ای تو را آروزی نعمت و ناز
آز کرده عنان اسپ نیاز
عمرت از تو گریزد از پس آز
تو همی تاز در نشیب و فراز
بر در بخت بد فرود آید
هر که گیرد عنان مرکبش آز
چونکه سوی حصار خرسندی
نستانی ز شاه آز جواز؟
ز آرزوی طراز توزی و خز
زار بگداختی چو تار طراز
زانچه داری نصیب نیست تو را
جز شب و روز رنج و گرم و گداز
چون نپوشی، چه خز و چه مهتاب
چون نبوئی، چه نرگس و چه پیاز
با تو انباز گشت طبع بخیل
نشود هر کجا روی ز تو باز
رنج بیمال بهرهٔ تو رسید
مال بیرنج بهرهٔ انباز
آن نه مال است کهش نگهداری
تا نپرد چو باز بر پرواز
آن بود مال کهت نگه دارد
از همه رنجها به عمر دراز
بفزاید اگر هزینه کنیش
با تو آید به روم و هند و حجاز
نتواند کسیش برد به قهر
نتواند کسش برید به گاز
جز بدین مال کی شود بر مرد
به دو عالم در سعادت باز؟
کی تواند خرید جز دانا
به چنین مال ناز بیانداز؟
در نگنجد مگر به دل، که دل است
کیسهٔ دانش و خزینهٔ راز
گر بدین مال رغبت است تو را
کیسهت از حشوها بدو پرداز
کیسهٔ راز را به عقل بدوز
تا نباشی سخنچن و غماز
وز نماز و زکات و از پرهیز
کیسه را بندهای سخت بساز
چون به حاصل شودت کیسه و بند
به تو بدهم من این دلیل و جواز
بر کشم مر تو را به حبل خدای
به ثریا ز چاه سیصد باز
بنمایمت حق غایب را
در سرائی که شاهد است و مجاز
تا ببینی که پیش ایزد حق
ایستاده است این جهان به نماز
بنمایم دوانزده صف راست
همه تسبیحخوان بیآواز
چون ببینی از این جهان انجام
بشناسی که چیستش آغاز
این طریقی است کهش نبیند چشم
وین شکاری است کهش نگیرد باز
بر پی شیر دین یزدان رو
از پی خر گزافه اسپ متاز
این رمهٔ بیکرانه میبینی
کور دارد شبان و لنگ نهاز
گرد ایشان رمنده کرد مرا
از سر خان و مان و نعمت و ناز
چه کند مرد جز سفر چو گرفت
گرگ صحرا و مرغزار گراز؟
گر ستوهی ز «قال حدثنا»
سر به سر خدای دار فراز
که مرا دید رازدار خدای
حاجب کردگار بندهنواز
امت جد خویش را فریاد
از فریبنده زوبعهٔ هماز
خار یابد همی ز من در چشم
دیو بیحاصل دوالک باز
از سخنهای من پدید آمد
بر تن آستین حق طراز
سخنم ریخت آب دیو لعین
به بدخشان و جرم و یمگ و براز
مرد دانا شود ز دانا مرد
مرغ فربه شود به زیر جواز
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به بررسی تمایل انسان به آرزو و خواستههای دنیوی میپردازد و یادآور میشود که در این مسیر، انسان باید از رنجها و سختیها عبور کند تا به آرامش و خوشبختی دست یابد. او تأکید میکند که معانی واقعی ثروت و خوشبختی نه در مال و نعمتهای ظاهری، بلکه در دانش و خودشناسی است. همچنین، شاعر به اهمیت نماز و بندگی خداوند اشاره کرده و در نهایت، برای رسیدن به حقیقت و سعادت واقعی، به سفر معنوی و پرهیز از تعلقات دنیوی دعوت میکند. در این مسیر، انسان باید به خداوند اعتماد کند و از وسوسههای دنیوی دوری گزیند.
هوش مصنوعی: تو که آرزوی نعمت و ناز را در دل داری، افسار اسب نیازت را سخت گرفتهای.
هوش مصنوعی: زندگیات از تو دور میشود و پشت سر تو در فراز و نشیبها به سمت جلو حرکت میکند.
هوش مصنوعی: هر کسی که در زندگیاش به سمت مشکلات و بدبختیها برود، در نهایت دچار مصیبت و گرفتاری خواهد شد.
هوش مصنوعی: وقتی به سوی دیوار خوشی میروی، چرا از شاه اجازهٔ ورود نمیگیری؟
هوش مصنوعی: از آرزوی زیبایی و لذت بهاری، چون تار و پود در آتش عشق ذوب شدی.
هوش مصنوعی: آنچه که تو از آن برخوردار هستی، جز روزها و شبها و زحمت و تلاشی که میکشی نصیبی برایت ندارد.
هوش مصنوعی: اگر خود را پنهان نکنید، زیبایی شما مانند خز و نور ماه به چشم نخواهد آمد؛ و اگر خود را نشان ندهید، مانند نرگس و پیاز به چشم نخواهید آمد.
هوش مصنوعی: وقتی که تو در کنارم هستی، دل تنگی و بخل از بین میرود؛ هر جا که روی به تو باز کنم، احساس خوبی پیدا میکنم.
هوش مصنوعی: مشکلات و سختیهایی که از فقر و بیپولی به تو میرسد، در حقیقت نصیب تو شده است. اما کسی که با سرمایه و دارایی زندگی میکند، لذتی را که از تلاش و کوشش بهدست میآید، تجربه نمیکند.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که چیزی که ارزش واقعی دارد، نباید به خاطر نگهداری و محافظت از آن، از زندگی و آزادی خود بگذریم. اگر چیزی به ما تعلق دارد، باید از آن بهرهبرداری کنیم و اجازه دهیم که به طبیعت خود ادامه دهد، نه اینکه آن را در قید و بند نگه داریم.
هوش مصنوعی: دارایی حقیقی آن است که تو را از تمام مشکلات و سختیها در طول زندگی حفظ کند.
هوش مصنوعی: اگر هزینهای را صرف کنی، موجب افزایش آن خواهد شد و میتوانی به سفرهایی در مناطق مختلفی مانند روم، هند و حجاز بروی.
هوش مصنوعی: هیچکس نمیتواند به زور او را بگیرد و هیچکس نمیتواند او را با ترفند از میان ببرد.
هوش مصنوعی: به غیر از مال چه چیزی باعث میشود که انسان در این دو جهان به خوشبختی دست یابد؟
هوش مصنوعی: کیست که بتواند این گنج با ارزش را خریداری کند جز کسی که دانا و آگاه به ارزش آن باشد؟
هوش مصنوعی: فقط دل میتواند جایگاه واقعی دانش و اسرار باشد؛ زیرا دل مانند کیسهای است که پر از دانش و رازهاست.
هوش مصنوعی: اگر به این ثروت علاقهمندی، پس بهتر است که کیسهات را از چیزهای بیفایده پر نکنی.
هوش مصنوعی: رازهایت را با عقل و درایت حفظ کن تا گرفتار سخنچینی و خیانت نشوی.
هوش مصنوعی: از نماز و زکات و پرهیز، برای خود ثروتی محکم و مقاوم بساز.
هوش مصنوعی: وقتی که به موفقیت برسی و به ثروت دست پیدا کنی، من هم با کمال میل و دلگرمی، این دلیل و اجازه را به تو میدهم.
هوش مصنوعی: من تو را به یاری خداوند از چاه عمیق میکشیدم و به اوج بلندی میرسانم.
هوش مصنوعی: به تو نشان میدهم حقیقتی پنهان را در مکانی که هم حضور دارد و هم نمادین است.
هوش مصنوعی: ببین که این جهان چقدر در برابر خداوند احترام گذاشته و در حال عبادت است.
هوش مصنوعی: در اینجا، شاعر میگوید که میخواهم دوازده صف از افرادی که تسبیح میگویند و در حال عبادت هستند را به نمایش بگذارم، اما بدون اینکه صدایی از آنها بیاید. این تصویر نشاندهندهی صحنهای آرام و متمرکز بر عبادت است.
هوش مصنوعی: وقتی که ببینی پایان این جهان را، متوجه خواهی شد که آغاز آن چیست.
هوش مصنوعی: این راهی است که هیچکس نمیتواند آن را ببیند و این شکار است که هیچ پرندهای نمیتواند به آن دست یابد.
هوش مصنوعی: به دنبال پرچم و راه راست دین خدا برو و از دنبال بیهودهگوییها و سخنان بیاساس دوری کن.
هوش مصنوعی: این دستهٔ بزرگ و بینهایت را میبینی که شبانی نابینا دارد و چوپانی که لنگ است.
هوش مصنوعی: وجود آنها مرا از خانه و زندگی و نعمت و آسایش دور کرد.
هوش مصنوعی: مرد هنگامی که در خطر قرار میگیرد، چه کار دیگری میتواند بکند جز اینکه به سفر برود و از موقعیت خطرناک دور شود؟ زمانی که روباه و گرگ در بیابان و جنگل او را تهدید میکنند، تنها راه نجاتش فرار و جستجوی جایی امنتر است.
هوش مصنوعی: اگر از شنیدن مکرر صحبتهای تکراری خستهای، به خدای خود پناه ببر و به او اتکا کن.
هوش مصنوعی: کسی که مرا دید، رازی را که خدا برایش آشکار کرده، نزد خودش نگهداشت و به من احترام گذاشت.
هوش مصنوعی: اجتماع از فریبها و نیرنگهای طوفانزای دشمنان خویش را آگاه میسازد.
هوش مصنوعی: خار از من در چشم دیو بیفایدهای پیدا میشود، مانند دوالک که به طور بیجهت باز میگردد.
هوش مصنوعی: از گفتارهای من بر تن آستین حقیقتی نمایان شد.
هوش مصنوعی: حرف من همچون آب، دسیسههای شیطانی را به مناطق بدخشان، جرم، یمگ و براز پخش کرده است.
هوش مصنوعی: مرد باهوش از دانایی دیگران بهرهمند میشود، مثل این که مرغ چاق و سالم زیر سرپناه خوبی قرار میگیرد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
زندگانی چه کوته و چه دراز
نه به آخر بمرد باید باز؟
هم به چنبر گذار خواهد بود
این رسن را، اگر چه هست دراز
خواهی اندر عنا و شدت زی
[...]
سرو ساقی وماه رود نواز
پرده بر بسته در ره شهناز
زخمه رودزن نه پست ونه تیز
زلف ساقی نه کوته ونه دراز
مجلس خوب خسروانی وار
[...]
زندگانی چه کوته و چه دراز
نه بآخر بمرد باید باز؟
هم بچنبر گذار خواهد بود
این رسن را اگر چه هست دراز
خواهی اندر عنا و شدّت زی
[...]
چند گویی که نشنوندت راز
چند جویی که می نیابی باز
بد مکن خو که طبع گیرد خو
ناز کم کن که آز گردد ناز
از فراز آمدی سبک به نشیب
[...]
آمد آن مایه سعادت باز
کز جهان ملک را به دوست نیاز
تخت او را سپهر گشته رهی
بخت او را زمانه برده نماز
حزم او پیش بین سیاه و سپید
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.