در بیان اینکه میکشان ساغر سعادت و سرخوشان بادۀ شقاوت بر مقتضای وقت؛ هر یک در محل خود اظهار مستی و ابراز حق پرستی و خود پرستی نمودند و با آن محک خلوص و قلبیت خود را آزمودند نعم ماقال:
مرا حرام که خواند؟ که وقت خوردن من
حلال زاده برون آید از نتایج حرام!
و در اینجا مرتبتاً اشارتی و مختصر استعارتی میرود:
اول آدم ساز مستی؛ ساز کرد
بیخودی در بزم خلد آغاز کرد
برق عصیان صفوتش را خانه سوخت
شمع سوزان شد، پر پروانه سوخت
نوح تا گردید با مستی قرین
شد به غرقاب بلا، کشتی نشین
مست شد ایوب، ز آن جام بلا
گشت از آن بر رنج کرمان مبتلا
بیم آن بد کز بلیات و علل
ره کند در خانۀ صبرش، خلل
در خلیل آن شعله تا شد، شعله زن
کرد اندر آتش سوزان، وطن
زد چو یونس از سرمستی قدم
ماهی اندر دم کشید او را به دم
تا فلک میرفت او را از زمین
ذکر: انی کنت من الظالمین
یوسف از مستی چو دل آگه شدش
جا ز دامان پدر در چه شدش
تا سر یعقوب از آن پرشور شد
از غم یوسف دو چشمش کور شد
مست از آن جام بلا شد تا کلیم
سالها در تیه محنت شد مقیم
عیسی از مستی قدم بردار شد
لاجرم سر منزلش بر، دار شد
احمد از آن باده تا شد سرگران
کرده بروی، رو، بلا، از هر کران
شور آن صهبا در آن قدسی دهن
گشت سنگی عاقبت دندان شکن
مرتضی ز آن باده تا گردید مست
لاجرم در آستین بنمود، دست
پشهگان را دستخوش شد زنده پیل
شیر غران گشت موران را، ذلیل
مجتبی ز آن باده تا سرمست گشت
شد دلش خون و فرود آمد به طشت
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، شاعر به توصیف حالتهای مستی و تاثیرات آن بر شخصیتهای تاریخی و مذهبی میپردازد. او به این نکته اشاره میکند که در هر زمان، افرادی با توجه به شرایط خود، نوعی مستی و خودخواهی را ابراز کردهاند. با استفاده از داستانهای معروف از شخصیتهای برجسته مانند آدم، نوح، ایوب، خلیل، یونس، یوسف، کلیم و غیره، شاعر نشان میدهد که مستی و بلایای مختلف زندگی، چگونه بر سرنوشت این شخصیتها تاثیر گذاشته است. او به ارتباط بین مستی و بلا و همچنین مفهوم عشق و فراق در زندگی این افراد اشاره میکند و نوعی دیالکتیک بین حقپرستی و خودپرستی را مطرح میسازد. به طور کلی، متن به بررسی عمیق جذابیت و آسیبهای مستی در زندگی میپردازد.
هوش مصنوعی: در اینجا بیان میشود که میکشان (نمادهایی از خوشبختی) ساغرهای خوشبختی را به دست میگیرند و در عین حال، سرخوشان از نوشیدنیهای تلخ، هر یک بنا به موقعیت خود، مستی و عشق به حق و خودخواهی را نشان میدهند. آنها با این کار، خلوص و تواضع قلبی خود را میسنجند.
هوش مصنوعی: چرا کسی مرا ناپاک میداند؟ در حالی که وقتی زمان خوردن من میرسد، فرزند حلال از نتیجههای ناپاک به وجود میآید!
هوش مصنوعی: ابتدا آدمی را به حالت مستی میآورد؛ بیخود و بیمحابا در مهمانی بهشت نواختن را آغاز میکند.
هوش مصنوعی: برق ناشی از شورش آن شخص، خانه را سوزاند و شمعی که میسوخت، پروانه را نیز سوزاند.
هوش مصنوعی: نوح به خاطر مستی و شورش در دل خود، با مشکلات و مصیبتها مواجه شد و در این شرایط نجاتدهندهای مانند کشتی برای او فراهم شد.
هوش مصنوعی: ایوب به خاطر مشکلات و بلایایی که بر او نازل شد، دچار مستی و بیخبری شد و از آن حالت رنج و گرفتار کرمان شد.
هوش مصنوعی: نگرانی این است که بلایا و مشکلات، آرامش او را در خانۀ صبرش مختل کنند.
هوش مصنوعی: وقتی در دل خلیل، آتش شعلهور شد، او در آتش سوزان وطن، شعلهای به پا کرد.
هوش مصنوعی: به محض اینکه از شادی و سرمستی پا به بیرون گذاشتم، مانند یونس که در دریا بود، مروارید در دل آب به تنگنای دمی که برمیکشید، گرد آمد.
هوش مصنوعی: در حالی که آسمان او را از زمین دور میکرد، او میگفت: «من از ظالمان هستم.»
هوش مصنوعی: وقتی یوسف از نشئگی و مستی آگاه شد، چه وضعیتی برایش پیش آمد که دیگر در آغوش پدرش جا نداشت.
هوش مصنوعی: تا زمانی که یعقوب به شدت از درد دوری یوسف ناراحت شد، چشمانش از گریه و غم کاملاً نابینا شد.
هوش مصنوعی: مست از آن جام درد و رنج شد، تا اینکه موسی سالها در بیابان محنت و دشواری زندگی کرد.
هوش مصنوعی: عیسی از حالت مستی و سرمستی بیرون آمد و به همین دلیل به مقصد خود رسید و به آنجا دست یافت.
هوش مصنوعی: احمد از شراب مست شده و به دور و برش نگاه میکند، بلا و خطر از هر سو او را احاطه کرده است.
هوش مصنوعی: شور و حال شراب آن شخص با آن لبهای معصوم و پاک به حدی زیاد بود که در نهایت، مانند سنگی محکم و دندانشکن شد.
هوش مصنوعی: مرتضی از نوشیدن آن شراب به شدت مست شد و به همین دلیل، دستش را در آستینش نمایان کرد.
هوش مصنوعی: پشهها با آمدن یک شیر بزرگ و قوی به شدت ترسیدند و به حالت تسلیم درآمدند. مورچهها نیز در مقابل او به شدت بیپناه و ضعیف شدند.
هوش مصنوعی: مجتبی به خاطر نوشیدن آن باده، به شدت سرمست شد و دلش پر از غم و اندوه گردید و سپس به زمین افتاد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههای دیگر
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.