واجب نبود به کس بر، افضال و کرم

واجب باشد هر آینه شکر نعم

تقصیر نکرد خواجه در ناواجب

من در واجب چگونه تقصیر کنم؟

گفتم صنما پیشۀ تو ؟ گفت : ستم

گفتم نگری به غَمگِنان ؟ گفتا : کم

گفتم که به زر بوسه دهی ؟ گفت : دهم

گفتم به جز از بوسه دهی ؟ گفت : نعم

گفتم که چه نامی ای پسر ؟ گفتا : غم

گفتم نگری بعاشقان ؟ گفتا : کم

گفتم بچه بسته ای مرا ؟ گفت : بدم

گفتم چه بود پیشۀ تو ؟ گفت : ستم

بر لوح عدم لوایح نور قدم

لایح گردید و نه درین سر محرم

حق را مشمر جدا ز عالم زیراک

عالم در حق حقست و حق در عالم

گر پاره کنی مرا ز سر تا به قدم

موجود شوم ز عشق تو من ز عدم

جانی دارم ز عشق تو کرده رقم

خواهیش به شادی کش و خواهیش به غم

من دانگی و نیم داشتم حبهٔ کم

دو کوزه نبید خریده‌ام پارهٔ کم

بر بربط ما نه زیر ماندست و نه بم

تا کی گویی قلندری و غم و غم

از گردش افلاک و نفاق انجم

سر رشتهٔ کار خویشتن کردم گم

از پای فتاده‌ام مرا دست بگیر

ای قبلهٔ هفتم ای امام هشتم

با زور تو ، ای عالم احسان و کرم

بر رای تو موقوف شود شغل عجم

آن کس که کنون جست ز رای تو درم

در قبضۀ تدبیر تو بندد عالم

هم هست مرا هوای آن زلف بخم

لیکن تب عشق از نخستین شده کم

دیده که نبیند و فرو بارد نم

گر شادی و گریه بر تند هم خور غم

گویند مرا ز عشق آن تازه صنم

نه خندی و نه ز دیدگان باری نم

گفتم متحیرم نه شادم نه دژم

کنم نیست دل و ز دل بود شادی و غم

هر چند به جفا پشت مرا دادی خم

من مهر تو در دلم نگردانم کم

از تو به جفا نبرم ای شهره صنم

تو خفته و بر خفته نرانند قلم

جان و دل و دین به وصلت ای مهر صنم

عهدی بسته ست و اینت عهدی محکم

هجرت چو به صافی کشد اندر عالم

دانی چه زنند این دو سه هم مشت به هم

همچون قلمم ز بیخ کندی به ستم

کردیم نوان و لاغر و زرد و دژم

وانگاه فرو بردیم ای شهره صنم

در آب سیاه و گل تیره چو قلم

روز آمد و برکشید خورشید علم

شب کرد ازو هزیمت و برد حشم

گویی ز میان آن دو زلفین به خم

پیدا کردند روی آن شهره صنم

تیغ از کف و بازوی تو ای فخر امم

هم روی مصاف آمد و هم پشت حشم

از تیغ علی بگوی تیغ تو چه کم

کان دین عرب فزود و این ملک عجم

دارد پشتم ز وعدهٔ خام تو خم

بارد چشمم ز بردن نام تو نم

تا کرد قضا حدیثم از کام تو کم

هرگز نروم به گام در دام تو دم

ای چون شکن زلف تو پشتم خم خم

وی چون اثر خلق تو صبرم کم کم

در مهر و وفایت آزمودم دم دم

با این همه تو بهی و آخر هم هم

بر جان چو گشاده کرده ای دست ستم

تهدید مکن مل مرا بیش بغم

آنجا که من تو عشق تو باشیم بهم

من خود صنما ترا ندارم محرم

خمخانه سریست کوزه دار سرخم

بسته است جلاجل جلالی بردم

هرچند خر منست از سر تا سم

صد شکر کنم گر کنمش روزی گم

ای خواجه مزن تو اندرین راه قدم

تا هستی خود نیست نبینی هر دم

خواهی که شوی تو اندرین ره محرم

از دیده بصیر باش و از گوش اصم