گنجور

 
سلمان ساوجی

ای شهنشاهی که این چرخ مقوس روز رزم

طایران فتح را از پر تیرت بال کرد

طینت پاک تو را از جوهر عقل آفرید

آن خداوندی که شخص آدم از صلصال کرد

گرد خیلت را ظفر در چشم دولت سرمه کرد

ظل چترت را فلک بر روی دولت خال کرد

دست تو ابواب آمال خلایق کرد باز

دامن خواهندگان از مال مالامال کرد

همتت راضی نشد ورنه ز گرد موکبت

خواست رضوان حوریان را یاره و خلخال کرد

تیزیی می‌کرد خنجر بهر خون دشمنت

آمد اندر سر بخونش بس که استعجال کرد

زر غلام حلقه در گوش غلامان تو شد

زان جهان نامش گهی دینار و گه مثقال کرد

فیض دستت دید دریا زیر لب با ابر گفت

گر نوالی می‌کنی باید بدین منوال کرد

هر که در مدح تو چون سوسن نشد رطب اللسان

لاله سان گردون زبانش را سیاه و لال کرد

پادشاها گرچه گستاخی است لیکن واجب است

عرض حال خود مرا پیشت علی الا جمال کرد

بر من از دین است باری بس قوی و من ضعیف

چون توانم احتمال این چنین اثقال کرد

طوبی بار آور طبع مرا طوبی له

تند باد صر صر غم خواهد استیصال کرد

بر ادا قرض سلمان وعده‌ها دادند لیک

دولت توفیق شاه آن وعده‌ها پامال کرد

بود مقصودش که در دست تو گردد ساخته

در ادا قرض من دوران ازان اهمال کرد

کعبه آمال چون درگاه گردون قدرت است

خواستم زین پیش عزم کعبه آمال کرد

مرغ جان ناتوانم بال پریدن نداشت

در هوای عزم درگاه تو پر از بال کرد

داشتم عزم سفر چون ماه بهر اجتماع

ناگه از یک ماهه ره خورشیدم استقبال کرد

التفاتی گر کند رای قدر فرمان تو

می‌تواند بنده را تدبیر جبر حال کرد

حاجت من بنده می‌داند که خواهم شد روا

چون دعاگو روی دل در قبله اقبال کرد

روز حشرت از حساب سال و ماه و عمر باد

کز پی عمرت فلک تدبیر ماه و سال کرد

 
 
 
محتشم کاشانی

چون طلوع آن آفتاب از مطلع اقبال کرد

ماند تن از شعف و جان از ذوق استقبال کرد

ترک ما ناکرده از بهر سفر پا در رکاب

ترکتاز لشگر هجران مرا پامال کرد

اول از اهمال دوران در توقف بود کار

[...]

صائب تبریزی

خاطر جمع مرا پیری پریشان حال کرد

تار و پود هستیم را رشته آمال کرد

شد به دست افشاندن از روی زمین حاصل مرا

آنچه اسکندر به زور بازوی اقبال کرد

با وجود خاکساری سربلند افتاده ام

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از صائب تبریزی
قدسی مشهدی

رشک نام او زبانم را ز غیرت لال کرد

عشقم از گفت و شنود خلق فارغبال کرد

سرفرازی‌های گردون از تنزل‌های ماست

پستی ما، نام دشمن را بلند اقبال کرد

ناله شوریدگان شور آورد، چون عندلیب

[...]

سیدای نسفی

دلبر غربال باف امشب مرا خوشحال کرد

همره من رفت و روی خانه را غربال کرد

جویای تبریزی

از بصیرت جوش اشکش بسکه فارغبال کرد

آفتاب از پردهٔ چشمم توان غربال کرد

می کند با هستی حیرت نصیب بزم عشق

دوری او آنچه در آیینه با تمثال کرد

باده ام را ریخت بر خاک و مرا کشت از خمار

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه