بی سؤال احسان به درویشان سخاوت کردن است
لب گشودن رخنه در ناموس همت کردن است
سرکشی بر آتش خشم است دامان صبا
خاکساری خاک در چشم عداوت کردن است
هست اگر درگاه فردوس برین را حلقه ای
قامت چون تیر را خم از عبادت کردن است
با قد خم گشته آسودن درین وحشت سرا
در ته دیوار مایل خواب راحت کردن است
آفتاب عمرش آمد بر لب بام و هنوز
خواجه مغرور سرگرم عمارت کردن است
سر فرو بردن به یاد دوست در جیب کفن
در ته یک پیرهن با یار خلوت کردن است
نفس سرکش را تهیدستی عنانداری کند
از فقیری شکوه کردن کفر نعمت کردن است
گرچه می‌رنجند صائب از حدیث راست خلق
دشمنی با دوستان ترک نصیحت کردن است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این ابیات به نقد رفتارها و افکار انسان‌ها می‌پردازد. در آن به سخاوت و احسان به درویشان اشاره می‌شود و اینکه گشاده‌دستی بدون سؤال کردن ارزشمند است. همچنین از سرکشی و خشم، به عنوان آتش سوزان یاد می‌شود و خاکساری در مقابل دشمنی‌ها را توصیه می‌کند. شاعر به عبادت و خم کردن قامت در برابر پروردگار اشاره می‌کند و به آرامش در وحشت زندگی می‌پردازد. ادامهٔ شعر به زندگی مغرورانه و فراموشی از رازهای محبت و رابطۀ با دوست می‌پردازد. در نهایت، به نقد کفران نعمت و رنجش از حقایق اجتماعی اشاره می‌کند و بیان می‌کند که دشمنی با دوستان و ترک نصیحت ناپسند است.
هوش مصنوعی: بدون اینکه از کسی چیزی بخواهی، به فقیران کمک کردن نوعی سخاوت است. اما سخن گفتن و افشای رازها، نشان‌دهنده‌ی عدم تعهد به اصول و ارزش‌های والای انسانی است.
هوش مصنوعی: خواستن به دنبال تحریک آتش خشم، شبیه به پرچم زدن بر آتش است، و اگر کسی بخواهد در برابر دشمنی خاک به چشمان دیگران بپاشد، نشان‌دهنده‌ی ضعف و ذلت اوست.
هوش مصنوعی: اگر در بهشت جاویدان حلقه‌ای داشته باشد، قد و قامت کسی که به عبادت مشغول است، مانند تیر خمیده خواهد بود.
هوش مصنوعی: با قامت خمیده در این دنیای پرهیاهو آرامش پیدا کردن، مانند خواب راحتی است که در سایه دیواری مایل تجربه می‌شود.
هوش مصنوعی: وقتی که عمر انسان به پایان نزدیک می‌شود و نشانه‌های پیری و فرسودگی نمایان می‌شود، هنوز هم برخی افراد خود را مشغول کارهای دنیوی و ساخت و ساز می‌بینند و از واقعیت گذر عمر غافل‌اند.
هوش مصنوعی: یاد دوست را در دل نگه داشتن، حتی در شرایط سخت و دشوار، نشان‌دهنده‌ی عشق و صمیمیتی است که انسان با یار خود دارد. این احساس عمیق، مانند خلوتی با محبوب در دنیایی پر از مشکلات و غم‌هاست.
هوش مصنوعی: اگر نفس سرکش را از خود برانید، در شرایط فقر نالیدن و شکایت کردن نشان‌دهنده‌ی نادانی نسبت به نعمت‌هایی است که دارید.
هوش مصنوعی: هرچند صائب از سخن راست و درست رنجیده است، اما دشمنی با دوستان و بی‌توجهی به نصیحت آنان، نشانه‌ی بدی است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.