همه شحمی و لحم ای شوخ قصاب

خوش آن کو چون تو باری برگزیند

اگر اسب تو هرگز جو نیابد

ز ضعف و لاغری کی رنج بیند

تو هرگاهی که بر وی می نشینی

[...]

چو در ساغر ببیند درد باده

شود تایب ز تاج توبه ساده

چو مرغ امر ذی بالی ز آغاز

نه از نیروی حمد آید به پرواز

به مقصد نارسیده پر بریزد

فتد زانسان که هرگز برنخیزد

گلستان گرچه سعدی کرد از این پیش

به نام سعد بن زنگی تمامش

بهارستان من نام از کسی یافت

که شاید سعد بن زنگی غلامش

دمیده مرغزارش بر جوانب

شکفته لاله زارش در نواحی

ز شبنم لاله را خوی در بناگوش

ز باران غنچه را می در صراحی

غزیر الدمع من عین السواقی

[...]

جوانمردی دو چیز است ای جوانمرد

به سویم گوش کن تا گویمت راست

یکی آن کز رفیقان درگذاری

اگر هر لحظه بینی صد کم و کاست

دویم آن کز تو ناید هیچگاهی

[...]

اگر پرسی طمع راکت پدر کیست؟

بگوید: شک در اقدار الهی

و گر گویی که کارت چیست؟ گوید:

به محنتهای حرمان عمر کاهی

چو گردد شاه عالم عدل پیشه

شود آسایش گه گه همیشه

چو نالد بیدلی از سینه ریشی

بود یکسر ز نیش ظلم کیشی

خلاصی را ز دهر پیچ بر پیچ

[...]

بخور چندانکه ننهد خانه تن

ز بیشی و کمی رو در خرابی

اگر دارنده ای هرگاه خواهی

و گر نادار هرگاهی که یابی

به نزد مرد دانا نعمت آنست

کزو جانت بود جاوید مسرور

نه سیم و زر که چون گورت بود جای

بماند همچو سنگت بر سر گور

چو نبود شاه را عز و سیاست

کشد از دست گستاخان ذلیلی

چو ریزد شیر را دندان و ناخن

خورد از روبهان لنگ سیلی

جوانمردا جوانمردی بیاموز

ز مردان جهان مردی بیاموز

درون از کین کین جویان نگه دار

زبان از طعن بدگویان نگه دار

نکویی کن به آن کو با تو بد کرد

[...]

به سیم و زر جوانمردی توان کرد

خوش آن کس کو جوانمردی به جان کرد

به جان چون احتیاج یار بشناخت

حیات خود فدای جان او ساخت

کف صاحب کرم چون بی درم ماند

ز ناداری شمر گر در ببندد

ولی در بستن مدخل چنان است

که همیان درم را سر ببندد

دلا گر آیدت روزی غمی پیش

چو یاری باشدت غمخوار غم نیست

برای روز محنت یار باید

وگرنه روز راحت یار کم نیست

نه منصف باشد آن طامع که کامی

چو یابی از خدای انباز گردد

وگر در راه ناکامی نهی گام

هم از گام نخستین باز گردد

چو رشته آلت من سخت سست است

به مالش یاریی ده ای نکو زن

نمالی تا سر رشته به انگشت

نیارد رفت در سوفار سوزن

همی گفتی به دعوی دی که باشد

به پیش شعر عذبم انگبین هیچ

ز هر جا جمع کردی چند بیتی

به دیوانت نبینم غیر ازین هیچ

اگر هریک به جای خود رود باز

[...]

چه شعر است این که چون نامش ز دانا

بپرسی بر زبانش هرزه آید

و گر بر شربت بیمار خوانی

تب محرق رود تب لرزه آید

من اینجا دیر ماندم خوار گشتم

عزیز از ماندن دایم شود خوار

چو آب اندر شمر بسیار ماند

عفونت گیرد از آرام بسیار