سنایی
»
حدیقة الحقیقه و شریعة الطریقه
»
الباب التاسع فیالحکمة والامثال و مثالب شعراء‌المدّعین ومذّمة‌الاطباء والمنجّمین
»
بخش ۱۲ - اندر خویشان گوید فی‌مذمة الارقاب که: الاقارب عقارب، والاخ فخ، والعمّ غمّ، والخال وبال، والختن محن
این گُره را که نام کردی خویش
هریکی گزدمند با صد نیش
سرگران همچو پای در خوابند
پرده‌در همچو تیز درآبند
از ره مرگ و جسک ماده و نر
آرزومند مرگ یکدیگر
از جفا زشت گوی یگدگرند
وز حسد عیب جوی یکدگرند
اهل علّت نه خویش یکدگرند
همچومهتاب خیش یکدگرند
در ضیاع و عقار خویشان را
بشناسی چو گرگ میشان را
گرچه ایشان اقاربند همه
در اقارب عقاربند همه
نیک گفت این سخن حکیم عرب
نبود خویش اهل ناز و طرب
این مثل را نگر نداری سست
که اقارب عقاربند دُرست
خویش نزدیک همچو ریش بُوَد
بیش کاویش رنج بیش بُوَد
همه لرزنده در عنا و عذاب
چون زر و سیم سفله بر سیماب
آشکارا چو گربه بر سرِ خوان
زیر برتر چو موش در انبان
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به انتقاد از روابط میان خویشاوندان و نزدیکان می‌پردازد. او از این موضوع سخن می‌گوید که اگرچه این افراد باید به یکدیگر نزدیک و دوستانه باشند، اما در واقع به خاطر حسد و جفا، مانند عقرب‌هایی هستند که به یکدیگر آسیب می‌زنند. شاعر به تضاد بین ظاهری نزدیک و درونی خصومتی که بین خویشاوندان وجود دارد اشاره می‌کند. او با استفاده از تمثیل‌هایی همچون «اقارب عقارب» و «گرگ و میش» به این نکته می‌رسد که در واقعیت، نزدیک‌ترین افراد می‌توانند دشمنان یکدیگر باشند و زندگی پر از اضطراب و عذاب برای همه به همراه داشته باشند. در نهایت، شاعر هشدار می‌دهد که این روابط سست و ناپایدار هستند و به جای ایجاد خوشی، بار سنگینی بر دوش انسان‌ها می‌گذارند.
هوش مصنوعی: این گره‌ای که تو آن را به نام خود کردی، هر کس دیگری هم در آن گرفتار است و با درد و مشکلات بسیار روبه‌رو می‌شود.
هوش مصنوعی: سرگران مانند کسانی هستند که خوابیده‌اند و بی‌خبرند، در حالی که پرده‌در به سرعت و با دقت همچون آب در حال حرکت است.
هوش مصنوعی: در مسیر زندگی، ماده و نر به عشق و آرزوی نابود کردن یکدیگر تمایل دارند، همواره در جستجوی مرگ یکدیگر هستند.
هوش مصنوعی: افراد به خاطر کینه و حسادت، یکدیگر را بدگویی و عیب‌جویی می‌کنند.
هوش مصنوعی: افراد گرفتار در مشکلات و معضلات، به نوعی به هم وابسته و نزدیک به یکدیگر هستند، مانند ماه که به یکدیگر مربوط می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر با نزدیکان و دوستان خود کنار بیایی و رابطه برقرار کنی، مانند گرگ‌هایی که یگدیگر را می‌شناسند و در جمع خود از هم حمایت می‌کنند، لحظات خوشی را تجربه خواهی کرد.
هوش مصنوعی: اگرچه آنها فامیل یا نزدیکان یکدیگر هستند، اما به نوعی مثل عقرب‌ها به هم نزدیک هستند و این نزدیکی به معنای خوبی نیست.
هوش مصنوعی: این جمله بیانگر این است که گفتار این حکیم عرب بسیار خوب است و به وضوح نشان می‌دهد که او آدمی از اهل لذت و خوشی نیست.
هوش مصنوعی: این مثل به ما می‌گوید که نباید به ظاهر یا نقاط قوت ظاهری کسی اعتماد کرد، زیرا ممکن است در زیر این ظاهر، خطراتی نهفته باشد. به عبارت دیگر، افرادی که به نظر نزدیک و قابل اعتماد می‌آیند، گاهی اوقات می‌توانند خطرناک باشند، مشابه عقرب‌هایی که در ظاهر بی‌خطر به نظر می‌رسند. پس باید در انتخاب دوستان و اطرافیان دقت کنیم.
هوش مصنوعی: دوستی و پیوندهای نزدیک مثل ریش، هر چه بیشتر در زندگی تو باشد، مشکلات و دغدغه‌هایت نیز بیشتر خواهد بود.
هوش مصنوعی: همه در پریشانی و درد به سر می‌برند، مانند طلا و نقره که در برابر جیوه بی‌ارزش و ناچیز هستند.
هوش مصنوعی: این جمله به وضعیتی اشاره دارد که یک نفر با اعتماد به نفس و وقار در محلی خاص ظاهر می‌شود، در حالی که فرد دیگری در موقعیت پایین‌تر قرار دارد و به طور پنهانی عمل می‌کند. به نوعی، تفاوت در جایگاه و حالت افراد را نشان می‌دهد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.