بخش ۳۱ - در صفت ابلهان گوید
صحبت ابلهان چو دیگ تهیست
از درون خالی از برون سیهیست
دوستی ابلهان ز تقلید است
نز ره عقل و دین و توحیدست
ببُر از دوستی خلق سبک
دوستی خلق سنگ و شیشه تُنُک
سنگ در ظرف شیشه نتوان برد
نبود دوست با عرابی کرد
چنگ و نایست در صفت نادان
تنگدل باشد و فراخ دهان
زانکه ابله چو باشدت دلجوی
آب تهمت دواند اندر جوی
تا بوی تندرست و حکم روان
داردت خویش‌و دوست چون تن‌و جان
چون شود مویی از تو دیگرگون
آن شود موسی این دگر قارون
سوز بی‌نور بینی از خویشان
راست همچون چراغ درویشان
یار دانا چو شد ترا همراه
بس درازی راه شد کوتاه
چون کم آید به راه توشهٔ تو
ننگرد در کلاه گوشهٔ تو
نه برادر بود به نرم و درشت
که برای شکم بود هم پشت
دلِ تو با خدای و خلق ای خر
چون جوست ای ز نیم جو کمتر
که یکی دانه بهر زر باشد
بار یک خانه بهر خر باشد
از خریّ خران تبرّا کن
دل خود با خدای یکتا کن
تا دلت معدن نیاز کند
درِ دل پیش جانت باز کند
نه همی گویدت فلک ز فراز
کز خرد نردبان کن و بر تاز
لیک می‌نشنوی که کر شده‌ای
عقل بگذاشتی چو خر شده‌ای
گر ترا گوش عقل بودی باز
بشنیدی چو عاقلان آواز
در تو زیرا سخن مؤثر نیست
که ترا زآن جهان مبشّر نیست
در جهان خدا بر آی از خاک
چکنی کلبه‌ای که آن کاواک
چون کتابی است صورت عالم
کاندرویست بند و پند بهم
صورتش بر تن لئیمان بند
صفتش در دل حکیمان پند
صورتش خامش و سخن در وی
تن او نو و جان کهن در وی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به نقد و بررسی دوستی‌های سطحی و ابلهانه می‌پردازد. سخن از ابلهان را بی‌ارزش می‌داند و می‌گوید دوستی‌های آنها از روی تقلید است، نه از عقل و دین. شاعر تأکید می‌کند که دوستی‌های احمقانه مانند نگهداری سنگ در ظرف شیشه‌ای است که ممکن نیست. او بیان می‌کند که یار و دوست دانا می‌تواند مسیر زندگی را آسان‌تر کند و برعکس، دوستان نادان تنها به دردسر می‌افزایند.
در نهایت، شاعر به اهمیت خداوند و خودشناسی اشاره می‌کند و خواستار این است که دل و جان خود را با خدای یکتا پیوند بزنیم، زیرا در دل انسان می‌تواند نیازهای واقعی او را برطرف کند. همچنین به این نکته می‌پردازد که انسان باید از خرافات و نادانی دوری کند و به خرد و عقل توجه کند تا از دنیای سطحی و بی‌ارزش فاصله بگیرد.
هوش مصنوعی: گفتگوهای نادان‌ها مانند دیگی است که از داخل خالی بوده و از بیرون تنها ظاهری دارد.
هوش مصنوعی: دوستی احمق‌ها بر پایه تقلید است و از مسیر عقل، دین و یکتا پرستی دور است.
هوش مصنوعی: اگر دوستی با مردم را سبک یک رابطه بدانیم، باید بدانیم که دوستی با بعضی از افراد مانند دوستی با سنگ و شیشه است که بسیار شکننده و آسیب‌پذیر است.
هوش مصنوعی: در این بیت به این موضوع اشاره شده است که نمی‌توان سنگ را در ظرف شیشه‌ای برد، چرا که این کار باعث شکستن شیشه می‌شود. این مضمون بیانگر این است که در نبود دوست، انجام کارها دشوار و پرخطر می‌شود. در واقع، وجود دوست و همراهی او باعث تسهیل در امور و جلوگیری از آسیب‌هاست.
هوش مصنوعی: کسی که دلش تنگ و حقیر است، هرچقدر هم که به ظاهر سخن بگوید و ادعا کند، در واقع نادان و بی‌فهم است.
هوش مصنوعی: چرا که وقتی نادانی در کنار تو باشد، دل پربرکت می‌شود و آب تهمت به سمت او روان می‌شود.
هوش مصنوعی: تا زمانی که بوی سلامتی و تأثیر روحی تو برقرار است، روابطت با خود و دوستانت مانند پیوند تن و جان مهم و ارزشمند است.
هوش مصنوعی: وقتی که مویی از تو تغییر کند، تو هم دچار تحول می‌شوی و به یک انسان دیگر تبدیل می‌گردی.
هوش مصنوعی: سوز و درد بی‌نوری را از خویشاوندان خود ببین، زیرا همانند چراغی که در دستان درویشان است، فقط روشنایی کمی دارد.
هوش مصنوعی: اگر دوست دانایی در کنار تو باشد، مسیرهای طولانی و دشوار به نظر کوتاه و آسان می‌آیند.
هوش مصنوعی: وقتی که در مسیرت چیزی کم بیاید، نباید به آنچه در کلاه خود داری نگاه کنی.
هوش مصنوعی: در زندگی، روابط انسانی ممکن است گاهی بر اساس منفعت شخصی شکل بگیرد. برخی افراد تنها به خاطر نیازهای خود، مانند تأمین غذا یا نیازهای مادی، با دیگران تعامل می‌کنند، نه بر اساس محبت و برادری.
هوش مصنوعی: دل تو با خداوند و مردم در ارتباط است، ای نادان! چرا که تو حتی به اندازه نیم جو ارزش نداری.
هوش مصنوعی: یک دانه طلا می‌تواند ارزش زیادی داشته باشد، اما بار یک خانه باید برای یک الاغ باشد که آن را حمل کند.
هوش مصنوعی: پیوسته از عوام و افرادی که به نظر غیرمعتبر و ناپسند می‌آیند، دوری کن و قلب خود را به خداوند یگانه بسپار.
هوش مصنوعی: اگر دل تو به محبت و نیاز پر شود، در دل تو به روی جانت گشوده می‌شود.
هوش مصنوعی: آسمان به تو نمی‌گوید که از بلندی‌ها به کجا بروی؛ بنابراین خودت با خرد و عقل خودت تصمیم بگیر و به جلو برو.
هوش مصنوعی: اما می‌شنوی که دیگر نمی‌شنوی، چون عقل را کنار گذاشته‌ای و مانند خر شده‌ای.
هوش مصنوعی: اگر گوش عقل تو باز بود، مانند عاقلان صداهایی را می‌شنیدی.
هوش مصنوعی: در تو تأثیری از سخنان نیست، زیرا هیچ پیامبری از آن جهان تو را خبر نداده است.
هوش مصنوعی: در دنیای خداوند، از خاک بلند شو و ملاقات کن با کلبه‌ای که آنجا آباد است.
هوش مصنوعی: دنیا مانند کتابی است که از آن درس‌ها و عبرت‌ها می‌توان آموخت، و هرچیزی در آن به هم متصل است و می‌توان از آن نکات آموزنده استخراج کرد.
هوش مصنوعی: چهره‌اش بر تن آدم‌های پست زیباست، و ویژگی‌هایش در دل خردمندان، حکمت می‌آورد.
هوش مصنوعی: چهره‌اش آرام و دلنشین است و سخن گفتارش پرمحتوا. بدن او جوان و شاداب به نظر می‌رسد اما روحش حاوی تجربه‌های کهن و عمیق است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.