هر که تواند که فرشته شود

خیره چرا باشد دیو و ستور

تا نکنی ای پسر ناخلف

ملک پدر در سر شیرین و شور

چیست جهان قعر تنور اثیر

[...]

هر کس که جگر خورد و به خردی هنر آموخت

در دور قمر گو بنشین خون جگر خور

نزدیک کسانی که به صورت چو کسی‌اند

با صورت ایشان نفسی می زن و برخور

پیغام زنان می‌بر و دیبای به زر پوش

[...]

به خدایی که از مشیت او

رنج رنجور و شادی مسرور

که مرا در همه جهان جانیست

وان ز حرمان خدمتت رنجور

هرگز گمان مبر که کمال‌الزمان بمرد

کو روح محض بود نه جسم فناپذیر

می‌دان که ساکنان فلک سیر گشته‌اند

از مطربی زهره بدین چرخ گنده پیر

خواهش گری به نزد کمال‌الزمان شدند

[...]

اثر خشمش از نوش پدید آرد نیش

نظر لطفش از سیر برون آرد شیر

از یکی دو کند آنگه که به کف گیرد تیغ

وز دویی یک کند آنگه که بیندازد تیر

آزرده رفت مانا تاج‌الزمان ز ما

زیرا که وقت رفتن رفتم نگفت نیز

اسراف از او طمع نتوان داشت شرط نیست

لفظش درست و مرد حکیمست و در عزیز

روزم از روز بهتر است اکنون

از مراعات شمس دین فیروز

جاودان از فلک خطابش این

کی بر اعدا و اولیا پیروز

چهار چیز همی خواهم از خدای ترا

بگویم ار تو بگویی که آن چهار چه چیز

به پات اندر خار و به دستت اندر مار

به ریشت اندر هار و به سبلت اندر تیز

دی از کسان خواجه بکردم یکی سؤال

گفتم به خوان خواجه نشینند چند کس

گفتا به خوان خواجه نشیند دو کس مدام

از مهتران فرشته و از کهتران مگس

صاحبا به هر رهی یک قدری می بفرست

نه از آن می که بود در خور پیمانه وطاس

زان می بی‌شر و بی‌شور که بی‌سیمان را

ساغر او کف دستست وصراحی کریاس

خواهی که بهین کار جهان کار تو باشد

زین هردو یکی کار کن از هر چه کنی بس

یا فایده ده آنچ بدانی دگری را

یا فایده گیر آنچ ندانی ز دگر کس

ای به اقلیم کبریای تو در

آسمان شحنه آفتاب عسس

چند گویی چه خورده‌ای به وثاق

تو بدانی اگر نداند کس

چه خورم خون پنج و شش روزان

[...]

ای خداوندی که کمتر بنده در فرمان تو

آسمان ابلق است و روزگار آبنوس

گشته قدرت را سر گردون گردان پایمال

کرده دستت را لب خورشید رخشان دستبوس

خاک طوس از نعل یک ران تو باشد پر هلال

[...]

سر زلفت به جز دست تو حیفست

لب لعلت به بوس جز تو افسوس

سر زلف تو باری هم تو می‌کش

لب لعل تو باری هم تو می‌بوس

تو در قوادگی ای سرخ کافر

توانی گر کنی تصنیف و تدریس

اگر حوا و آدم زنده گردند

به مکر و حیلت و دستان و تلبیس

بگردانی دل حوا ز آدم

[...]

بودن اندر عذاب چون جرجیس

یا شدن در جحیم چون ابلیس

بهترست از سؤال کردن و طمع

وایستادن به پیش مرد خسیس

انوری بهر قبول عامه چند از ننگ شعر

راه حکمت رو قبول عامه گو هرگز مباش

رفت هنگام غزل گفتن دگر سردی مکن

راویان را گرمی هنگامه گو هرگز مباش

تاج حکمت با لباس عافیت باشد بپوش

[...]

شب سیاه به تاریکی ار نشینم به

که از چراغ لئیمان به من رسد تابش

جگر بر آتش حرمان کباب اولیتر

که از سقایهٔ دونان کنند سیر آبش

آن خواجه کز آستین رغبت

دست کرم بزرگوارش

برداشت زخاک عالمی را

در خاک نهاد روزگارش

ننشست نظیر او ولیکن

[...]

شعرم به همه جهان رسیدست

مانند کبوتران مرعش

شوخ آن باشد که وقت پاسخ

ما را بدهد جواب ناخوش

شکر ز لبش چو خواستم گفت

[...]