تو پریچهره مر از مردم بالائی

که در آئی و بچشم اندر مینائی

دل هر دل شده یا بی بربائی

یا که خون‌سازی از دیده بپالائی

می‌رود بینم دل از بر من کم‌کم

بکمندی همه چین در چین خم در خم

جو بچشم آید پا بنهم باشدیم

گو تو ما ناپری است این نه بنی‌آدم

چابک آنگونه دل از کف برد آنمهوش

که بتابد بمثل مومی از آتش

آدمی یا که کند از دیدن پریان غش

وین گوارنده بود ما را نی ناخوش

نتوان بستن بر رویش هم در‌ها

ور به بندی کشد از هر در او سرها

از هوا آید پنداری بی‌پرها

بندد از هر سو بر هر کس معبر‌ها

بکفش باشد چون گوئی این گردون

دهدت بازی چند ار بوی افلاطون

نبود چیزی پیشش خرد و قانون

نتوان بردن جانی ز کفش بیرون

آنقدر چابک و پرمایه و حرف افکن

همه باشندش در فهم سخن کودن

پیش او باشد چندار که سخن روشن

ننهد وزنی بر گفته و برگفتن

بچه اندازه تو ای شوخ زبر دستی

که ببردی دل و بر گیسو پیوستی

نشدم آگه کی بردی و کی بستی

همچو هشیاری کاید بسر مستی

گفته بودندم ایمه که تو عیاری

کله مردم از سر همه برداری

ببری آنچه بچالاکی و طراری

نگذاری نه دهی پس نه نگهداری

سر مردم بزبان پیچی در گرفته

نشوی گاه سخن گفتن آشفته

گفته‌ها کانسان کس هیچ به نشنفته

پس بدلها روی آهسته و بنهفته

من براینم که تو ای شوخ پری پیکر

بدرت بود ملک یا پریت مادر

زانکه آئی ز در بسته بکاخ اندر

همچو آن صورت کاندر دل عارف سر

بود اعلی مثل آن فهمی اگر یانی

نه که مثلی بود او را که برد کس پی

نه باو ماند چیزی نه چیزی وی

داریش گر بنظر لیس کمثله شئی

تو نپنداری کانصورت اللهی

بود آن صهبا یا ساقی برواهی

بل بساقی بود آن باقی اگر خواهی

آردش ساقی در ساغر ز آگاهی

عنب آن می فکر است و خمش وحدت

پرورش یابد با نفخه از جنّت

گرمی عشق بجوش آردش از فکرت

پس شود صافی چون روحی بی‌کثرت

چون بدل اید بیرون نرود هرگز

نیست در خارج پیدا شدنش جایز

جز که برحکمتی از آیت یا معجز

همچو بر مریم کامد ملکی ذی عز

باشد آن صورت از یک پیر از یک شه

اندر آید بدل از یک حیث از یک ره

تابد آن نور از یک مهر از یک مه

متعدد نشود هرگز برناگه

من و دل دانیم آن طلعت روحانی

که نه هرگز بتکثر بود ارزانی

زانکه آن چهره نه جسمست نه جسمانی

اولی باشد کورا نبود ثانی

چونکه ساکن شود آنصورت در سینه

دل و جان یابد تسکین و طمأنینه

وجه غیب آید و گیرد ز دل آئینه

بتو گوید سخن آن دلبر دیرینه

گفتمش روزی کی عالی از اندیشه

صورت از معنی مکفی است در این پیشه

گفت بر صورت شیرت نبود بیشه

به پری لیک توان برد پی از شیشه

شجر و شاخه و ریشه است همه با هم

شجر و شاخ ز ریشه است ولی محکم

اثر از ریشه رسد بر شاخ هر دم

زاده از مریم عیسی نبود مبهم

لیک آبست ز جبرئیل نشد هر زن

خاصه کان زانیه باشد نه نکو دامن

مریمی باید با تایید از ذوالمنن

تا شود از دم روح‌القدس آبستن

تا نپنداری صوفی است هر ابلیسی

احمقی خامی کوته نظری پیسی

نشده همدم عیسائی و ادریسی

که بیاموزد درسم و ره تقدیسی

بتو ز سراسر حقیقت قدری گفتم

آنچه بد در خور توضیح به ننهفتم

من به آن منطق هنگام سخن جفتم

همه آن گویم که گوید واشنفتم

با تو گویم سخنی دیگر اندر سر

مکن آنرا ز صفی چون شنوی ظاهر

آنکه کس نبود بردیدن او قادر

عقل‌ها یکجا از معرفتش قاصر

هر چه تو بیرون از خود روی او آید

تا تو ننمائی او ماند و این شاید

بجز او چیزی یکجو ز تو ننماید

همه او باشد و او بالدو او باید

بس غیور است او بر طلعت نیکویش

هیچ نگذارد غیری نگرد سویش

تاکسی باقی است از هستی یک مویش

نتواند دید یک موئی ز ابرویش

وادئی کانجا سیمرغ پر اندازد

در خور از عصفور نبود که بپر نازد

جز که از هستی یکباره بپردازد

وانگهی خود را هم پر ملک سازد

سال‌ها من خود هم پر ملک بودم

راهها را همه پی بردم و پیمودم

قطع هر وادی و هر مرحله بنمودم

هر دری را زدم و بستم و بگشودم

واجبی هویداگشت در لباس امکانی

با شروط مولائی با شؤن سلطانی

واحد و آللهی لا بشرط و فردانی

بود فرد و لا یعرف گشت مرد میدانی

بحر وحدت مطالق در ازل تلاطم کرد

جوش تا بروی از قعر لحظه لحظه قلزم کرد

نور حسن خود تابان بر سپهر و انجم کرد

تا نداندش هر کس رخ نهفت و پی گم کرد

در حجاب وحدت بود بر جمال خو مایل

عشق او بخود آراست صد هزار گون محفل

وا ندران محافل گشت از هزار در داخل

یک نگاهش از خود برد آنچه دیده در ره دل

صد هزار آئینه هشت پیش رخسارش

و ز هر آن یکی گردید جلوه‌گر در آثارش

عشق پرده‌سوز آورد از حرم ببازارش

کس نبود تا گردد در نظر خریدارش

شد بباغ و رخ بگوشد آب و رنگ بر گل داد

حسن بر چمن بخشید عشق گل به بلبل داد

سبزه را مزین کرد سرو را تمایل داد

بر شقایق و نسرین رونق و تجمل داد

برچمن یکی بگذر تا رخش چو من بینی

آب و رنگ رخسارش در گل و سمن بینی

از لطافت نسرین لطف آن بدن بینی

نی که لطف نسرین است چون تنش که تن بینی

حسن پرده در هر جا خود نما و خودساز است

لن ترانی ار گوید از تجمل و ناز است

باب رؤیتش هر دم بهر عاشقان باز است

رب ارنی از عاشق جذب یار طناز است

آنکه را که اندر سر شور و عشق و مستی نیست

در وجود او یکجو جذبه الستی نیست

هم بلوح او نقشی غیر خود‌پرستی نیست

ره بهستی آن یابد‌کش نشان ز هستی نیست

یکه تاز دریا دل قلعه کوب خیبر کن

بت برافکن از کعبه ریشه بر کن از دشمن

در قتال خصم آتش درنبرد مرد آهن

گاه رزم در میدان صف شکاف و شیر افکن

در غزای اسلامی تیره روز شیران کرد

در جهاد عرفانی ملک نفس ویران کرد

رونق تصوف گشت یاری فقیران کرد

مر صفیعلی شه را فتخار پیران کرد

از فنای درویشان واقف ار شوی اندک

بر فنای خودکشی‌ از خودی شوی مندک

از صحیفه هستی نقش خود نمائی حک

پس بحق شوی باقی بر یقین رسی از شک

زان بجای احمد خفت مرتضای کامل دم

چون فزون بهستی بود بیخودیت از عالم

تا بعارف آموزد نکته لقد کرم

یعنی از فنا گردد کامل الظهور آدم

سوره بر دو در حج خواند سوی مکه او تنها

یعنی آنکه پیدانیست بر کس آن منم پیدا

در کفم کم از کاهی است این سپهر و مافیها

خصم اگر بود کوهی میر بایمش از جا

کافری خیو افکند در نبرد بر رویش

خود ز فعل آن بدخو منقلب نشد خویش

ترک قتل او فرمود برگشود بازویش

کی بود کسی واقف از خصال نیکویش

من زیمن اقبالش چون شدم بمیخانه

دیدم آتش افروزی دلفریب و فرزانه

هر که می‌رسید از راه آن حریف جانانه

باده‌اش به پیمودی پی بپی به پیمانه

روی خلق آن عالم همچو مهر تابنده

از صفات خود مرده بر حیات حق زنده

جان ز جان و تن رسته دل ز ما سوی کنده

فارغ اندر استغراق از گذشته و آینده

اهل ظن و صورت را هل بجا که معذورند

بر دغل دوروئی دل بسته‌اند و مشهورند

بر هوای تن سر خوش و ز جمال جان کورند

هر زمان ز اهل‌الله بر بهانه دورند

صلح و جنگ این دو نان ای پسر پی نان است

نی که آن معاویه دیو یا سلیمان است

وانکه رسته زین اغراض یارشاه مردانست

بر هر آنچه شد هنگام دان که مرد میدانست

من بتجربت امروز از جهانیان بیشم

و ز جهانیان یکسر بی ز طمع و تشویشم

تا همی نه پنداری گوشه‌گیر و درویشم

از دوکون بیگانه باهران تنی خویشم

خصلت نکو اول صدق و دیگر انصافست

هر که دارد این خصلت دل زنا حقش صافست

قلب صافی از ناحق کامل اندر اوصافست

کامل الصفات از حق مستحق الطافست

قصه خلافت را واگذار و بیغم شو

از فدک مکن صحبت از فلک مقدم شود

هستی ار بنی آدم چون پدر مکرم شو

پا به فرق عالم زن سرفراز عالم شو

جای معرفت ای جان خانقاه و مسجد نیست

زانکه واحد مطلق بر مکان مقید نیست

دل سرای توحید است معبد و مشاهد نیست

دیر و کعبه یکسان است گر در آن موحد نیست