ای پسر، چون ملازم شاهی
نتوان بود غافل و ساهی
بخش کن روز خویش و شب را نیز
مگذران بر فسوس عمر عزیز
شب سه ساعت به امر حق کن صرف
سه حساب و کتاب و رقعه و حرف
سه به تدبیر ملک و رای صواب
سه به آسایش و تنعم و خواب
روز را هم بدین قیاس نصیب
بکنی، گر مدبری و مصیب
پیش سلطان خشمناک مرو
در دم پنجهٔ هلاک مرو
موج دریاست قربت شاهان
خشم ایشان بلای ناگاهان
اول روز پیش شاه مدام
جهد کن تا سبق بری به سلام
در مکش خط به نام نزدیکان
پی منه بر مقام نزدیکان
شاه را بی‌نفاق طاعت کن
به قبولی ازو قناعت کن
گر ترا کم دهد مرو در خشم
وز به آن بیشتر مگردان چشم
چشم بر کن به دوستان قرین
گوش بر دشمنان گوشه‌نشین
هیزم خشک و برق آتش بار
مرد خفته است و دشمن بیدار
سود کس در زیان او مپسند
فتنه بر آستان او مپسند
هر کرا شاه بر کشد، بپذیر
وانکه را دشمنست دوست مگیر
دل درو بند و گنجش افزون کن
وانکه نگذاشت رنجش افزون کن
بنوازد، دعا کنش بر جان
بزند، سر مپیچش از فرمان
مال خواهد، کلید گنج ببر
مرد جوید، بکوش و رنج ببر
گر به آبت فرستد، ار آتش
به رخ هر دو رخ در آور خوش
با کسی کو به راه پیشترست
نزد سلطان به جاه بیشترست
گر بزرگی کند مدارش خرد
که ترا بار او بباید برد
آنکه در صید شاه دام نهد
بوسه بر دست هر غلام دهد
تا که باشد دل غلامی دور
از تو کارت کجا پذیرد نور؟
بر فتوح کسان میفگن چشم
ور فتوحت نشد مرو در خشم
ور گروهی مخالف شاهند
راه ایشان مده، که بیراهند
عیب کس بر تو چون شود تابان
دیده از دیدنش فرو خوابان
جهد کن تا چو ناکس و اوباش
نکنی سر مملکت را فاش
بر میان دار بند به کوشی
بر زبان نیز مهر خاموشی
با کسی، کش نمیتوان زد مشت
ور بکوشد، نمیتوانی کشت
اندکی خلق خوشترک باید
ور فتوحیست مشترک باید
خاطر شاه را چو آینه دان
همه نقشی درو معاینه دان
آنکه تا بود نقش راست شمرد
نقش کج پیش او نشاید برد
گر نباشد بدین صفاتت دست
پیش ایزد کمر نشاید بست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن نصیحتی به پسری است که در دربار شاه زندگی می‌کند. شاعر به او توصیه می‌کند که به هیچ عنوان نباید غافل و بی‌توجه باشد. او باید زمان خود را به طور صحیح تقسیم کند و بخشی از آن را به امور مهم و ضروری اختصاص دهد. شب‌ها باید به عبادت و تفکر مشغول شود و روزها نیز باید بر اساس تدبیر و تدبیر خوب، آن را بگذراند.
همچنین اشاره می‌شود که او باید نسبت به خشم شاه هوشیار باشد و در هنگام حضور در برابر او، سلامی درست و محترمانه ارائه کند. باید از دشمنان دوری کند و نسبت به دوستان خود وفادار باشد. شاعر تأکید دارد که باید در رفتار با دیگران احتیاط کند و در تمام امور به درستی عمل نماید تا بتواند در دربار موفق باشد.
نهایتاً، او را به دیانت، صداقت و تلاش در انجام کارها دعوت می‌کند و یادآوری می‌کند که اگر این صفات را نداشته باشد، نمی‌تواند در پیشگاه خداوند نیز موفق باشد.
هوش مصنوعی: ای پسر، اگر نمیتوانی به خدمت پادشاه برسی، نباید بی‌توجه و غافل باشی.
هوش مصنوعی: روزها و شب‌هایت را به گونه‌ای بگذران که وقت گرانبهای عمرت را هدر ندهی.
هوش مصنوعی: در شب سه ساعت را به دستورات الهی اختصاص بده و به حساب و کتاب، نوشتن و گفتگو بپرداز.
هوش مصنوعی: سه قسمت از زندگی به تدبیر صحیح و فکر درست مربوط می‌شود، و سه قسمت دیگر به راحتی، خوشی و استراحت اختصاص دارد.
هوش مصنوعی: اگر روز را هم به همین شیوه مدیریت کنی، موفقیت نصیب تو خواهد شد، اگر انسان تدبیر و درستی باشی.
هوش مصنوعی: به نزد سلطان خشمگین نرو؛ در آن لحظه به دام هلاکت نیفت.
هوش مصنوعی: امواج دریا نمایانگر دوری و غم شاهان هستند و خشم آنها می‌تواند به صورت ناگهانی به بلای مردم عادی تبدیل شود.
هوش مصنوعی: در آغاز روز، مدام تلاش کن تا بتوانی نخستین سلام را به شاه تقدیم کنی.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی در کارهای خود از کسانی که به تو نزدیک هستند کمک بگیری، نباید تنها به اعتبار نام آنها تکیه کنی و باید به شایستگی و قابلیت‌های واقعی آنها توجه کنی.
هوش مصنوعی: پادشاه را بدون نیرنگ و دو دلی اطاعت کن و از او راضی باش.
هوش مصنوعی: اگر به تو چیزی کم داده شده، در خشم و ناراحتی نپسند و از آنچه بیشتر است، چشمت را بر مدار.
هوش مصنوعی: به دوستانت توجه کن و به دشمنان به خوبی گوش بده، ولی اجازه نده که آنها در زندگی‌ات تأثیر بگذارند.
هوش مصنوعی: هیزم خشک و درخشش شعله ی آتش همگی نشانه‌گر وضعیتی هستند که در آن یک شخص در خواب است در حالی که دشمن در حال آماده‌باش و هوشیاری قرار دارد.
هوش مصنوعی: در هر گونه زیان و مشکلات دیگران سودی نبر و از ایجاد مشکلات و فتنه‌ها برای آنها خودداری کن.
هوش مصنوعی: هر کسی که توسط شاه مورد پذیرش قرار گیرد، او را بپذیر و آن کس که با شاه دشمن است، دوست نداشته باش.
هوش مصنوعی: دل خود را به عشق و محبت مشغول کن و کسی که باعث ناراحتی‌ات شده را فراموش کن.
هوش مصنوعی: به او محبت کن، برایش دعا کن و جانش را شاد کن، اما در برابر دستوراتش سرکشی نکن.
هوش مصنوعی: برای به دست آوردن ثروت و دارایی، باید تلاش و زحمت بکشی و سختی‌ها را تحمل کنی. کسی که به دنبال گنج و موفقیت است، باید عزم و اراده‌ای قوی داشته باشد و برای رسیدن به هدفش کوشاتر باشد.
هوش مصنوعی: اگر آتش به صورتت هم بتابد، خوشحال باش که آب هم به تو می‌رسد.
هوش مصنوعی: با کسی که از تو در مسیر پیشرفت و راهنمایی بیشتری دارد، نزد پادشاه و مقام‌های بالا، ارزش و اعتبار بیشتری داری.
هوش مصنوعی: اگر کسی بزرگ‌تر از تو شود، خرد او باید راهنمای تو باشد؛ چرا که تو باید بار و مسئولیت او را به دوش بگیری.
هوش مصنوعی: کسی که در شکار شکارچی بزرگی باشد، به هر خدمتکاری که دارد، احترام و محبت نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: تا زمانی که دل غلامی دور از تو باشد، چگونه ممکن است که کارهایت نور و روشنایی را بپذیرد؟
هوش مصنوعی: اگر بر پیروزی‌ها و موفقیت‌ها چشم نداشته باشی، بهتر است در زمان شکست و ناامیدی خشمگین نشوی و خود را از مسیر کنار نکشی.
هوش مصنوعی: اگر گروهی با شاه مخالفت دارند، راه آنها را دنبال نکن، زیرا راهشان درست نیست.
هوش مصنوعی: اگر نقص کسی در نظر تو واضح شود، بهتر است که چشم خود را از دیدن آن ببندی و به آن توجه نکنید.
هوش مصنوعی: سعی کن تا مانند افراد بی‌معنی و بی‌ادب، اسرار مملکت را فاش نکنی.
هوش مصنوعی: به هنگامی که در موقعیت دشواری قرار می‌گیری، باید زبانت را بسته نگه‌داری و از گفتن چیزی خودداری کنی.
هوش مصنوعی: اگر با کسی نتوانی درگیر شوی یا به او آسیب بزنی، پس نمیتوانی او را از بین ببری یا شکست بدهی.
هوش مصنوعی: برای داشتن رابطه‌ای خوب با دیگران، لازم است کمی ادب و خوشرویی به خرج دهیم. اگر دستاوردی هم به دست می‌آید، باید آن را با دیگران تقسیم کنیم.
هوش مصنوعی: در ذهن شاه، مانند یک آینه، همه چیز به وضوح قابل مشاهده است و هر چیزی که در آن وجود دارد، به دقت بررسی و تحلیل می‌شود.
هوش مصنوعی: کسی که به درستی و حقیقت پایبند است، نمی‌تواند به تحریف و نادرستی اعتنا کند.
هوش مصنوعی: اگر تو این ویژگی‌ها را نداشته باشی، نمیتوانی در برابر خداوند اراده‌ات را محکم کنی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.