گنجور

 
ترکی شیرازی

نمیدانم چه می بود اینکه ساقی داشت در مینا

که از یک جرعه اش آتش به جانم ریخت سرتاپا

همین می بد که مجنون خورد و شد دیوانه لیلی

همین می بد که وامق خورد و شد شوریده عذرا

بود رنگ همین می از ازل در سرخ گل پنهان

که از عشقش کشد بلبل به حسن بوستان آوا

تجلی گر نگردی رنگ این می در گل سوری

ز عشقش روز و شب افغان نکردی بلبل شیدا

می عشق است این می بی گمان هرکس زوی نوشد

بجز معشوق نارد در نظر چیز دگر اصلا

بنازم دست ساقی را که تا می ریخت در جامم

من از جا می فکندم از نظر دنیا و مافیها

کنون جز عشق و غیر از عاشقی کاری ندارم من

ز عشق و عاشقی از کس ندارم در جهان پروا

به سو هرکس ندارد عشق نتوان خواند انسانش

که انسانی که عشقش نیست حیوانی بود گویا

غرض از باده و عشق است حب احمد و آلش

که حب احمد و آل است حب خالق یکتا

هر آنکس را که در دل هست حب احمد و آلش

به روز واپسین جایش بود در جنت الماوا

به غیر از این می و این عشق نبود مقصد «ترکی»

چه در ظاهر چه در باطن، چه در دنیا چه در عقبی

 
 
 
فرخی سیستانی

بر آمد پیلگون ابری ز روی نیلگون دریا

چو رای عاشقان گردان چو طبع بیدلان شیدا

چو گردان گشته سیلابی میان آب آسوده

چو گردان گردباد تندگردی تیره اندروا

ببارید و ز هم بگسست و گردان گشت بر گردون

[...]

ناصرخسرو

خداوندی که در وحدت قدیم است از همه اشیا

نه اندر وحدتش کثرت، نه مُحدَث زین همه تنها

چه گوئی از چه او عالم پدید آورد از لولو

که نه مادت بد و صورت، نه بالا بود و نه پهنا

همی گوئی که بر معلول خود علت بود سابق

[...]

ازرقی هروی

چه جرمست اینکه هر ساعت ز روی نیلگون دریا

زمین را سایبان بندد بپیش گنبد خضرا ؟

چو در بالا بود باشد بچشمش آب در پستی

چو در پستی بود باشد بکامش دود بر بالا

گهی از دامن دریا شود بر گوشۀ گردون

[...]

قطران تبریزی

بهر چیزی بود خرسند هرکش قدر بی بالا

بهفت اقلیم نپسندد کسی کش همتی والا

ز خاک و باد و آب آتش شرف دارد فزون زیرا

که چون باشد سوی پستی بود میلش سوی بالا

ندارد هیچ مخلوقی بعالم قدرت خالق

[...]

مشاهدهٔ بیش از ۲۶ مورد هم آهنگ دیگر از قطران تبریزی
مسعود سعد سلمان

سپاه ابر نیسانی ز دریا رفت بر صحرا

نثار لؤلؤ لالا به صحرا برد از دریا

چون گردی کش برانگیزد سم شبدیز شاهنشه

ز روی مرکز غبرا به روی گنبد خضرا

گهی ماننده دودی مسطح بر هوا شکلش

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه