ای نشسته خوش و بر تخت کشیده نخ
گر نخ و تخت بماندت چنین بخ بخ
نیک بنگر که همی مرکب عمر تو
همه بر تخت همی تازد و هم بر نخ
تو نشسته خوش و عمر تو همی پرد
مرغ کردار و برو مرگ نهاده فخ
برتو، ای فاخته، آن فخ ترنجیده
ناگهان گر بجهد تا نکنی «آوخ »
ای چو گوساله نباشدت همه ساله
شمر ماله و نه سبز همیشه طخ
با زمانه نچخد جز که جوانبختی
گر جوان است تو را بخت برو بر چخ
لیکن این دولت بس زود به پا چفسد
خر به پا چفسد بی‌شک چو دود بر یخ
بخت چون با گلهٔ رنگ بیاشوبد
سرنگون پیش پلنگ افتد رنگ از شخ
بر مکش ناچخ و بر سرت مگردانش
گر نخواهی که رسد بر سر تو ناچخ
که بر آنجای که پیوسته همی خواهی
ای خردمند تو را بنل و نه آزخ
اندر این جای سپنجی چه نهادی دل؟
چند کاشانه و گنبد کنی و مطبخ؟
این جهان مسلخ گرمابهٔ مرگ آمد
هر چه داری بنهی پاک در این مسلخ
بر سر دو رهی امروز بکن جهدی
تات بی‌توشه نباید شد از این برزخ
در فردوس به انگشتک طاعت زن
بر مزن مشت معاصی به در دوزخ
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره ناپایداری زندگی و اهمیت توجه به گذران عمر است. شاعر به فردی که در آسایش و خوشی نشسته اشاره می‌کند و یادآوری می‌کند که در زندگی همه چیز گذراست و مرگ نزدیک است. او به این نکته می‌پردازد که عمر انسان مانند مرکب است که بر تخت زندگی می‌تازد و ناگهان ممکن است به پایان برسد. بنابراین، بهتر است آدمی وقت خود را صرف کارهای نیک و آگاهی از عواقب اعمال کند و از غفلت بپرهیزد. شاعر هشدار می‌دهد که دنیا مانند گرمابه‌ای است که در آن باید آماده‌ی مرگ و حسابرسی از اعمال بود. در نهایت، به انسان توصیه می‌شود که با نیکی و اطاعت به خداوند زندگی کند و از گناهان دوری گزید تا در سرای دیگر با توشه‌ای مناسب وارد شود.
هوش مصنوعی: ای کسی که خوشحال نشسته‌ای و راحت در تخت خواب خود دراز کشیده‌ای، اگر این زندگی راحت و خوش را ادامه دهی، ممکن است که به این وضعی که داری قناعت کنی و از آن خارج نشوی.
هوش مصنوعی: به دقت نظر کن که مرکب عمر تو همواره بر دو حالت سوار است؛ هم بر تخت آرامش و خوشی و هم بر نخی که ممکن است نامتعادل باشد و در خطر بیفتد.
هوش مصنوعی: تو در آرامش نشسته‌ای و در همین حال عمرت به سرعت می‌گذرد، مانند پرنده‌ای که در حال پرواز است و مرگ به سراغ تو آمده.
هوش مصنوعی: ای فاخته، اگر ناگهان از آن زیبایی که به‌دست آورده‌ای بگریزی، فقط باید آهی از دل برکشی.
هوش مصنوعی: اگر مانند گوساله نباشی و هر سال در حال تلاش و کوشش نباشی، هرگز به ثمر نمی‌رسی و همیشه در حالت ناپایداری خواهی بود.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که تنها افرادی که خوش‌شانس و خوش‌اقبال هستند می‌توانند بر سختی‌ها و چالش‌های زمانه غلبه کنند. اگر تو جوان هستی، شانس تو نیز به تو کمک خواهد کرد که از پس این سختی‌ها بربیایی.
هوش مصنوعی: اما این خوشحالی و خوشبختی به سرعت از بین می‌رود و مانند دودی بر روی یخ محو می‌شود.
هوش مصنوعی: وقتی که شانس و بخت به ناگهان با مشکلات و درگیری‌ها روبه‌رو شود، مانند این است که در لحظه‌ای حساس، گله‌ای از رنگ‌ها به هم می‌ریزد و در برابر پلنگی که در کمین است، رنگ و جلوه خود را از دست می‌دهد. در واقع، در شرایط سخت و خطرناک، زیبایی و رنگ‌های زندگی تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به نوعی آسیب می‌بیند.
هوش مصنوعی: اگر نمی‌خواهی که گرفتاری یا مشکل بر سرت بیفتد، نباید به ناچیزها و بی‌اهمیت‌ها توجه کنی یا بر آنها پافشاری کنی.
هوش مصنوعی: در جایی که همیشه آرزوی چیزی را داری، ای خردمند، تو را بر آن هدایت می‌کنند، نه بر اساس آزمایش و خطا.
هوش مصنوعی: در این مکان پشیمانی و تردید، دل را به چه چیزی مشغول کرده‌ای؟ کی می‌توانی با ساختن خانه‌ها و گنبدها و آشپزخانه‌ها، به آرامش برسی؟
هوش مصنوعی: این دنیا مانند محیطی است که در آن مرگ حاکم است، پس هر چه از دستت برمی‌آید باید به‌خالصی انجام دهی، زیرا در اینجا همه چیز با مرگ سر و کار دارد.
هوش مصنوعی: امروز تلاش کن که در دو راهی قرار نگیری، چون در این برزخ نباید بدون آمادگی و توشه‌ای باقی بمانی.
هوش مصنوعی: در بهشت با کارهای نیکی که انجام می‌دهی خودت را سرزنش نکن و دست از گناه بردار تا به دوزخ نروی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.