دل ازین دیوار خاکی کن جدا
نصب کن بر طاق جان مجتبا
چیست کندن دل از این دیوار خاک
کردنش زآلایش تن صاف و پاک
کی دل از آلایش تن پاک شد
آدمی چون مرد و جسمش خاک شد
چونکه مُردی دل ز تن مهجور گشت
آینه دل از ره تن دور گشت
تن شود کی خاک ای مرد سلیم
چون نماند بهر تن امید و بیم
مردن آن نبود که تن بی جان شود
چارسوی این بدن ویران شود
خاک گشتن آن نباشد ای پسر
کافتد اعضایت جدا از یکدیگر
آن بود کاین جسم محنت کیش تو
بی بها باشد چو خاکی پیش تو
دیده پوشی از زیان و سود آن
نبودت باک از نبود و بود آن
دیدهٔ دل را نیندازی بر آن
آینه‌یْ دل را بپردازی از آن
پشت این آیینه سوی تن کنی
روی آن بر وادی ایمن کنی
دل ذبیح آسا ازین تن برکنی
دیده بر رخسار جانان افکنی
هرچه آن از جنس کالای تن است
می‌نبینی گرچه فرزند و زن است
مرده باشی نی ز جان بلکه از بدن
زنده باشی لیک از جان نی ز تن
دل بود اِستاده اندر راه حسن
هم از آن ره بگذرد اسپاه حسن
خانهٔ جسمانیانش جا بُوَد
همنشین با زشت و با زیبا بُوَد
می‌نیفتد در دلت لیک ای رفیق
هیچ عکسی رهروان این طریق
بگذرد صد کاروان زین رهگذر
می‌نگردد از یکی دل با خبر
بگذرد صد پادشه با کوکبه
درنیابد گوش دل یک همهمه
غرق گردد گر به توفان بحر و بر
پای دل از آن نگردد هیچ تر
آتش افتد گر به عالم سر به سر
درنیابد دل ز گرمی هیچ اثر
تن نشسته در میان خانمان
آستین افشانده دل از این و آن
تن روان در کوچه و بازارها
دل ولی فارغ از این پندارها
دل بود خالی ولیکن از فتن
خلوتی دارد ولی در انجمن
مرده باشد لیک از میل و هوا
زنده باشد لیک در ملک صفا
فارغ از این قوم و کار و بارشان
ایمن از وسواس و از پندارشان
می‌نبیند آنچه بینند این گروه
گوش او می‌نشنود مایسمعوه
کور باشد لیک از نادیدنی
کر بود اما ز نابشنیدنی
لیک این نادیدنش نه از کوری است
ناشنیدن نه از کری یا دوری است
گر نیابد سرد و گرم روزگار
آن نه از نادانی است و اضطرار
از زن و فرزند اگر عاری بود
نی ز بی دردی و بی عاری بود
بلکه جانش را هوای دیگر است
روی دل او را به جای دیگر است
تن در این ویرانه ده با عمر و زید
دل به ملک جان به جولان و طرید
شعله‌ای از سینه‌اش سر بر زده
آتش اندر جمله خشک و تر زده
آتشی اندر دلش افروخته
کانچه آنجا اندر آید سوخته
گشته پیدا در دلش بحر عمیق
کاندر آن گردیده بحر و بر غریق
جرعه‌ای نوشیده و مست است از آن
بی خبر از پا و از دست است از آن
باده‌ای نوشیده از جام الست
تا ابد از شور آن افتاده مست
آفتابی بر دلش افکنده نور
نیست با آن نور دیگر را ظهور
آری از مشرق چو خور سر برزند
بارگه بر عرصه خاور زند
اختران از دیده‌ها پنهان شوند
همچو یوسف در چَه کنعان شوند
خاصه خورشیدی که صد چون آفتاب
پیش آن یک ذره ناید در حساب
خاصه خورشیدی که خورشید جهان
سایهٔ سیصد هزارم هست از آن
خاصه خورشیدی که گر گردد عیان
عرش و کرسی باشد و هفت آسمان
خاصه خورشیدی که چون سازد ظهور
نی گذارد موسی و نی کوه طور
از تجلی نحو طور بارقاَ
صار دکّاً خر موسی صاعقاً
این چه خواهش بود ای موسی دگر
طور را کردی چرا زیر و زبر
این چه آتش بد که باز افروختی
جمله اسرائیلیان را سوختی
موسیا این نور مطلق از کجاست
خیره از آن دیدهٔ عالم چراست
انس و جن و عقل و روح و جسم و جان
هم ملایک هم زمین و آسمان
جملگی در پیش این رخشنده نور
مشت خفاشند و عاجز از ظهور
کور کردی جمله را این نور چیست
آفتابی در شب دیجور چیست
بنگری گر یک نظر در آفتاب
بینی اندر دیدهٔ خود اضطراب
باشد اندر پیش چشمت روزگار
تا زمانی تیره و تاریک و تار
آفتابی را که چندین آفت است
سال و ماه و روز و شب در نکبت است
گه حضیض و گه هبوط و گه وبال
گه کسوف و گه افول و گه زوال
این بود تأثیرش ای مرد گزین
تار سازد دیده‌ات از آن و این
چون بود پس نور خورشید ازل
نور صاف و خالی از هر غش و غل
نور مطلق را چه باشد پس اثر
کی دهد ره دیگری را در نظر
دیده‌ای کان بیند آن خورشید را
کی ببیند تیر یا ناهید را
هر دلی کان مشرق این نور شد
فارغ از خود همچو کوه طور شد
در دل هرکس تجلی می‌کند
دل ز هر سوداش خالی می‌کند
هیچکس را با دل او کار نیست
غیر یک کس را در آنجا بار نیست
وه چه کس آن کس که جز او نیست کس
هر وجودی از وجودش مقتبس
ای خنک آن دل که در وی جای اوست
حبذا آن سر که پر سودای اوست
آن دلی کان ماه را منزل بُوَد
من فدایش کان همایون دل بُوَد
دل فدای نام او و یاد او
کشتهٔ بیداد او و داد او
دل که یاد دوست باشد در وطن
آب حیوانیست در ظلمات تن
چیست دانی آب حیوان ای کیا
آنکه سازد زندهٔ سرمد تو را
ای برادر یاد او را پیشه کن
دل رها از چنگ هر اندیشه کن
بند بَردار ای پسر از پای دل
پس ببین جولان روح افزای دل
دل بپرداز از هوای این و آن
بر در دل روز و شب شو پاسبان
تا در آن جز یاد جانان ای پسر
ره نیابد هیچ سودایی دگر
جان ز جانان می‌پذیرد ای شکوه
یا احبائی الیک حرّکوه
حرکوها الروح الی صوب‌الحبیب
انه فی هذه‌الدنیا غریب
جان در این ویرانه ده بیگانه است
در دیار قدس او را خانه است
جان در اقلیم صفا دارد وطن
نی به شام و مصر و بغداد و یمن
این جهان زندان جانست ای پسر
میل آن را سوی آن کشور نگر
میل او بر آب صاف و سبزه‌زار
وان شگفتیهای ایام بهار
آن سرود و بهجت و نور و ضیاء
وان نشاط و وجد از عود و نوا
جمله تأثیر دیار جان بود
جان ز هجرش روز و شب نالان بود
جان محبوس اندرین زندان تار
روز و شب نالد ز هجران بهار
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره ضرورت رهایی دل از قید جسم و دنیای مادی است. شاعر به ما می‌گوید که دل باید از وابستگی به جسم ساخته شده از خاک رها شود تا بتواند به معنای حقیقی و زیبایی‌های روحانی دست یابد. وی بیان می‌کند که آدمی با مرگ جسم، دلش به حقیقت و زیبایی نزدیک‌تر می‌شود و می‌تواند از وسواس‌های دنیوی رها شود. در این مسیر، دل باید به یاد جانان و حقیقت الهی معطوف باشد و از هر چیزی که متعلق به دنیای مادی است خالی شود. در نهایت، شاعر اشاره می‌کند که تنها با توجه به یاد الهی و دوستی با جانان، می‌توان به آرامش و حیاتی جاودانه دست یافت.
هوش مصنوعی: دل خود را از این دنیای مادی و مشکلات آن جدا کن و آن را به معنویت و روحانیت متعالی متصل کن.
هوش مصنوعی: دل کندن از این دیوار یعنی جدا شدن از دنیای مادی و مشکلات آن. برای پاکسازی دل از آلودگی‌ها و ناپاکی‌های بدن، باید به نوعی به تصفیه و purification پرداخت.
هوش مصنوعی: زمانی که انسان از زشتی‌های جسمش رها شود و به مرحله‌ای از پاکی برسد، آن زمان است که او واقعاً به انسانیت خود دست پیدا کرده است و جسمش به خاک می‌پیوندد.
هوش مصنوعی: زمانی که روح مردی از بدنش جدا می‌شود، دل او نیز از مسیر بدن دور می‌افتد.
هوش مصنوعی: ای مرد نیکوکار، اگر دیگر امید و هراسی برای جسم باقی نمانده است، پس چگونه ممکن است که خاک تن تو به سختی بیفتد؟
هوش مصنوعی: مردن به معنای از دست دادن زندگی نیست، بلکه زمانی است که روح و وجود انسان از حالت نشاط و سرزندگی خارج شده و تنها جسمی بی‌جان باقی می‌ماند.
هوش مصنوعی: اگر اعضای بدن تو از یکدیگر جدا شوند، دیگر به آن معنی نخواهد بود که به خاک تبدیل شوی. در واقع، این فرآیند از هم پاشیدگی و جدایی اعضا را در نظر دارد که نمی‌تواند به عنوان مرگ یا خاک شدن واقعی تعبیر شود.
هوش مصنوعی: این جسمی که در خود داری و دشواری‌های زندگی را متحمل می‌شود، برای تو هیچ ارزشی ندارد و مانند خاکی در مقابل تو به حساب نمی‌آید.
هوش مصنوعی: اگر نگاهت به دنیا و شرایط زندگی‌ات نداشته باشی، دیگر برایت مهم نیست که چه چیزی از دست می‌رود یا به دست می‌آید.
هوش مصنوعی: نگاه قلبت را به آن آینه نینداز، زیرا که از آن می‌توانی جدا شوی و دوری کنی.
هوش مصنوعی: اگر به آینه نگاه کنی و به خودت توجه کنی، می‌توانی با دیدن خود، به آرامش و امنیت دست پیدا کنی.
هوش مصنوعی: دل خود را از این بدن جدا کن و به چهره محبوب بنگر.
هوش مصنوعی: هر چیزی که به جسم و دنیا مربوط می‌شود، نمی‌توانی ببینی، حتی اگر فرزند و همسر باشد.
هوش مصنوعی: اگرچه جسمت زنده است و زندگی می‌کنی، اما روح و جانت مرده است. یعنی ممکن است بدنت فعال و در حرکت باشد، اما از نظر روحی و معنوی خالی از زندگی و انرژی باشی.
هوش مصنوعی: دل در مسیر زیبایی ایستاده است و این زیبایی به قدری قدرتمند است که حتی سپاه و لشکر نیز از آن عبور می‌کنند.
هوش مصنوعی: خانه‌ی انسان‌ها، محلی است که در آن همه النوع موجودات با هم زندگی می‌کنند، چه زیبا و چه زشت.
هوش مصنوعی: هرچند که در دل تو تصویری از این راهنیست، اما ای دوست، مسافران این جاده هیچ عکسی از آن ندارند.
هوش مصنوعی: صدها کاروان از این مسیر عبور می‌کنند، اما هیچکس به دل یکی از آنها توجهی نمی‌کند.
هوش مصنوعی: صد پادشاه با همه قدرت و شکوه‌شان می‌گذرد، اما گوش دل هرگز نمی‌تواند حتی یک صدای ناچیز را بشنود.
هوش مصنوعی: اگر در طوفان دریا غرق شوم، دل من هیچ‌گاه از تو ترسی به خود نخواهد گرفت.
هوش مصنوعی: اگر آتش در تمام دنیا بیفتد، دل هیچ تاثیری از گرما نخواهد گرفت.
هوش مصنوعی: شخصی در خانه نشسته و با دست‌هایش آستین را بالا زده است، دلش از فکر و نگرانی به این سو و آن سو می‌رود.
هوش مصنوعی: جسم انسان در خیابان‌ها و بازارها در حال رفت و آمد است، اما دل او از این دنیای مادی و دغدغه‌ها بی‌خبر و آزاد است.
هوش مصنوعی: دل هر چند خالی است، اما در سکوت و خلوت خود، حالتی از آرامش و تفکر دارد، در حالی که در جمع و انجمن ممکن است این احساسات به راحتی نمود پیدا نکنند.
هوش مصنوعی: این جمله به بیان نوعی تضاد اشاره دارد. فردی ممکن است از نظر فیزیکی و در دنیای مادی مرده باشد، اما هنوز هم از لحاظ میل و خواسته‌های درونی زنده و فعال است. از سوی دیگر، فردی می‌تواند از نظر جسمی زنده باشد، اما در درون خود احساس بی‌قراری و کدورت داشته باشد. به نوعی، این عبارت به تفاوت میان وجود مادی و حال درونی انسان‌ها می‌پردازد.
هوش مصنوعی: بی‌توجه به این مردم و کارهایشان، از شک و تردید و افکارشان در امانم.
هوش مصنوعی: آنچه این گروه می‌بینند، او نمی‌بیند و آنچه ما می‌شنویم، گوش او نمی‌شنود.
هوش مصنوعی: نابینا باشد، اما اگر چیزی را نبیند، دلیل بر کر بودن او نیست؛ چون ممکن است چیزهایی را بشنود.
هوش مصنوعی: اما نادیده گرفتن او نه به خاطر ناتوانی در دیدن است، و نشنیدن او هم نه به دلیل ناشنوا بودن یا فاصله داشتن.
هوش مصنوعی: اگر انسان در برابر ناملایمات زندگی دچار سردرگمی و سردرگمی شود، این به خاطر نادانی و ناچاری او نیست.
هوش مصنوعی: اگر کسی از زن و فرزند بی‌بهره باشد، در واقع دلی پر از درد و غم ندارد و بی‌پناهی او را آزار نمی‌دهد.
هوش مصنوعی: او به دنبال چیز دیگری است و روحش به سمت دیگری کشیده شده، در حالی که دلش به جای دیگری تعلق دارد.
هوش مصنوعی: در این جهان بی‌ثبات، زندگی را با افرادی چون عمرو و زید سپری کن، اما دل خود را به دنیای بزرگتر (ملک) و روح خود را به حرکت و آزادی بسپار.
هوش مصنوعی: از سینه او شعله‌ای به بیرون آمده که آتش هر چیزی را خشک و تر می‌سوزاند.
هوش مصنوعی: در دل او آتشی روشن شده که هر چیزی که وارد آن شود، دچار آسیب می‌شود.
هوش مصنوعی: در دل او دریایی عمیق وجود دارد که در آن غرق شده است و این دریا به شدت گسترده و وسیع است.
هوش مصنوعی: نوشیدنی را سرکشیده و در حالت مستی به سر می‌برد، غافل از اینکه نه به پاهایش و نه به دستانش تسلطی دارد.
هوش مصنوعی: نوشیدنی از جام قدس به من داده شده که تا ابد با سرمستی آن شاد و سرخوش هستم.
هوش مصنوعی: دل او پر از نور است و درخشندگی‌اش خود را نشان می‌دهد، اما با وجود این نور، هیچ روشنی دیگری نمی‌تواند جلوه‌گری کند.
هوش مصنوعی: بله، وقتی خورشید از سمت شرق تابش می‌کند، به شکوه و زیبایی خود بر زمین و سرزمین‌های شرق می‌افزاید.
هوش مصنوعی: اسب‌ها از دیدگان پنهان می‌شوند، مانند یوسف که در چاه کنعان پنهان شده بود.
هوش مصنوعی: به‌طور خاص، خورشیدی وجود دارد که به اندازه‌ی آفتاب نورانی و بزرگ است و در مقایسه با آن، یک ذره هم اهمیت ندارد.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که خورشید بسیار درخشان و بزرگی وجود دارد که از خورشید معمولی که در جهان می‌بینیم، سایه‌ای به اندازه‌ی سیصد هزار برابر بزرگتر دارد. به نوعی اشاره به عظمت و روشنایی خاص این خورشید دارد که در مقایسه با دیگران بی‌نظیر است.
هوش مصنوعی: ویژگی‌های خاص خورشید به قدری عظیم و روشن است که چنانچه نمایان شود، عرش و کرسی و هفت آسمان نیز در برابرش کوچک به نظر می‌آیند.
هوش مصنوعی: خورشیدی که به ویژه ظهور می‌کند، موسی و نی را در کوه طور رها نخواهد کرد.
هوش مصنوعی: از درخشش و ظهور الهی بر کوه طور، صاعقه‌ای به پا شد که موسی را دچار شگفتی کرد.
هوش مصنوعی: چرا ای موسی، خواسته‌ای به وجود آوردی که کوه طور را این‌گونه به هم ریختی؟
هوش مصنوعی: این چه شعله‌ی بدی است که دوباره روشن کرده‌ای و همه‌ی بنی‌اسرائیل را سوزانده‌ای؟
هوش مصنوعی: ای موسی، این نور خالص و روشن از کجا می‌آید و چرا چشمان عالم به آن خیره شده‌اند؟
هوش مصنوعی: موجودات و نیروهای مختلفی مانند انسان‌ها، جن‌ها، عقل، روح، جسم و جان در کنار فرشتگان و عناصر زمین و آسمان وجود دارند.
هوش مصنوعی: همه در برابر این نور درخشان مانند خفاش‌هایی هستند که قادر به دیده شدن نیستند و نمی‌توانند خود را نشان دهند.
هوش مصنوعی: تو تمام دیدگان را با این نور چشمانت نابود کردی، این روشنایی چه چیزیست؟ آیا این آفتاب در دل شب تاریک چه می‌کند؟
هوش مصنوعی: اگر یک نگاهی به آفتاب بیندازی، در چشمانت آشفتگی و تردید را مشاهده خواهی کرد.
هوش مصنوعی: زندگی تو تا زمانی که در برابر چشمانت تاریک و غمگین است، همین‌طور ادامه خواهد داشت.
هوش مصنوعی: خورشیدی که در آسمان وجود دارد، تحت تأثیر مشکلات زیادی مانند سال، ماه، روز و شب قرار دارد و این تحت تأثیرات منفی و ناخوشایند است.
هوش مصنوعی: گاهی به اوج می‌رویم و گاهی به پایین‌ترین نقطه می‌رسیم، گاهی دچار مشکلات می‌شویم، گاهی تحت تأثیر قرار می‌گیریم و گاهی از اوج به پایین می‌آییم و از بین می‌رویم.
هوش مصنوعی: این شخص به قدری تأثیرگذار است که چشمانت را به زیبایی‌ها و نکات ریز زندگی باز می‌کند و باعث می‌شود توانایی دیدن و درک زیبایی‌ها را پیدا کنی.
هوش مصنوعی: نور خورشید از ابتدا، نوری خالص و بدون هیچ گونه ناخالصی است.
هوش مصنوعی: نور مطلق چگونه می‌تواند اثر بگذارد، در حالی که هیچ چیز دیگری را در نظر نمی‌گیرد؟
هوش مصنوعی: چشم کسی که نور خورشید را می‌بیند، چگونه می‌تواند تیر یا ناهید را ببیند؟
هوش مصنوعی: هر دلی که از نور این حقیقت بهره‌مند شود، همچون کوه طور، از خودخواهی و دگرگونی‌ها رها می‌گردد.
هوش مصنوعی: در قلب هر فردی، زیبایی و نور وجود او را روشن می‌کند و این نور، دل را از هر چیزی که باعث ناراحتی و دلتنگی است، پاک و خالی می‌سازد.
هوش مصنوعی: هیچکس در آنجا به دل او توجهی ندارد، جز یک نفر که در آن مکان بار سنگینی به دوش دارد.
هوش مصنوعی: چه کسی است که جز خداوند، منبع و سرچشمه‌ای برای وجود خود ندارد؟ هر موجودی از وجود او بهره‌مند است.
هوش مصنوعی: دل‌هایی که در آن محبت خداوند جای دارد، بسیار خوشایند و خنک است. همچنین، سرهایی که در فکر و خیال عشق او هستند، بسیار باارزش و پر از سود و نفع‌اند.
هوش مصنوعی: کسی که آن دل را در امن و امان خود جای داده، من برای او فدایی می‌شوم؛ زیرا آن دل، دل رفیع و باارزشی است.
هوش مصنوعی: دل من فدای نام و یاد اوست و من قربانی ظلم و عدل او هستم.
هوش مصنوعی: وقتی دل به یاد دوست باشد، زندگی در وطن مانند آب حیات‌بخش در تاریکی‌های بدن است.
هوش مصنوعی: آب حیات چیست ای عزیز؟ آن که تو را برای همیشه زنده می‌کند.
هوش مصنوعی: ای برادر، به یاد او بیفت و این کار را به عنوان هدف خود قرار بده. دل خود را از چنگال هر گونه فکر و اندیشه رها کن.
هوش مصنوعی: بندها را از دل خود بگسل و اجازه بده که احساسات و روحیه‌ات آزادانه حرکت کند.
هوش مصنوعی: دل خود را از آرزوهای دلبخواهی و آشفته نگه‌دار. در هر لحظه از روز و شب، مراقب آن باش و از آن محافظت کن.
هوش مصنوعی: تا زمانی که یاد محبوب در دل تو هست، هیچ میل و آرزوی دیگری راهی نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: روح انسان از محبوب خود پذیرایی می‌کند، ای زیبایی، یا کسی که به تو علاقه‌مند است، حرارت عشق همچون کوه است.
هوش مصنوعی: روح به سمت معشوق حرکت می‌کند، زیرا او در این دنیا غریب و دور از خانه است.
هوش مصنوعی: در این خرابه، روح او غریب و بی‌خانمان است، اما در سرزمین مقدس، او دارای منزلت و خانه‌ای است.
هوش مصنوعی: روح انسان در سرزمینی آرام و پاک زندگی می‌کند و وابستگی به مکان‌هایی مانند شام، مصر، بغداد و یمن ندارد.
هوش مصنوعی: این دنیا مانند زندانی برای روح است، ای پسر، تمایلات و آرزوهایت را به سمت سرزمین دیگر معطوف کن.
هوش مصنوعی: او به آرامش آب‌های زلال و زیبایی‌های طبیعت در فصل بهار علاقه دارد و از شگفتیهای این دوران لذت می‌برد.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف احساساتی می‌پردازد که ناشی از موسیقی و نواهای دلنشین است. آن شادی و روشنایی و سرزندگی که با صدای ساز و آهنگ ایجاد می‌شود، به زندگی رنگ و طراوت می‌بخشد.
هوش مصنوعی: تمام تأثیرات از دیار محبوب نشأت می‌گیرد و جانم به خاطر فقدان او روز و شب در حال گله و شکایت است.
هوش مصنوعی: روحی که در این زندان تیره گرفتار شده، در روز و شب از جدایی بهار ناله و فریاد می‌زند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.