محبوب آینۀ محب است، در او بچشم خود جز خود را نبیند و محب آینۀ محبوب،که در او اسماء و صفات و ظهور احکام آن بیند، و چون محب اسماء و صفات او را عین او یابد، لاجرم گوید:
شعر
شهدت نفسک فینا و هیواحدة
کثیرةذات اوصاف و اسماء
و نحن فیک شهدنا بعد کثرتنا
عیناً بها اتحدا لمرئیو الرائی
چنین میگوید:
بیت
جام جهان نمای من روی طرب فزای تو است
گرچه حقیقت من است جام جهان نمای تو
گاه این آینۀ او بود، گاه او آینۀ این، آنگه که محبوب آینه بود، محب نظر کند، اگردر صورت محبوب باطن و معانی خود بیند متشکل بشکل ظاهر او، نفس خود را دیده باشد بچشم خود، و اگر صورتی بیند جسدی غیر شکل او و ورای آن چیزی دیگر داند که هست، صورت محبوب دیده باشد بچشم محبوب، اما اگر محب آینه بود نظر کند، اگر صورت محبوب مقید است بشکل آینه، حکم او را باشد: لون الماء لون انائه، و اگر خارج از شکل خود بیند، بداند که آن مصور است که محیط است بهمه صور. والله من ورائهم محیط چون محب مفلس از عالم صور قدم فراتر نهد، همتش محبوب متعالی صفت خواهد، سر به محبوبی فرود نیارد که مقید بود بقید شکل و مثال،تا به قید جملۀ صور از شهود او محو شود، محبوب را بیواسطۀ صورت و معنی بیند، چه: انما یتبین الحق عند اضمحلال الرسوم.
شعر
در تنگنای صورت معنی چگونه گنجد؟
در کلبه گدایان سلطان چه کاردارد؟
صورت پرست غافل معنی چه داند آخر؟
گو:با جمال جانان پنهان چه کار دارد؟
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، صحبت از رابطه بین محبوب و محب است. محبوب، آینهای است که محب در آن فقط خود را نمیبیند و در واقع، صفات و ویژگیهای محبوب را در خود احساس میکند. محب نیز مانند آینهای است که ویژگیهای محبوب را نشان میدهد و در آنجا، خود را بهصورت معنوی با محبوب یکی میبیند.
شاعر با بیان این مفهوم میگوید که همانند یک جام، صورت محبوب در برابر محب نمایش داده میشود، هرچند حقیقت وجودی محب خود همان جام است. در این بین، اگر محب در آینهٔ محبوب تنها شکل آن را ببیند، در واقع خود را نیز در آن میبیند و اگر فقط شکل را ببیند، به جزئیات درمییابد که چیزی فراتر از آن وجود دارد.
محب باید از قید اشکال و صور فراتر رفته و به حقیقت محبوب نگاه کند، چرا که حقیقت فقط در زمان محو شکلها نمایان میشود.
شعر در انتها تأکید میکند که در محدودیتهای ظاهری، معنی واقعی نمیتواند جای بگیرد و پرستش صرف شکل، جهل به عمق معنا را میرساند.
هوش مصنوعی: محبوب، آینهای است که محب در آن فقط خود محبوب را میبیند و هیچ چیز دیگری نمیتواند ببیند. از سوی دیگر، محب نیز به عنوان آینهای برای محبوب عمل میکند و در او اسماء و صفات محبوب را مشاهده میکند. وقتی محب این اسماء و صفات را در وجود خود احساس کند و آنها را عین وجود محبوب بگرداند، بنابراین چنین میگوید:
هوش مصنوعی: نفس تو در ما شاهد است و در حالی که او یکی است، دارای ویژگیها و نامهای بسیاری است.
هوش مصنوعی: ما در میان تو به اتحاد نگریستهایم، چشمپوشی که با بسیاری در هم آمیختهایم، همان و دیدهای که بیننده را بینا میکند.
هوش مصنوعی: جامی که من دارم، تصویری از شادی و لذت تو را به نمایش میگذارد. با اینکه در واقعیت، من این جام را دارم، اما در حقیقت آنچه به نمایش گذاشته میشود، خود تو هستی.
هوش مصنوعی: گاه فردی میتواند به مثابه آینهای برای دیگری باشد و گاه خود فرد در نقش آینهای برای معشوقهاش قرار میگیرد. هنگامی که معشوق به عنوان آینه محسوب میشود، عاشق میتواند در چهره او باطن و معانی خود را ببیند و در واقع خود را در چهره معشوق مشاهده کند. اما اگر فقط به ظاهری بیربط به معشوق نگاه کند، میداند که آنچه میبیند جزئی جدا از ذات معشوق است. در چنین حالتی، عاشق باز هم در جستجوی معشوق است و اگر چهره او به شکل آینهای باشد، بدین معناست که ویژگیهای او نیز تحت تأثیر آن آینه قرار دارد. زمانی که عاشق از دنیای ظواهر فراتر رود، آرزوی او در پی معشوقی متعالی و خارج از محدودیتهای ظاهری خواهد بود، به طوری که دیگر در قید و بند شکلها و تصاویر نماند و بتواند محبوب را بدون هیچ واسطهای و به طور واقعی ببیند، زیرا حقیقت تنها در زمانی قابل درک است که اشکال و تصاویر فروکش کنند.
هوش مصنوعی: چگونه میتوان معنی عمیق را در ظاهری محدود و فشرده جا داد؟ در حالی که در زندگی ساده و بیپیرایه گدایان، نشانهای از قدرت و ثروت وجود ندارد.
هوش مصنوعی: فردی که فقط به ظاهر زیباییها توجه دارد، چگونه میتواند به عمق و معنای واقعی آنها پی ببرد؟ بگو: چه ارتباطی با زیباییهای درونی و واقعی دارد؟
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.