دیده ای خواهم ازین هم تیزتر
تا ببینم زیر این مکری دگر
شاید این میل جهاد اندر نهاد
منبعث باشد ز عقل ذوسداد
نفس خواهد از ره مکر و فریب
سازدش از این سعادت بی نصیب
زد برآب این نقش و جان را خیره کرد
چشمه ی صاف خرد را تیره کرد
مرد مسکین در سحرگاهان ز خواب
می شود بیدار با صد اضطراب
دل پر از شوق مناجات حبیب
خاطر اندر سجده ی حق بی شکیب
جز مناجات حبیبش یاد نیست
غیر حق در پیش او جز یاد نیست
خواهد از جا خیزد از بهر نماز
بهر عرض راز با دانای راز
نفس گوید آن فلان بیدار هست
یا مگر گوشی پس دیوار هست
این نمازت خودنمایی می شود
طاعتت زین رو ریایی می شود
خوابت اکنون محض خیر و قربت است
ور گرایی سوی طاعت رتبت است
اینچنین خواب از نمار اولیتر است
این قناعت از نیاز اولیتر است
زین سبب فرمود شاه انس و جان
خواب دانا به ز ذکر جاهلان
زین خیالاتت فریبد هر زمان
تا برآید آفتاب از خاوران
خواب شیرین خوابگاه زفت و گرم
خاصه با همخوابه ی شیرین و نرم
نفس بی انصاف از رحمت بری
کی گذارد تا از آنها بگذری
راهها بنماید افزون از حساب
تا کند از شرع واجب بر تو خواب
ور به مسجد خواندت روزی خرد
نفس دون صد حیله پیشت آورد
کاین خضوع و این خشوع و این ادب
خودنمایی و ریا را شد سبب
تا نمازت را کند نقرالغراب
یا تورا سازد ز مسجد سد باب
ور گریزی از ریا در انجمن
گویدت ای مقتدای مؤتمن
این ریا نبود ادب آموزی است
خلق عالم را ز تو فیروزی است
از تو آموزند خلقان نیک و بد
سعی کن در غنه و اطباق و مد
سوره طولانی کن و ذکر سجود
راست کن خود در قیام و کج قعود
اندر اینجا طاعت مردانه کن
مختصر گر می کنی در خانه کن
ای مسلمانان فغان از دست نفس
کم کسی برده است جان از دست نفس
نفس تو در حیله و افسون گری ست
لحظه ای خالی ز مکر و خدعه نیست
می نبینی لیک چون کور و کری
می نفهمی لیک از بس که خری
هان و هان ایجان من هشیار باش
با خبر از مکر این مکار باش
گر بگویم مکر نفس ذوفنون
طاقدیسم می شود از حد فزون
مینهم آن را در اینجا در میان
باز می گردم به سوی داستان
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این متن به مسائل اخلاقی و جنگ بین نفس و روح می‌پردازد. او می‌گوید که باید بیدار باشیم تا نیرنگ‌های نفس را ببینیم و از آنها دوری کنیم. شاعر خواهان آن است که انسان‌ها در عبادات خود خالص باشند و از ریا و خودنمایی دوری کنند. او بر این باور است که خواب و آسایش ظاهری می‌تواند موجب غفلت از امور معنوی شود و باید انسان‌ها در عبادت و ارتباط با خداوند جدی باشند. در نهایت، اشاره به این دارد که تسلط بر نفس و شناخت نیرنگ‌های آن، مسیر رسیدن به قرب الهی را هموارتر می‌کند.
هوش مصنوعی: می‌خواهم چشمی فراتر از این داشته باشم تا بتوانم حقیقت را زیر این فریب‌ها ببینم.
هوش مصنوعی: شاید این خواسته برای جهاد در درون من از عقل و دانش به وجود آمده باشد.
هوش مصنوعی: نفس انسان به دنبال فریب و نیرنگ است و او را از این خوشبختی محروم می‌کند.
هوش مصنوعی: نقشی که بر روی آب افتاد، باعث شگفتی و حیرت جان شد و چشمه‌ی زلال دانایی را تاریک کرد.
هوش مصنوعی: مرد فقیر در صبح زود از خواب بیدار می‌شود و پر از نگرانی و استرس است.
هوش مصنوعی: دل من پر از شوق و هیجان برای حضور محبوب است و هنگام سجده کردن در برابر خدا بی‌صبر و طاقت هستم.
هوش مصنوعی: جز ارتباط با محبوبش، هیچ چیز دیگری در دل او نیست و در برابر حق فقط یاد او را دارد.
هوش مصنوعی: می‌خواهد از جا بلند شود تا نماز بخواند و رازهای دلش را با صاحب علم در میان بگذارد.
هوش مصنوعی: نفس می‌گوید آیا او بیدار است یا اینکه فقط صدایش را از پشت دیوار می‌شنود؟
هوش مصنوعی: نماز تو به تماشا تبدیل می‌شود و عبادتت به خاطر نمایش و ریا می‌گردد.
هوش مصنوعی: خواب تو در حال حاضر به خاطر خوبی و نزدیکی به خداست، و اگر به سمت عبادت و اطاعت بروی، جایگاه بالاتری خواهی داشت.
هوش مصنوعی: این خواب و خیال، از خواب‌های دیگر فراتر است و این قناعت و اندازه‌گیری در زندگی، از نیازهای اولیه نیز مهم‌تر است.
هوش مصنوعی: از این رو، پادشاه انسان‌ها و جان‌ها دستور داد که خواب عالم را از ذکر جاهلان دور کنید.
هوش مصنوعی: این افکار تو همیشه تو را فریب می‌دهند تا زمانی که خورشید از سمت شرق طلوع کند.
هوش مصنوعی: خواب دلپذیر در جایی راحت و گرم، به ویژه وقتی که همراه کسی محبوب و نرم‌خو هستی.
هوش مصنوعی: نفس بی‌رحم و خودخواه به راحتی نمی‌تواند از رحمت و محبت عبور کند.
هوش مصنوعی: راه‌های مختلفی پیش پا است که بیشتر از آنچه فکر می‌کنی وجود دارد، تا تو را در پی انجام وظایف شرعی وادار کند که از خواب بیرون بیایی.
هوش مصنوعی: اگر روزی تو را به مسجد دعوت کند، نفس پست و زبونت، صد ترفند برای جلوگیری از این کار به کار می‌گیرد.
هوش مصنوعی: این humble و فروتنی و این احترام باعث شده که خودخواهی و تظاهر به وجود بیاید.
هوش مصنوعی: تا زمانی که پرنده‌ای مانند کلاغ نماز تو را قطع کند یا باعث شود که تو نتوانی به مسجد برگردی.
هوش مصنوعی: اگر در جمع از ریا و تظاهر دوری کنی، به تو می‌گوید ای پیشوای شایسته و قابل اعتماد.
هوش مصنوعی: این رفتار تو نشان‌دهنده‌ی احترام و ادب است و دیگران از تو الهام می‌گیرند و می‌آموزند. وجودت موجب رونق و خوشبختی در جهان است.
هوش مصنوعی: مردم از تو یاد می‌گیرند خوبی‌ها و بدی‌ها را، پس تلاش کن که در نیکی و دوستی فعالیت کنی.
هوش مصنوعی: سوره را بلندتر بخوان و هنگام سجده به درستی توجه کن، چه در حالت قیام و چه در حال قعود.
هوش مصنوعی: در اینجا باید با شجاعت و استقامت به اطاعت و فرمانبرداری بپردازی. اگر قصد داری کاری انجام دهی، بهتر است در خانه و به صورت مختصر و با احتیاط انجامش دهی.
هوش مصنوعی: ای مسلمانان، به یاد داشته باشید که نفس (تمایلات و خواسته‌های نفس) دشمنی است که بسیاری را از راه حق منحرف کرده و جانشان را به خطر انداخته است. از این کیفیت باید فریاد برآورید و مراقب خود باشید.
هوش مصنوعی: نفس تو در فریب و ترفند مهارت دارد و هیچ لحظه‌ای از نیرنگ و فریب خالی نیست.
هوش مصنوعی: تو نمی‌بینی و مانند یک نابینا و ناشنوا هستی، اما به خاطر نادانی‌ات نمی‌فهمی که چقدر بی‌خودی و حماقت می‌کنی.
هوش مصنوعی: ایجان من، هشیار و بیدار باش و نسبت به نیرنگ‌های این فریبنده آگاه باش.
هوش مصنوعی: اگر بگویم که حیله و نیرنگ نفس با انواع و اقسامش بیش از حد می‌شود، به طوری که غیرقابل تحمل می‌شود.
هوش مصنوعی: من در اینجا به آنچه که بود باز می‌گردم و به داستان ادامه می‌دهم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.