و آن عبارت است از بیان کردن گفتار مردم یا کردار ایشان یا اوصاف ایشان یا خلقت ایشان، به قول یا فعل یا به ایماء و اشاره یا به کنایه، بر وجهی که سبب خنده دیگران گردد.
و باعث این صفت خبیثه، یا عداوت است، یا تکبر و حقیر شمردن آن شخصی که استهزاء به او می شود و بسا باشد که باعث بر آن، مجرد قصد خندیدن و به نشاط آوردن بعضی از اهل دنیا باشد، از راه طمع در کثافات دنیویه ایشان و اخذ پاره ای از فضول اموال حرام آنها و چه شک و شبهه در اینکه این عمل، شیوه اراذل و اوباش، و صفت پست ترین افراد انسان است و صاحب این عمل را از دین و ایمان خبری، و از انسانیت و مردی اثری نیست قلاده جوانمردی و آزادگی را از گردن خود برداشته و دیده مردمیت و آدمیت را به خاک بی شرمی انباشته نفس رذل خبیث خود را به این راضی نموده که کلمات دروغی چند برهم بندد که به واسطه آن نامردی دیگر بخندد و طبع پست او به این تن درداده که با صورت و دست خود اعمال چند به جا آورد که به جهت آن دونی چند به نشاط آیند پرده حیا و مروت خود را در برابر مردمان می درد و عیوب مسلمانان و نقص ایشان را تقلید می کند و افعال نیکان و اخیار را مضحکه اشقیاء و اشرار می نماید.
و هیچ شبهه ای نیست که چنین اشخاص، به مراحل بسیار از سرمنزل انسانیت دور، و نام آدمیت از ایشان مهجور، و در دیده ارباب عقل و دانش بی وقع و خوار، و در نظر عقلا پست و بی اعتبار، و در روز قیامت گرفتار انواع عذاب و مستوجب اصناف عقاب خواهند بود سبحان الله شیطان لعین را چه قدر تسلط بر انسان مسکین است که او را بر این می دارد که تن به امثال این اعمال دردهند، و آن ملعون بر ریش او بخندد و اگر نه ابلیس پرده بر دیده بصیرت او کشیده، چگونه کسی که از پشت آدم أبوالبشر که مسجود ملائکه ملکوت بود به وجود آمده باشد خود را به چنین صفتی راضی می سازد و دل او از غصه خون نمی گردد.
این جگرها خون نشد از سختی است
غفلت و مشغولی و بدبختی است
خون شود روزی که خونش سود نیست
خون شو آن وقتی که خون مردود نیست
و همین قدر در مذمت این عمل کافی است که چنین معاصی خبیثه را وسیله تحصیل چرک دست مردم و اعتبار در نظر ابنای روزگار می گرداند گویا اعتقاد به این ندارد که متکفل روزی بندگان، آفریننده ایشان است پس هر کسی را که اندکی عقل بوده باشد باید تأمل کند و عاقبت این عمل را به نظر درآورد و بی وقعی و ذلت و مهانت صاحب آن را در دنیا، و عذاب او را در آخرت یاد کند و شرمساری و خجلت و اندوه و محنت خود را در آن روز، تفکر نماید و اگر منشأ آن، عداوت بوده باشد غوایل و مفاسد آن را متذکر گردد و اگر باعث آن، طمع مالی باشد به یقین بداند که هر کسی آن قدر مال و روزی که از برای او مقدر شده است خدا به او می رساند و قسمت او کم و زیاد نمی شود پس نفس خود را عتاب کند و او را پند و نصیحت دهد و آنچه از شریعت در مذمت این صفت رسیده ملاحظه نماید و در هر حال، مراقب احوال خود بوده باشد که مرتکب این عمل نگردد و به عذاب اخروی گرفتار نشود.
و حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود که «در روز قیامت اهل سخریت و استهزاء را می آورند و از برای یکی از ایشان یک در بهشت را می گشایند و می گویند: شتاب و زود داخل بیا، او با غم و اندوه می آید که داخل شود، در را می بندند و از طرفی دیگر دری دیگر را می گشایند و به او می گویند: تند بیا و داخل شو، چون به نزد آن در نیز رسد در را می بندند همچنین به این بلیه گرفتار خواهد بود و از هیچ دری داخل نخواهد شد» و اگر آن بیچاره که به این صفت مبتلا است و خندانیدن مردمان به تقلید دیگران را شعار خود قرار داده به حقیقت خود برسد می داند که باید آن مسکین، گاهی بر خود بخندد و زمانی بگرید همچنان که عقلا و دانشمندان بر او می خندند و چگونه بر خود نخندد و نگرید و حال اینکه به سبب استهزاء و مسخرگی در نزد بعضی از اهل دنیا، خود را «مهین و بی وقع در نظر اهل الله نموده و چون روز قیامت شود دست او را خواهند گرفت و به ضرب تازیانه خواهند راند، چنانچه خر را می رانند تا داخل جهنم کنند و هر که او را ببیند به او استهزاء و سخریت خواهد نمود.
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: متن به بررسی و نقد عمل استهزاء و مسخره کردن دیگران میپردازد. این عمل شامل بیان گفتار، کردار و اوصاف دیگران به گونهای است که باعث خنده میشود، اما در عین حال ناشی از عداوت، تکبر یا حقیر شمردن دیگران است. نویسنده این عمل را ناپسند و نشانهای از پستی انسانیت میداند و معتقد است که افرادی که به این کار میپردازند، از ایمان و شرافت دور شده و در پی خندیدن به دیگران، خود را به ذلت میکشانند.
نویسنده اشاره میکند که این افراد نهتنها در دنیا از چشم مردم بیاعتبار میشوند، بلکه در آخرت نیز به عذابهای سخت دچار خواهند شد. باید بدانند که روزی هر فردی به دست خداست و طمع در مال دیگران بیهوده است. در نهایت، نویسنده تأکید میکند که باید به خود تفکر کنند و از این صفات رذیله دوری گزینند تا گرفتار عواقب آن نشوند. پیام پیامبر اسلام نیز در این متن ذکر شده که در روز قیامت افراد مسخرهکننده به عذابی سخت خواهند دچار شد.
هوش مصنوعی: این عبارت به معنای این است که به گونهای ناگفته یا با استفاده از کلام، رفتار، ویژگیها یا آفرینش افراد را به تصویر بکشیم، به طوری که موجب خنده دیگران شود. این میتواند از طریق صحبت، عمل، نشانهگذاری یا کنایات انجام گیرد.
هوش مصنوعی: عملی که در اینجا به آن اشاره شده، ناشی از ویژگیهای منفی مانند دشمنی، تکبر و تحقیر دیگران است. برخی افراد ممکن است به خاطر تفریح یا لذت بخشیدن به دیگران، خود را در معرض تمسخر دیگران قرار دهند و به دنبال منافع ناپسند دنیوی باشند. این نوع رفتار، نشانهای از پستی و ناهنجاری اخلاقی است و چنین افرادی نه تنها از دین و ایمان خبری ندارند، بلکه از انسانیت و مردانگی نیز دور هستند. این افراد با انجام کارهای زشت و همراهم کردن دیگران، حیا و مروت خود را زیر پا میگذارند و به تحقیر مسلمانان و بزرگنمایی عیوب آنها میپردازند.
هوش مصنوعی: هیچ تردیدی نیست که چنین افرادی بسیار از انسانیت و اصول آدمیت دور هستند و در نظر دانشمندان و صاحبان عقل، بیارزش و خوار به شمار میآیند. در روز قیامت نیز با انواع عذابها روبهرو خواهند شد و سزاوار مجازاتهای مختلف خواهند بود. واقعاً جای تعجب دارد که شیطان چقدر بر انسانهای ضعیف تسلط دارد و آنها را به انجام چنین اعمالی وادار میکند؛ به گونهای که شیطان بر آنها میخندد. اگر ابلیس پردهای بر روی بصیرت آنها نینداخته بود، چطور ممکن بود فردی که از نسل آدم، پدر بشر، به وجود آمده، خود را به چنین ویژگیهایی راضی کند و دلش از این وضعیت نرنجد؟
هوش مصنوعی: این دلها از درد و رنج غفلت و مشغولیتهای زندگی پُر از غم و اندوه شدهاند و این بدبختی را به خاطر بیتوجهی و سرگرمیهای روزمره میدانند.
هوش مصنوعی: روزی خواهد آمد که خون او به هیچگونه سودی نمیرسد. بنابراین، زمانی که خون او پذیرفتهشده است، خود را به خونریزی مکن.
هوش مصنوعی: این عمل ناپسند به قدری زننده است که باعث میشود افراد به آلودگی و بیاعتباری در نظر دیگران دچار شوند. افرادی که دارای اندکی عقل هستند باید به عاقبت چنین عملی فکر کنند و مواردی مانند ذلت و ناراحتی شخص مرتکب را در دنیا و عذابی که در آخرت متوجه او خواهد شد، در نظر بگیرند. آنها باید به شرمندگی و افسردگی خود در روز قیامت اندیشیده و اگر منشأ این کار دشمنی باشد، اثرات و تبعات آن را به یاد آورند. اگر به خاطر طمع و مالپرستی باشد، باید بفهمند که هر کسی مقداری که برایش مقدر شده به او خواهد رسید و این مقدار نه کم میشود و نه زیاد. بنابراین، باید به خود نگریسته و خود را نصیحت کنند و همچنین به آموزههای دینی در مذمت چنین رفتارهایی توجه داشته باشند تا از انجام آن جلوگیری کنند و در آخرت به عذاب گرفتار نشوند.
هوش مصنوعی: حضرت پیامبر اکرم (ص) فرمودند که در روز قیامت افرادی که به مسخرگی و تمسخر دیگران پرداختهاند، مورد بازخواست قرار میگیرند. برای یکی از آنها درب بهشت را باز میکنند و به او میگویند که سریعاً وارد شود، اما او با ناراحتی و نگران از این که داخل شود، میآید. وقتی به در میرسد در بسته میشود و دوباره از طرف دیگر در دیگری باز میشود و او را با urgency میخوانند تا وارد شود، اما باز هم در بسته میشود. این فرد در نهایت به هیچیک از درها دسترسی پیدا نخواهد کرد. اگر چنین فردی به واقعیت خود پی ببرد، میفهمد که باید گاهی بر خود بخندد و گاهی هم بگرید، زیرا دیگران بر او میخندند و در حالی که مورد تمسخر قرار میگیرد، خود را در نظر خداوند خوار میبیند. در روز قیامت، او را مانند الاغ به جهنم خواهند راند و هر کس او را ببیند به او میخندد و او را مسخره میکند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.