عیوضی، جلالی نائینی- نورانی وصال
غلغل چندین جرسی: 18 نسخه (803، 811، 824، 827، 843 و 13 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، نیساری، سایه، خرمشاهی- جاوید
غلغل و بانگ جرسی: 3 نسخه (825، 1 نسخۀ متأخر: 859 و 1 نسخۀ بسیار متأخر: 889)
غلغل بانگ جرسی: 7 نسخه (819، 821، 823، 3 نسخۀ متأخر: 855، 857، 875 و 1 نسخۀ بسیار متأخر: 894 قُم)
ناله و بانگ جرسی: 1 نسخۀ متأخر (858)
نالۀ چندین جرسی: 1 نسخۀ بسیار متأخر (894 لیدن)
37 نسخه غزل 446 را دارند و از آن جمله 2 نسخۀ بسیار متأخر دارای بیت فوق نیستند. نسخۀ مورخ 818 غزل را ندارد. در ضبط مصرع نخست، کاتب نسخۀ مورخ 827 و دو نسخۀ دیگر (یکی متأخر مورّخ 875 و دیگری بیتاریخ) به اشتباه مصرع نخست بیت پنجم غزلی «ای دل آن َم که خراب از مَیِ گلگون باشی ...» را آوردهاند. علامه قزوینی همان را در متن خود آورده و به تبع او، در تصحیح مشترک خرمشاهی- جاوید هم پذیرفته شده است. بیتی که احتمالاً به علت نزدیکی محل کتابت آن در نسخۀ مورد مراجعۀ کاتب نسخۀ مورخ 827 به اشتباه در دید او آمده این است:
کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش
کی روی؟ ره ز که پرسی؟ چه کنی؟ چون باشی؟
*****************************************
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۲۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰:
تا ......................... دهند جان
بگشود نافهای و درِ آرزو ببست
هرکسی به بوی نسیمی : 24 نسخه (801، 813، 814-813، 818، 819، 821، 822، 823، 824، 825 و 14 نسخۀ متأخّر یا بیتاریخ، از این 14 نسخه، 893: {هرکسی برای نسیمی}) خانلری، عیوضی
عاشقان به بوی نسیمش : 8 نسخه (827 و 7 نسخۀ متأخّر یا بیتاریخ) قزوینی، سایه، خرمشاهی
عاشقان به بوی نسیمی : 5 نسخه (843 و 4 نسخۀ متأخّر یا بیتاریخ) نیساری
37 نسخه غزل 32 و بیت دوم آن را دارند. از نسخههای کاملِ کهنِ مورّخ، نسخۀ 803 غزل را ندارد.
----------------------------------
.............................................................
عابر در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۲۷ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۷۸:
سلام به حافظ ودوستارانش: به نظرشرابی تلخ صحیح تراست چونکه بعدش میگه که مردافکن یعنی توضیح برای شرابی تلخ پس شزاب مربوطه هرشراب تلخی نیست. شراب تلخی است ک آنقدرقویست که شاعرراهزعالم واقعی به سرزمین غیرقابل وصف وابدی رهنمون میشود..
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۲۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۲۷:
بر آتش .................... به جای سپند
به غیر خال سیاهش که دید بهدانه؟
*
رخ زیبای او: 25 نسخه (801، 803، 819، 821، 823، 824، 825، 827، 836، 843 و 15 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، خانلری، عیوضی، سایه، خرمشاهی- جاوید
رخ زیبای تو: 9 نسخه (813، 818 و 7 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) نیساری، جلالی نائینی- نورانی وصال
---------------------------------------
در مصرع نخست یک دگرسانی قابل توجه دیگر نیز هست:
برای سپند: 7 نسخه (801، 803، 813، 818، 824 و دو نسخۀ متأخر)
به جای سپند: 27 نسخه (819، 821، 823، 825، 827، 836، 843 و 20 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) همۀ مصححان
----------------------------------------
غزل 417 در 37 نسخه آمده و بیت فوق در 3 نسخه از جمله نسخۀ مورخ 818 نیست. از نسخ کاملِ کهنِ مورّخ، نسخۀ 822 خودِ غزل را ندارد.
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۲۴ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳۶:
مانعش ...... و شکرخواب صبوح
ورنه گر بشنود آه سحرم باز آید
غلغل گُل گشت: 6 نسخه (801، 813، 818، 824، 855{غلغل مُل گشت} و 1 نسخۀ بسیار متأخر: 894) خانلری، عیوضی
غلغل چنگ است: 30 نسخه (803، 819، 821، 823، 825، 827، 843 و 23 نسخۀ متأخر و بسیار متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، نیساری، سایه، خرمشاهی- جاوید، جلالی نائینی- نورانی وصال
37 نسخه دارای غزل 232 اند و از آن نسخ یکی مورخ 875 بیت فوق را ندارد. نسخۀ مورخ 822 خودِ غزل را ندارد.
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۲۲ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۷۶:
امید در کمر زرکشت ...........................
دقیقهییست نگارا درآن میان که تو دانی
چگونه نبندم: 25 نسخه (801، 803، 818، 822، 823، 824، 825، 843 و 17 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) خانلری، عیوضی، نیساری، جلالی نائینی- نورانی وصال
چگونه ﯨﺒﻨﺪم 2 نسخه (821 و 1 نسخۀ بیتاریخ) حرف نخست بدون نقطه
چگونه ببندم: 2 نسخه (827 و 1 نسخل بیتاریخ) قزوینی- غنی، سایه، خرمشاهی- جاوید
29 نسخه غزل 467 و بیت فوق را دارند. نسخۀ مورخ 819 غزل را فاقد است.
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۱۹ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۷۸:
... ... .... میخواهم که مردافکن بود زورش
که تا یک دم برآسایم ز دنیا و شر و شورش
شرابی مست : 9 نسخه (803، 807، 813، 849، 857، 858، 864، 866 و نسخۀ بیتاریخ متعلق به استاد فقید دکتر اصغر مهدوی) خانلری، عیوضی
شراب مست : 8 نسخه (822، 843، 854، 855، 874، 893، 894 دانشگاه لیدن هلند و یک نسخۀ بیتاریخ مجلس)
شرابی تلخ : 5 نسخه (824، 862، 889، 893 و نسخۀ بیتاریخ کتابخانۀ مسجد اعظم قم) جلالی نائینی- نورانی وصال
شراب تلخ : 14 نسخه (819، 821، 823، 825، 827، 849، 867، 874، 875، 894 مسعود فرزاد، ، 898، 874؟، یک نسخۀ بیتاریخ مجلس ، نسخۀ بیتاریخ "مح" متعلق به استاد فقید محمد محیط طباطبایی) قزوینی- غنی، نیساری، سایه، خرمشاهی- جاوید
37 نسخه غزل 273 و بیت نخست را دارند. از نسخ کاملِ کهن، نسخههای 801 و 818 این غزل را ندارند.
"مست" به معنی گیرا و قوی و دارای کیفیت و ویژگی خاص و تأثیرگذار هنوز کاربرد دارد. حافظ چند جای دیگر نیز آن را به کار برده است:
راه دل عشاق زد آن چشم خماری
پیداست از این شیوه که مست است شرابت
آن چه او ریخت به پیمانۀ ما نوشیدیم
اگر از خمر بهشت است وگر بادۀ مست
مطرب از گفتۀ حافظ غزلی مست بخوان
تا بگریم که ز عهدِ طربم یاد آمد
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۱۶ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۳:
آنجا که کار صومعه را جلوه میدهند
......... دَیرِ راهب و نام صلیب هست
ناموس: 24 نسخه (801، 807، 813، 816، 818، 821، 822، 823، 824، 825، 838- 817، 834 و 12 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) خانلری، عیوضی، نیساری، جلالی نائینی- نورانی وصال، سایه
ناقوس: 14 نسخه (827 خلخالی، 827 کمبریج، 843 و 10 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، خرمشاهی- جاوید
دکتر سعید حمیدیان در مفهوم این بیت حق مطلب را ادا کرده است:
پیوند به وبگاه بیرونی
38 نسخه دارای غزل 64 و بیت فوقاند. نسخ مورخ 803 و 819 غزل را ندارند. ضبط نسخ 843 و 2 نسخۀ بیتاریخ به نظر میرسد که "ناموس" بوده و بعداً به "ناقوس" تغییر داده شده است. در این بررسی اختلاف نسخ صرفاً معطوفِ دو ضبط فوق است. صورت صحیح مصرع دوم همان است که در بالا آمده و در نسخۀ مورخ 801 و 19 نسخۀ دیگر مضبوط است:
801، 807، 816، 818، 821، 822، 823، 825، 838-817، 834 و 10 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ:
« ناموس دَیرِ راهب و نام صلیب هست»
صوُر دیگر چنیناند:
813: «ناموس دیر راهب و بانگ صلیب هست»
824 : «ناموس و نام راهب و دیر و صلیب هست»
827 خلخالی (نسخۀ اساس چاپ قزوینی- غنی)، 843، 858، 866، 889 و 3 نسخۀ بیتاریخ: «ناقوس دیر راهب و نام صلیب هست»
827 کمبریج، 874، 898 و 1 نسخۀ بیتاریخ: «ناقوس و دیر و راهب و نام صلیب هست»
857: «ناقوس و دیر و راهب و بانگ صلیب هست»
859: «ناموس و نام راهب و دیر صلیب هست»
894: «ناقوس و دیر راهب و نام صلیب هست»
898: «ناموس زهد راهب و نام صلیب هست»
Mohammad Hassan Sharafi"s photo.
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۰۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۷۸:
کمند صید بهرامی بیفکن ! ...................... بردار !
که من پیمودم این صحرا نه بهرام است و نه گورش
جام جم: 34 نسخه (803، 807، 819، 821، 822، 823، 824، 825، 827، 834، 843 و 16 نسخۀ متأخر یا بیتاریخ) قزوینی- غنی، نیساری، خرمشاهی- جاوید
جام مَی: 3 نسخه (813، 854 و 1 نسخۀ بیتاریخ) خانلری، عیوضی، جلالی نائینی- نورانی وصال، سایه
37 نسخه غزل 273 و بیت فوق را دارند. از نسخ کاملِ کهن، نسخههای 801 و 818 غزل را ندارند. از 34 نسخهای که "جام جم" دارند، نسخ مورخ 807، 849، 857، 867، 875 و 898: "جام جم برگیر" و نسخۀ مورخ 866: "جام جم بستان" ضبط کردهاند.
علیرضا محدثی در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۰:۴۴ دربارهٔ شیخ بهایی » دیوان اشعار » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۵:
بنده نظر فوق الذکر خود را پس می گیرم و با آقای طلوعی همفکرم ... عذرخواهم
علیرضا محدثی در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۰:۲۹ دربارهٔ شیخ بهایی » دیوان اشعار » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۵:
در مورد اشکال وزنی مصرع دوم بیت اول ، احتمالا به جای " می باید " ، اگر " بباید " در نظر بگیریم ، مشکل وزن حل می شود ضمن این که به لحاظ معنایی نیز اینچنین باید باشد . البته این یک احتمال ذوقی است و متخصصان نسخ باید خود بررسی و نظر دهند .
میثم در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۰:۱۶ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۸۰:
برای درک بهتر این شعر پیشنهاد میکنم در آلبوم افشاری مرکب استاد ایرج بسطامی، این تصنیف رو گوش بدید.
سیداحمدمغربی در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۰:۰۶ دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۶۵۰:
با عرض سلام و ادب و احترام
خواستم عرض کنم در هر حال این رباعی نه از جناب خیام است و نه از جناب ابوسعید منسوب است و زبانش به منسوبات ابوسعید نزدیک تر
جهت اطلاع بیشتر:
حسین جلال پور:
جناب میرافضلی(سیدعلی میرافضلی)
استاد شفیعیکدکنی در مقدمهی اسرارالتوحید مینویسند که یک رباعی و یک مصراع از یک رباعی مسلما از ابوسعید است، دکتر ریاحی هم در مقدمهی نزهةالمجالس تقریبا همین را میگویند، تحقیقات شما چند رباعی به رباعیات ابوسعید اضافه میکند؟
میرافضلی :
با توجه به تصریح نوادگان ابوسعید که حضرت شیخ در تمام عمر جز یک رباعی و یک بیت نگفته، آنچه در منابع به ابوسعید نسبت داده میشود اجتهاد در مقابل نص است.
اما از دیدگاه منابع که بخواهیم بررسی کنیم تا پایان قرن هشتم تعداد رباعیاتی که به اسم ابوسعید پیدا میشود از ده رباعی تجاوز نمیکند. از قرن دهم که تدوین رباعیات ابوسعید آغاز میشود و این بی سر و سامانیها بوجود می آید.
بیشترین مجموعه رباعیات ابوسعید در سده 12 در هند فراهم آمده. حساب کنید 700 سال بعد از دوران ابوسعید . حساب کنید این قبیل منابع چه اعتباری دارد!
جاوید مدرس اول رافض در ۹ سال و ۱۰ ماه قبل، شنبه ۵ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۱:۴۸ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۵۰: