ای قبله سعادت و ای کعبه صفا
جای خوشی و نیست نظیر تو هیچ جا
هر طاقی از رواق تو، چرخی زمین ثبات
هر خشتی از اساس تو، جامی جهان نما
در ساحت تو مروخه جنبان بود، شمال
در مجلس تو مجمره گردان بود، صبا
از جام ساقیان تو خورشید را، فروغ
وز ساز مطربان تو ناهید را، نوا
دارالسلام را بوجود تو افتخار
ذاتالعماد را به جناب تو التجا
بر طایران سدره نشین بانگ میزنند
در بوستان سرای تو مرغان خوش سرا
بر گوشههای کنگرهات، پاسبان به شب
صد بار بیش بر سر کیوان نهاده پا
در مرکز حضیض بماند چنان حقیر
از اوج تو فلک، که بر اوج فلک سها
بعد از هزار سال به بام زحل رسید
گر پاسبان ز بام تو سنگی کند رها
این آن اساس نیست که گردد خلل پذیر
لودکت الجبال، او انشقت السما
چون روضه بهشت، زمین تو روح بخش
چون چشمه حیات، هوای تو جانفزا
داری تو جای آنکه نشاند بجای جام
در تابخانه تو فلک آفتاب را
بیرون و اندرون تو سبز است و نور بخش
اول خضر لقایی وانگه خضر بقا
خورشید ذرهوار اگر یافتی مجال
خود را به روزن تو درافکندی از هوا
از عشق نیم ترک تو بیم است کاسمان
این طاق لاجوردی، اطلس کند قبا
در زیر طاق صفهات، ارکان دولتمند
همچون ستون ستاده به یک پای دایما
خرمتر از خورنقی و خوشتر از سریر
وانگه برین سخن درو دیوار تو گوا
از رشح برکه تو بود، بحر را ذهاب
وز دود مطبخ تو بود، ابر را حیا
رکن مبارکت چو برآورد سر ز آب
بگذشت ز آب و خاک به صد پایه از صفا
اضداد چارگانه عالم به اتفاق
گفتند: شد پدید صفایی میان ما
بازار خود ز سایه او سرد در تموز
پشت زمین به پشتی او گرم، در شتا
از شرم این سواد که او جان عالم است
تبریز در میانه خوی زد مراغهها
از آب روی دجله دگر بر جمال مصر
نیل کشیده را نبود، زینت و بها
در تیره شب، ز بس لمعان چراغ و شمع
بر روی صبح دجله زند خنده از صفا
بغداد خطهای است معطر که خاک او
ارزد به خون نافه مشکین دم خطا
یا حبذا عراق که، از یمن این مقام
امروز شرق و غرب جهان راست، ملتجا
دراج بوم او، همه شاهین کند شکار
و آهوی دشت او، همه سنبل کند چرا
گاهی نسیم بر طرف دجله، درع باف
گاهی شمال بر گذر رقه، عطرسا
ماهی تنان و ماهر خان در میان شط
چون عکس مه در آب و چو ماهی در آشنا
روی شط از سفینه، سپهریست پر هلال
در هر هلال، زهره نوایی قمر لقا
شبها که ماهتاب فتد در میان آب
پیدا شود هزار صفا در میان ما
بغداد سایه بر سر آفاق ازان فکند
کافکند سایه بر سر او سایه خدا
سلطان نشان خسرو اقلیم سلطنت
بالا نشین منصب ایوان کبریا
دارای عهد، شیخ حسن، آفتاب ملک
نویین خصم بند خدیو جهان گشا
گر در میان تیر فتد عکس تیغ او
اعضای توامان شود از یکدگر جدا
تابان ز پرچم علمش نصرت و ظفر
کالبدر فی الدجیه، کالشمس فی الضحی
ای نعل بارگیر تو قدر گوشوار
وی خاک بارگاه تو را فعل کیمیا
سلطان کبریای تو را روز عرض و بار
بالای گرد بالش خورشید متکا
خاک در سرای تو کاکسیر دولت است
در چشم روشنان فلک گشته توتیا
تو آفتاب ملکی و هر جا که میروی
دولت تو را چو سایه دوان است در قفا
رای منور تو سپهری همه قرار
ذات مبارک تو جهانی همه وفا
من مادح سرای تو و وین شاه بیت را
سلمان صفت مدیح سرایی بود سزا
روز و شب تو ما طلع الشمس و القمر
صبح و مسات، اختلف الصبح و المسا
بادا همه مبارک و اقبال و شادیت
پیوسته خواجه تاش و غلامان این سرا
گردون به لاجورد ابد بر کتابهاش
تحریر کرده « دام لک العز و البقا »
هجرت گذشته هفتصد و پنجاه و چار سال
کین بیت شد تمام بر ابیات این بنا
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به توصیف جاذبههای بغداد و اهمیت آن به عنوان مکانی مقدس و زیبایی بخش میپردازد. شاعر بغداد را به عنوان قبله سعادت و کعبه صفا معرفی میکند و از ویژگیهای طبیعی و فرهنگی آن یاد میکند. وی به زیباییهای طبیعت، ورود خورشید، نواهای موسیقی و فضای دلپذیر بغداد اشاره میکند و آن را بهشتی روی زمین میداند. شاعر همچنین به اهمیت بغداد در تاریخ و نقش آن به عنوان مرکزی برای علم و هنر اشاره دارد و به ستایش پادشاهان و شخصیتهای بزرگ این سرزمین میپردازد. در نهایت، شاعر آرزو میکند که شادی و خوشبختی همواره در این سرزمین برقرار بماند.
هوش مصنوعی: ای سرمنزل خوشبختی و ای مرکز آرامش، جایی برای خوشحالی و هیچ مکان دیگری مثل تو وجود ندارد.
هوش مصنوعی: هر قسمتی از بنای تو، مانند دایرهای است که زمین را پایدار میکند و هر کدام از اجزای بنیاد تو، نشاندهنده جهانی گسترده و زیباست.
هوش مصنوعی: در فضای تو، نسیم آرامی از سمت شمال در محفل تو میچرخید.
هوش مصنوعی: از می ساقیان، روشنایی خورشید به دست میآید و از آهنگ نوازندگان، صدای ناهید (سیاره زهره) به گوش میرسد.
هوش مصنوعی: با وجود تو، شهر امن و آباد به حیات خود ادامه میدهد و به عظمت تو افتخار میکند.
هوش مصنوعی: پرندگان بهشتی درخت سدره در باغ تو آواز میخوانند و مرغان خوش صدا در فضای تو میچرخند.
هوش مصنوعی: در گوشههای برج و باروی تو، نگهبان شب هزاران بار بر سر کیوان گام نهاده است.
هوش مصنوعی: در نقطه پایین و پایینترین حالت خود، به طرز عجیبی به نظر میرسد که از عظمت و بلندیهای آسمان دور است. در حالی که برترین ستارهها و اوجهای آسمان هم در مقایسه با او، حقیر و کوچک جلوه میکنند.
هوش مصنوعی: پس از هزار سال به بالای سیاره زحل رسید، اگر نگهبان بام تو سنگی را بیندازد.
هوش مصنوعی: این بنیاد آنچنان مستحکم است که هیچگاه تزلزل نخواهد یافت، حتی کوهها جا به جا شوند یا آسمان شکافته گردد.
هوش مصنوعی: زمین تو مانند باغ بهشت روح را تازه میکند و هوای تو همچون چشمه حیات، جان را نوازش میدهد.
هوش مصنوعی: تو به جای آنکه جام را در تابخانه بگذاری، آفتاب را در آسمان قرار دادهای.
هوش مصنوعی: درون و بیرون تو پر از سبزی و نور است، تو نخستین خضر لقا هستی و سپس خضر بقا.
هوش مصنوعی: اگر بتوانی خورشید را مانند یک ذره کوچک ببینی، آنگاه این توانایی را خواهی داشت که نور آن را از پنجرهای به سمت خود جذب کنی.
هوش مصنوعی: از عشق تو نگرانم که مبادا آسمان، این طاق آبی، لباس زیبا را بر تن کند.
هوش مصنوعی: زیر طاق مکان تو، پایههای قدرت من شبیه ستونهایی هستند که همیشه بر یک پا ایستادهاند.
هوش مصنوعی: زندگی و حال و هوایی که از آن لذت میبری بسیار زیبا و دلانگیز است. دیوارهای این مکان گواهی بر این حس و حال خوشایند هستند.
هوش مصنوعی: این بیت به نوعی به زیبایی و تأثیرگذار بودن چیزهای کوچک اشاره دارد. میتوان گفت که زیبایی و سادگی یک برکه میتواند به زمینهای وسیعتر مانند دریا تأثیر بگذارد، و همچنین، یک آشپزخانه معمولی میتواند ابرها را به خود جذب کند و جوی از احترام و حیا و سادگی در فضا ایجاد کند. به عبارتی دیگر، چیزهای کوچک و روزمره نیز میتوانند تأثیرات فراوانی بر محیط و احساسات ما بگذارند.
هوش مصنوعی: زمانی که پایهی مبارکت از آب برمیخیزد، به راحتی از آب و خاک عبور میکند و با صدباشکوه از پاکی و صفا جلوهگری میکند.
هوش مصنوعی: چهار عنصر اصلی عالم به توافق رسیدند و گفتند: بین ما یک زیبایی و صفا نمایان شده است.
هوش مصنوعی: در تابستان، دمای بازار به خاطر حضور او خنک و دلپذیر است، در حالی که در زمستان، پشت زمین به دلیل وجود او گرما و راحتی را احساس میکند.
هوش مصنوعی: از شرم این دانش و آگاهی که او روح و جان عالم به شمار میآید، تبریز در دل خود، خوی را به مراغهها وصل میکند.
هوش مصنوعی: آب دجله دیگر بر زیبایی چهره مصر تأثیری ندارد؛ زینت و ارزش آن کاسته شده است.
هوش مصنوعی: در دل شب، به خاطر روشنایی زیاد چراغها و شمعها، صبحی زیبا و آرام بر روی دجله میخندد.
هوش مصنوعی: بغداد مکانی است خوشبو و دلپذیر که خاک آن به اندازهای ارزشمند است که میتوان آن را با خون نافه مشکین (عطر خوش) مقایسه کرد.
هوش مصنوعی: عراق، چه مکان زیبایی است! امروز اینجا، محلی است که شرق و غرب جهان به آن پناه میآورند.
هوش مصنوعی: در دل سرزمین او، همه پرندگان به مانند شاهین شکار میکنند و آهوان در دشت او، همه گلهای سنبل را چرا میکنند.
هوش مصنوعی: گاهی نسیم ملایمی در کنار رود دجله میوزد و گاهی باد شمال بویی خوش از سمت رقه به همراه دارد.
هوش مصنوعی: ماهیها و انسانهایی که در کنار رودخانه هستند، مانند تصویری از ماه در آب و چون ماهیای که با آشنا در ارتباط است، به زیبایی در آن مکان دیده میشوند.
هوش مصنوعی: بر روی رودخانه، قایقهایی هستند که در آسمان پر از هلالهای ماه میدرخشند و در هر هلال، ستارهای به نام زهره، صدایی دارد که به ماه شبیه است.
هوش مصنوعی: در شبهایی که نور ماه بر روی آب میافتد، زیبایی و صفا در بین ما آشکار میشود.
هوش مصنوعی: بغداد بر فراز دنیا ظلالتی افکنده است که همچون سایهای از خدا بر او میافتد.
هوش مصنوعی: شاه نشاندهندهی بزرگترین و باعظمتترین مقام در زمین است. او در مرتبهای عالی قرار دارد و منصب او در بالاترین مقام ممکن است.
هوش مصنوعی: شیخ حسن، شخصیتی با اعتبار و وفادار به عهد و پیمان، مانند خورشید در سلطنت جدید، رقیب بندگان خدا و فتحکنندهی جهان است.
هوش مصنوعی: اگر در بین تیرها تصویری از تیغ او بیفتد، اعضای تو به نحوی به یکدیگر جدا خواهند شد.
هوش مصنوعی: پرچم علم او مانند ماه در شب تار، نشانه پیروزی و نصرت است و مانند خورشید در روز، روشنیبخش و درخشان.
هوش مصنوعی: ای نعل بارگیر، تو به اندازه گوشواره باارزش هستی و خاک بارگاه تو خاصیتی مانند کیمیا (طلا) دارد.
هوش مصنوعی: ای سلطان عظمت، در روز قیامت وقتی که به حضور تو آورده میشوم، بالای سرم خورشید خواهد بود که مانند بالشتی برای من خواهد بود.
هوش مصنوعی: خاکی که در خانه تو وجود دارد، نشانهای از بیاهمیتی یا ذلت است، چرا که در دیدگان روشنی که به آسمان نگاه میکنند، تو را به عنوان یک موجود کوچک و بیارزش میبینند.
هوش مصنوعی: تو مانند آفتاب هستی و هر کجا که بروی، شانس و خوشبختی تو همچون سایهای بیانتها در پشت سرت وجود دارد.
هوش مصنوعی: نور وجود تو، آسمان را آرامش میبخشد و ذات پاک تو، همه جهان را به ثبات و وفاداری دعوت میکند.
هوش مصنوعی: من تو را ستایش میکنم و به یاد تو این شعر را میسرایم؛ البته که کسانی چون سلمان نیز لایق چنین ستایشی هستند.
هوش مصنوعی: روز و شب ما، همانند طلوع خورشید و ماه است؛ صبح و شب، به هم میخورند و روز و شب تغییر میکنند.
هوش مصنوعی: باشد که همه چیز برای تو مبارک باشد و همواره خوشبختی و شادی نصیب تو و خدمتکاران این خانه شود.
هوش مصنوعی: آسمان به رنگ آبی ابدیاش بر صفحهاش نوشته است: "تو را عزت و بقا گوهر دهی."
هوش مصنوعی: این هشدار میدهد که هجرت از یک واقعه مهم که در تاریخ هفت صد و پنجاه و چهار سال پیش اتفاق افتاده، به همین اندازه در تأسیس این اثر یا مجموعه اشعار تأثیرگذار بوده است. به نوعی نشاندهنده پیوند عمیق تاریخ و ادبیات است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
همین شعر » بیت ۳۵
گر در میان تیر فتد عکس تیغ او
اعضای توامان شود از یکدگر جدا
گر در خیال چرخ فتد عکس تیغ او
از یکدگر جدا شود اجزای توأمان
تا داد باغ را سمن و گل بنونوا
بلبل همی سراید بر گل بنونوا
رود و سرود ساخته بر سرو فاخته
چون عاشقی که باشد معشوق او نوا
مشک و عبیر بارد بر گلستان شمال
[...]
چون نای بینوایم ازین نای بینوا
شادی ندید هیچ کس از نای بینوا
با کوه گویم آنچه ازو پر شود دلم
زیرا جواب گفته من نیست جز صدا
شد دیده تیره و نخورم غم ز بهر آنک
[...]
آمدگه وداع چو تاریک شد هوا
آن مه که هست جان و دلم را بدو هوا
گرمی گرفته از جگر گرم او زمین
سردی گرفته از نفس سرد من هوا
ماه تمام او شده چون آسمان کبود
[...]
منسوخ شد مروت و معدوم شد وفا
زین هر دو مانده نام چو سیمرغ و کیمیا
شد راستی خیانت و شد زیرکی سفه
شد دوستی عداوت و شد مردمی جفا
گشتهست باژگونه همه رسمهای خلق
[...]
ای بر مراد رأی تو ایام رامضا
بسته میان بطاعت فرمان تو قضا
از جاه تو گرفته سیادت بسی شرف
وز فر تو فزوده وزارت بسی بها
خلق خدای را برعایت تویی پناه
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.