خود می‌گوید و باز خود می‌شنود

وز ما و شما بهانه بر ساخته‌اند

در هر آیینه روی دیگرگون

می‌نماید جمال او هر دم

گه برآید به کسوت حوّا

گه نماید به صورت آدم

چون جمالش صدهزاران روی داشت

بود در هر ذرّه دیداری دگر

لاجرم هر ذرّه را بنمود باز

از جمال خویش رخساری دگر

چون یک است اصل عدد از بهر آنک

[...]

عباراتنا شتّی و حسنک واحد

وکلُّ إلی ذاک الجمال یشیر

نظارگیان روی خوبت

چو در نگرند از کرانها

در روی تو روی خویش بینند

زینجاست تفاوت نشانها

هر دم که در صفای رخ یار بنگرد

گردد همه جهان بحقیقت مصورش

چون باز در فضای دل خود نظر کند

بیند چو آفتاب، رخ خوب دلبرش

عشق مشاطه‌ایست رنگ آمیز

که حقیقت کند برنگ مجاز

تا بدام آورد دل محمود

بطرازد بشانه زلف ایاز

رأیت ربیبعین ربی

فقلت من انت؟ فقال انتا

نقل فئوادک حیث شئت من الهوی

ما الحب الا للحبیب الاول

آن را که بخود وجود نبود

او را ز کجا جمال باشد؟

مرد عشق تو هم توئی، که توئی

دایماً بر جمال خود نگران

این چنین عاشقی که می‌شنوی

در همه آفاق گردش نیست

دعوی عشق مطلق مشنو ز نسل انسان

کانجاکه شیر عشق است انسان چه کار دارد؟

تو دیده بدست آر، که هر ذره ز خاک

جامیست جهان نمای،‌ چون در نگری

هر گدائی مرد سلطان کی شود؟

پشه‌ای آخر سلیمان کی شود؟

نی عجب این است کان مرد گدا

چون که سلطان است، سلطان کی شود؟

بوالعجب کاریست،‌بس نادر رهی

[...]

میل خلق جمله عالم تا ابد

گر شناسند واگر نه سوی تو است

جز ترا چون دوست نتوان داشتن

دوستی دیگران بر بوی تو است

یاری دارم که جسم و جان صورت اوست

چه جسم و چه جان؟ جمله جهان صورت اوست

هر صورت خوب و معنی پاکیزه

کاندر نظر من آید آن صورت اوست

در شهر بگوی یا تو باشی یا من

کاشفته بود کار ولایت بدو تن

در کدام آینه درآید او؟

خلق را روی کی نماید او؟

جام جهان نمای من روی طرب فزای تو است

گرچه حقیقت من است جام جهان نمای تو