جانم دُرِ این قلزم بیپایان سفت

عقلم گل این طارم سرگردان رُفت

از بهر خدا تو نیز انصاف بده

کاین شیوه سخن خود به ازین نتوان گفت

آن را که ز سلطان یقین تمکین نیست

گو از بر من برو که او را دین نیست

دریای عجایب است در سینهٔ من

لیکن چه کنم که یک عجایب بین نیست

ای خلق فرو مانده کجایید همه

وز بهر چه مشغول هوایید همه

عطار چو الصّلاءِ اسرار بگفت

گر حوصله دارید بیایید همه

دیدی که چِه‌ها با منِ شیدا کردی

یکباره مرا بی سر و بی پا کردی

سهل است از آنِ من، ولی با دگران

زنهار چنان مکن که با ما کردی

هان ای دل بیدار بخفتی آخر

گفتی که نیوفتم بیفتی آخر

ای جان شده عطّار و ز جان آمده سیر

بسیار بگفتی و برفتی آخر

مرغی دیدم نشسته بر ویرانی

در پیش گرفته کلّهٔ سلطانی

میگفت بدان کلّه که ای نادانی

دیدی که بمردی وندادی نانی

عالم که امان نداد کس را نفسی

خوابیم نمود در هوا و هوسی

ای بیخبرانِ خفته! گفتیم بسی

رفتیم که قدر ما ندانست کسی

زین کژ که به راستی نکو میگردد

ماییم و دلی که خون درو میگردد

ای بس که بگردیم من و چرخ ولیک

من خاک همی گردم و او میگردد

ماییم به صد هزار غم رفته به خاک

پیدا شده در جهان و بنهفته به خاک

ای بس که به خاک من مسکین آیند

گویند که این تویی چنین خفته به خاک

با زهر اجل چو نیست تریاکم روی

کردند به سوی عالم پاکم روی

ای بس که نباشم من و پاکان جهان

بر خاک نهند بر سر خاکم روی

عطار به درد از جهان بیرون شد

در خاک فتاد و با دلی پُر خون شد

زان پس که چنان بود چنین اکنون شد

گویای جهان بدین خموشی چون شد

گاهی سخنم به صد جنون بنویسند

گاه از سر عقل ذوفنون بنویسند

گر از فضلایند به زر نقش کنند

ور عاشق زارند به خون بنویسند

یکی پیری مرا آواز می‌داد

که ای عطار از دست تو فریاد

جهان بر هم زدی و فتنه کردی

به دیوار مذاهب رخنه کردی

تو گفتی آنچه احمد گفت باهو

[...]

مر او را در جهان بس عاشقانند

که بر وی هر زمان جانها فشانند

مر او را عاشقان بسیار باشند

سراسر واقف اسرار باشند

همه در عشق او باشند مجنون

[...]

طریق فقر دان راه سلامت

در این ره باش ایمن از ملامت

تو گر خواهی حدیث فقر و فخری

تو اندر فقر شاه برو بحری

حقیقت شاه درویشان را هند

[...]

چه شد منصور مأمور شریعت

بمعنی دید اسرار حقیقت

مرید جعفر صادق به جان بود

ثنای حضرتش ورد زبان بود

سجود درگه آن شاه کردی

[...]

ز حال قاضی و مفتی چه پرسی

چو ایشان نیست اندر عرش و کرسی

به خود بربسته دین مصطفی را

نمی‌داند حقیقت خود خدا را

به ظاهر میروند راه شریعت

[...]

بگویم با تو تا حق را که دیده است

کدامین قطره در دریا رسیده است

هر آنکس در حقیقت راه بین شد

بمعنی واقف اسرار دین شد

به دین مصطفی او راه جوید

[...]

مسلمانی بود راه شریعت

نمی‌دانم شریعت از حقیقت

شریعت از ره معنیست ای دوست

حقیقت را بمعنی اوست چون پوست

شریعت پوست مغز آمد حقیقت

[...]

بگویم با تو سری ای سخندان

ازین عالم کجا خواهد شدن آن

دگر گویم فنای او کدام است

چو فانی شد بقای او کدام است

چو انسان رفت پاک از ملک عالم

[...]