عارفی می رفت روزی در رهی

با دل دانا و جان آگهی

ناگهش آمد به گوش از روزنی

کاین سخن می گفت با شوئی زنی

بگذرانم از تو گر نان ناریم

تشنه و بی آب و نان بگذاریم

هم اگر شبها نیاری روشنی

هم اگر ندهی مرا پوشیدنی

جمله اینها بگذرانم ای عزیز

از تو اینها من نخواهم هیچ چیز

لیک اگر بر من گزینی دیگری

یا به رخسار دگر زن بنگری

نگذرانم از تو هرگز این گناه

نیکی از من دیگر ای شوهر مخواه

مرد عارف این سخن را چون شنید

نعره ای بی اختیار از جان کشید

زد گریبان چاک و بیهوش اوفتاد

جوی اشک از دیدگان بر رو گشاد

جمع شد بر گرد او برنا و پیر

هین چه دیدی ای تو بینا و خبیر

این بنای عقل و هوشت از کجاست

آتشی پیدا نه جوشت از کجاست

گفت آتش هم نهان هم ظاهر است

چشمتان اما ز دیدن قاصر است

نغمه ی داود از هرسو بلند

گوشتان لیکن کرند و انجمند

حس جسمانی همه قشر است و پوست

جسمهای روح مغز و لب اوست

تا زبان روح تو گویا نشد

چشم او بینا و شم بویا نشد

ذوق و لمس و سمع او دانا نشد

دست او گیرا و پا پویا نشد

حس تو بیمغز باشد بی سخن

لفظ بیمعنی و ضرع بی لبن

هم گلابی بوی شمع بیفروغ

هم سبوی خالی از دوشاب دوغ

قشر باشد جز به قشرش راه نیست

هیچ اوصافی ز مغز آگاه نیست

آنچه هست اینجا چو جوهر چو عرض

زشت با زیبا و صحت با مرض

جملگی قشرند مغز صافشان

در ورای این جهان باشد عیان

چون حواست را نباشد مغز نغز

کی رسد اینها بسوی لب و مغز

جز به قشر آن را نباشد رابطه

می نفهمند غیر آن زین واسطه

زین سبب فرمود آن بیچند و چون

می نداند غیره والراسخون

چشم جای بگشای ای جان عمو

تا ز هر چیزی ببینی مغز او

پس ز مغز او ز اصلش پی بری

پس ز مغز مغز اصلش بنگری

مارایت شیئا الا ومعه

قدرایت ربه و مبدعه

چشم جان بگشای و بنگر بی حجاب

هر طرف در جلوه سیصد آفتاب

دیده ی جان پرده ها را بر درد

در نهاد قشرها لب بنگرد

در درون هریکی بیند عیان

گشته صد خورشید نورافکن نهان

در درون آن دگر دارد وطن

اهرمن در اهرمن در اهرمن

پرده بینی این یکی را در بهشت

دوزخ آن یک را نهفته در سرشت

گر گشایی گوش جان تیزهوش

می نیابی در جهان چیزی خموش

راز من شیئی والا بشنوی

کشته ی امید خود را بدروی

مغز هر حرفی بگوش آید تورا

مرغ جان زان در خروش آید تورا

هم بر این منوال باقی حواس

همچو نطق و شامه و ذوق و مساس

پاک گردی ره به پاکانت دهند

جان شوی آغوش جانانت دهند

صافیان از تو نفور و دردمند

هر گروهی جنس خود را طالبند

ناریان مر ناریان را جاذبند

نوریان مر نوریان را طالبند

حبس در حبس و مضیق اندر مضیق

صحبت دباغ و عطار ای رفیق

مرد عارف گفت گوش جان من

مغز و لب نشنید از گفتار زن

آمد از غیبم به گوش جان خطاب

کای تو مانده وز پس نهصد حجاب

گر نکو نبود نماز و روزه ات

ور نباشد طاعت هر روزه ات

گر گنه آری سوی من کوه کوه

زانچه آید هر دو عالم زان ستوه

من بیامرزم ز فیض عام خود

خوانده ام غفار مطلق نام خود

مغفرت مر معصیت را طالبست

اهل عصیان را سوی خود جاذبست

مغفرت آری بود عصیان طلب

چونکه عصیان شد ظهورش را سبب

همچنانکه ذات خلاق جهان

بود غیب مطلق و راز نهان