رفت کسری ز خط شهر به دشت
با سواران ز هر طرف میگشت
گلشنی دید تازه و خندان
تر و نازک چو خط دلبندان
پر ز نارنج و نار باغی خوش
زیر هر برگ آن چراغی خوش
گفت: کاب از کدام جویستش؟
که بدین گونه رنگ و بویستش
باغبانش ز دور ناظر بود
داد پاسخ که نیک حاضر بود
گفت: عدل تو داد آب او را
زان نبیند کسی خراب او را
پادشاهی به زور باشد و مرد
مرد را مال دوست داند کرد
مال کس بی‌عمارتی ننهاد
وین عمارت به عدل باشد و داد
از عمارت نظر مدار دریغ
بی‌رعیت چو آب باش و چو میغ
ملک معمول و گنج مالامال
بر کشد تخت را به گردون بال
شاه بی‌شهر چون ستاند باج
شهر بی‌ده زبون شود ز خراج
طلب عدل کن ز شاه و وزیر
گو مدان نحو و حکمت و تفسیر
نحوشان عمر و وزید را شاید
عدلشان عالمی بیاراید
شاه مهر و وزیر ماه بود
زین دو آفاق در پناه بود
شب چو رفت آفتاب در پرده
مه نیابت کند دو صد مرده
ملک را شب وزیر نام اندوز
حارس و پاسبان بود تا روز
نصب این هر دو کردگار کند
نه ز رو مرد بیشمار کند
نشود طالع اختر شاهی
بی‌وجود مدبر داهی
خنجر خسروست و کلک وزیر
سپر ملک روز گیراگیر
شاه باشد به روز عدل چو باغ
مرشب فتنه را وزیر چراغ
وزرا ملک را امینانند
کار فرمای دولت اینانند
وزرایی، که مرکز جاهند
آسمان قبول را ماهند
گر نسازند کار درویشان
وزر باشد وزارت ایشان
خلق صد شهر گشته سر گردان
در پی خواجه در بدر گردان
پی ایشان هزار دل در تست
کام این بیدلان بباید جست
روی چندین هزار دل در تست
کام این بیدلان بباید جست
کار ایشان به دست خویش بساز
مرهم سینه‌های ریش بساز
خیر تاخیر بر نمی‌تابد
خنک آنکس که خیر دریابد
چشم گیتی تویی، مرو در خواب
فرصت از دست میرود، دریاب
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره‌ی اهمیت عدل و عدالت در حکومت و زندگی اجتماعی است. شاعر با اشاره به زیبایی باغی که در سفر کسری دیده، به ویژگی‌های یک حکومت خوب می‌پردازد. او می‌گوید که عمارت و آبادانی زیر نظر عدالت و مهر ایجاد می‌شود و بدون رعیت و مردم، یک شهر نمی‌تواند زنده باشد.
پادشاه باید به عدالت و مهربانی عمل کند و وزرا نیز باید نقش امین و کارساز را ایفا کنند تا کشور به خوبی اداره شود. شاعر به این نکته تأکید می‌کند که بی‌عدالتی موجب ناامیدی و سرگردانی خلق می‌شود و خواستار توجه به عدالت و کارآمدی در حکومت است. در نهایت، او بر لزوم هوشیاری و استفاده از فرصت‌ها تأکید می‌کند و هشدار می‌دهد که زمان از دست میرود.
هوش مصنوعی: کسری از شهر به دشت رفت و با سوارانی از جهات مختلف در حال گشت و گذار بود.
هوش مصنوعی: در باغی زیبا، گلی را می‌بینم که تازه و خوشحال است و لطافتش همچون خطی است که بر دل عاشقان نقش بسته است.
هوش مصنوعی: باغی زیبا و پر از درختان نارنج که در زیر هر برگ آن، چراغی درخشان و دلنشین وجود دارد.
هوش مصنوعی: سئوال کرد: این آب از کدام منبع می‌آید که این‌چنین رنگ و عطر خاصی دارد؟
هوش مصنوعی: باغبان از دور به تماشای گل‌ها نشسته بود و پاسخ می‌داد که گل‌ها به خوبی در حال شکوفه دادن هستند.
هوش مصنوعی: او گفت: عدالت تو باعث می‌شود که کسی نتواند بدی او را ببیند.
هوش مصنوعی: اگر شاهی با زور و قدرت به سلطنت رسیده باشد، مردان واقعی به ارزش دوستی و محبت بیشتر اهمیت می‌دهند تا به دارایی و مال.
هوش مصنوعی: هیچ‌کس مال خود را به بی‌فایده‌گی نمی‌گذارد و این بنا بر اساس انصاف و عدالت ساخته شده است.
هوش مصنوعی: به ساختمان‌های ظاهری توجه نکن، زیرا آنها بدون ارزشند. همچون آب و ابر باش که به دل‌ها می‌رسند و زندگی می‌بخشند.
هوش مصنوعی: حکومت و سلطنت معمولی و ثروت فراوان بر عرش آسمان جا پیدا می‌کند.
هوش مصنوعی: وقتی که پادشاه از شهری بی‌مدافع باج بگیرد، آن شهر که هیچ حامی و دفاعی ندارد، به خاطر مالیات‌ها و فشارها زبون و ضعیف می‌شود.
هوش مصنوعی: از پادشاه و وزیر عدالت را بخواه، و بدان که علم نحو، حکمت و تفسیر در این زمینه سودی ندارند.
هوش مصنوعی: شاید با انصاف و عدالت آنان، جهانی بهتر و زیباتر به وجود بیاید.
هوش مصنوعی: شاه به عنوان کسی که محبت و مهر را در دل دارد و وزیر به عنوان کسی که مانند ماه درخشان است، در کنار هم از دو دنیا در پناه و آرامش زندگی می‌کنند.
هوش مصنوعی: وقتی شب فرا می‌رسد و آفتاب از نظرها پنهان می‌شود، مانند این است که دو صد مرده به یادمان می‌آیند. این شب تاریک و مخفی، خاطرات و احساسات را زنده می‌کند و نشان‌دهندهٔ غم و اندوهی است که در وجود هر فرد وجود دارد.
هوش مصنوعی: شب، وزیر ملک را محافظت و نگهبانی می‌کرد تا طلوع روز فرا رسد.
هوش مصنوعی: این دو خدای بزرگ، کارهایشان نه از روی ظاهر و تعداد زیاد انسان‌هاست بلکه بر اساس حکمت و تدبیر خاصی انجام می‌شود.
هوش مصنوعی: بدشانسی و ناکامی در سرنوشت یک پادشاه بدون داشتن شخصی هوشمند و کاردان که راه‌نمایی‌اش کند، ممکن است.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف ویژگی‌های قدرت و جنگندگی به کار میرود. در اینجا، "خنجر" نشان‌دهنده‌ی قدرت و جنگ است که به "خسرو" نسبت داده شده و به حاکمیت او اشاره دارد. "کلک" به قلم و آثار وزیر اشاره دارد که در واقع نماد مدیریت و تدبیر در امور مملکت است. "سپر" نیز به عنوان وسیله‌ای برای دفاع از ملک و اعتبار حاکمیت در زمان‌های سخت محسوب می‌شود. در مجموع، این تصویر به توازنی میان قدرت عمل و قدرت اندیشه در مدیریت کشور اشاره دارد.
هوش مصنوعی: در روزگار عدالت، پادشاه مانند باغی می‌باشد که در آن، نوری به نام وزیر وجود دارد که مانع از بروز فتنه‌ها و آشوب‌ها می‌شود.
هوش مصنوعی: وزیران، امانت‌داران مملکت هستند و کار مدیریت دولت به عهده‌ی آنهاست.
هوش مصنوعی: وزرایی که در مقام و مقام عالی قرار دارند، مانند ماهی هستند که در آسمان اعتبار و محبوبیت دارند.
هوش مصنوعی: اگر به کار درویشان اهمیتی ندهند، پس بهتر است که مسئولیت‌ها و وزارت‌ها به دست آنان بیفتد.
هوش مصنوعی: مردم در جستجوی معشوق خود در شهرها سرگردان و آشفته‌اند و در پی او به دور و بر می‌چرخند.
هوش مصنوعی: به دنبال ایشان هزاران دل در تو موجود است، باید از کام این بی‌خبران لذت برد.
هوش مصنوعی: در دل‌های زیادی، عشق و محبت نسبت به تو وجود دارد و باید در تلاش باشی تا این شادی را در دل‌های بی‌خبر از عشق پیدا کنی.
هوش مصنوعی: خودتان تلاش کنید و برای زخم‌های دل‌ها درمانی بیابید.
هوش مصنوعی: خیر و خوبى هرگز تأخیر نمی‌کند و خوشحال کننده است برای کسی که بتواند به آن دست یابد.
هوش مصنوعی: ای چشم جهان، بیدار باش و در خواب نرو، زیرا فرصت‌ها از دست می‌روند. هوشیار باش و از آنها بهره ببر.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.