صفت یازدهم: سخن چینی و نمامی و مفاسد آن و این رذل ترین افعال قبیحه، و شنیع ترین همه است و صاحب این صفت، از جمله اراذل ناس و خبیث النفس است بلکه از کلام الهی مستفاد می شود که هر سخن چینی ولد الزنا است.
می فرماید: «هماز مشاء بنمیم مناع للخیر معتد أتیم عتل بعد ذلک زنیم» و می فرماید: «ویل لکل همزه لمزه» یعنی «وای از برای هر سخنی چینی غیبت کننده» و حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود که «هیچ سخنی چینی داخل بهشت نمی شود» و فرمود که «دشمن ترین شما در نزد خدا کسانی هستند که از پی سخن چینی میان دوستان می روند، و برادران را از هم جدا می کنند و طلب عیب پاکان را می نمایند» و در حدیث دیگر از آن سرور مروی است که «چنین اشخاص، شرار مردم اند» و نیز از آن بزرگوار مروی است که «حق سبحانه و تعالی بهشت را آفرید، و به آن فرمود که سخن بگو بهشت گفت: به سعادت رسید، هر که داخل من شد خداوند جبار جل جلاله فرمود: قسم به عزت و جلال خودم که مأوا نمی کند در تو هشت گروه: مداومت کننده بر شرب خمر، و اصرار کننده بر زنا، و سخن چین، و دیوث، و لشکر پادشاه ظالم، و مخنث، و کسی که قطع رحم کند، و آنکه با خدا عهدی نماید و به آن وفا نکند» آورده اند که «در زمان حضرت موسی علی نبینا و آله و علیه السلام در بنی اسرائیل قحط و خشک سالی شد موسی علیه السلام چندین دفعه به دعای باران بیرون رفت و اثری نبخشید حضرت کلیم الله در این باب مناجات کرد وحی به او رسید که در میان شما سخن چینی هست، و من به شومی او دعای شما را مستجاب نمی کنم» و از مضمون این خبر می توان دانست که صاحب این صفت، چقدر از رحمت الهی دور است، که از شئامت همراهی او، دست رد بر سینه مدعای حضرت کلیم نهاده، و در رحمت و فیض بر روی امتی نگشاده.
و مروی است که «ثلث عذاب قبر، به واسطه سخن چینی است» و هر که حقیقت این صفت خبیثه را بشناسد، می داند که سخن چینی، بدترین مردمان و خبیث ترین ایشان است، زیرا صاحب این صفت، منفک نمی شود از دروغ و مکر و خیانت و کینه و حسد و نفاق و افساد میان بندگان خدا، و خدعه و همه این صفات، باعث هلاکت ابدی و شقاوت سرمدی است و خدای تعالی در قرآن مجید لعن فرموده است کسی را که «قطع کند آنچه را که خدا امر به وصل آن نموده و فساد در زمین کند» و سخن چینی، این هر دو عمل را مرتکب شده.
و حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود که «داخل بهشت نمی شود کسی که میان مردم، جدایی افکند» و سخن چین مفرق دوستان است.
و نیز، آن حضرت فرمودند که «بدترین مردم کسی است که مردم از شرارت او احتراز کنند» و شکی نیست که سخن چین، این چنین است مجمل کلام اینکه بدی سخن چین، از همه کس بیشتر است.
آورده اند که «مردی بنده ای فروخت، به خریدار گفت: این بنده هیچ عیبی ندارد جز سخن چینی خریدار گفت: راضی شدم پس آن را خرید و برد چند روزی که از این گذشت روزی آن غلام به زن آقای خود گفت: من یافته ام که آقای من تو را دوست ندارد و می خواهد زنی دیگر بگیرد زن گفت: چاره چیست؟ گفت: قدری از موی زیر زنخ او را به من ده تا به آن افسونی خوانم و او را مسخر تو گردانم زن گفت: چگونه موی زیر زنخ او را به دست آورم؟ گفت: چو بخوابد، تیغی بردار و چند موی از آنجا بتراش و به من رسان بعد از آن به نزد آقا رفت و گفت: زن تو با مرد بیگانه طرح دوستی افکنده، و اراده کشتن تو کرده است چنانچه خواهی صدق من بر تو روشن شود، خود را به خواب وانمای، و ملاحظه کن مرد به خانه رفته چنین کرد زن را دید با تیغ بر بالین او آمد یقین به صدق غلام کرده، بی محابا از جا برخاست و زن را به قتل رسانید در ساعت، غلام خود را به خویشان زن رسانیده، ایشان را از قتل زن اخبار نمود ایشان آمده شوهر را کشتند و شمشیرها در میان قبیله زن و شوهر کشیده شد و جمعی کثیر به قتل رسیدند» و علاوه بر همه این مفاسد، سخن چین بیچاره اکثر اوقات در بیم و اضطراب این است که مبادا رسوا شود بیشتر وقتها خجل و شرمسار، و با وجود اینها در نزد آنها که سخن چینی کرده خفیف و بی وقع و دو به هم زن و خبیث شناخته شده است، گو به روی او اظهار نکنند.
میان دو کس جنگ چون آتش است
سخن چین بدبخت هیزم کش است
کنند این و آن خوش دگر باره دل
وی اندر میان، کوربخت و خجل
میان دو تن آتش افروختن
نه عقل است خود را در آن سوختن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: سخنچینی یکی از بدترین صفات انسانی است که صاحب آن را در زمرهی افراد ناپاک و خبیث قرار میدهد. این عمل به ویژه در قرآن و احادیث، به شدت مذمت شده و ذکر شده که سخنچینی سبب دوری از رحمت الهی و عذاب اخروی میشود. پیامبر اسلام فرمودهاند که کسی که در میان مردم تفرقه میاندازد و سخن چین است، بهشت را نخواهد دید و از بدترین افراد به حساب میآید.
در زمان حضرت موسی، دعای بنیاسرائیل به دلیل وجود سخنچین مستجاب نشد که نشاندهندهی اثر منفی این صفت در جامعه است. همچنین، سخنچینی منجر به بروز دروغ، کینه، حسد و نفاق میشود و باعث فساد بین بندگان خدا خواهد شد.
مثالی از عواقب سخنچینی ذکر شده که در آن یک غلام به خاطر سخنچینی، موجب جدایی و قتل دو نفر و ایجاد جنگ میان قبایل میشود. بدینسان، سخنچینی نهتنها به افراد آسیب میزند، بلکه دامنهاش به جامعه نیز کشیده میشود و به نوعی به آتش کینه و درگیری میان مردم تبدیل میشود. در نتیجه، این صفت زشت باید از جامعه ریشهکن شود تا مانع از بروز مفاسد بیشتر گردد.
هوش مصنوعی: سخن چینی و فتنهانگیزی یکی از زشتترین و ناپسندترین رفتارهاست. افرادی که به این کار مشغولند، در زمره افراد پست و دارای نفس پلید قرار میگیرند. از آیات الهی نیز میتوان فهمید که سخن چینی به اندازهای ناپسند است که به عنوان فرزندی نامشروع تلقی میشود.
هوش مصنوعی: حضرت میفرماید: «وای بر کسی که سخن چین و غیبتکننده است» و پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند که «هیچ سخن چینی نمیتواند وارد بهشت شود». ایشان همچنین اشاره کردند که «دشمنترین مردم در نزد خدا، کسانی هستند که به سخن چینی میپردازند و برادران را از هم جدا میکنند و به دنبال عیبجویی از پاکان هستند». در حدیثی دیگر، فرمودند که «این نوع افراد شرترین مردم هستند». همچنین، در تفسیر بهشت آمده است که خداوند فرموده است: «بهشت جایی است که هیچ یک از هشت گروه زیر در آن مأوا نخواهد داشت: کسانی که به نوشیدن شراب ادامه میدهند، ممارستکنندگان بر زنا، سخن چینها، دیوثها، ارتشیان پادشاهان ظالم، مخنثها، کسانی که قطع رحم میکنند و وفا نکردن به عهد خداوند». همچنین در زمان حضرت موسی علیهالسلام به دلیل قحطی، ایشان به دعا پرداختند و وحی رسید که در میان قوم او سخنچین وجود دارد و به خاطر او، دعاهایشان مستجاب نمیشود. این نشاندهنده آن است که چنین فردی چقدر از رحمت خداوند دور است و به خاطر بدی همراهی او، دعاهای حضرت موسی بیاثر مانده است.
هوش مصنوعی: در مورد عذاب قبر گفته شده که بخشی از آن به دلیل سخن چینی است. هر کسی که به ماهیت این ویژگی ناپسند پی ببرد، میفهمد که سخن چینها از بدترین و خبیثترین افراد هستند. زیرا صاحب این صفت به دروغ، تقلب، خیانت، کینهتوزی، حسد، نفاق و ایجاد تفرقه میان مردم، آلوده است. این ویژگیها میتوانند منجر به هلاکت ابدی و بدبختی دائمی شوند. خداوند در قرآن افرادی را که روابط را قطع میکنند و فساد در زمین ایجاد مینمایند، مورد لعن قرار داده است و سخن چینی هر دو این عمل را شامل میشود.
هوش مصنوعی: پیامبر اکرم (ص) فرمودند که هیچکس نمیتواند به بهشت وارد شود اگر باعث ایجاد تفرقه و جدایی میان مردم شود و همچنین کسی که سخنچینی کند، دوستان را از هم دور میکند.
هوش مصنوعی: حضرت فرمودند که بدترین افراد، کسانی هستند که مردم به دلیل بدیهایشان از آنها دوری میکنند. بدون شک، کسانی که سخنچینی میکنند، در این زمینه از بقیه بدتر هستند. در واقع، بدی یک سخنچین از دیگران بیشتر است.
هوش مصنوعی: روزی مردی غلامی را به فروش گذاشت و به خریدار گفت که این غلام هیچ عیب و ایرادی ندارد جز اینکه سخن چینی میکند. خریدار که قانع شده بود، غلام را خرید. چند روز بعد، آن غلام به همسر آقای خود گفت که میداند شوهرش او را دوست ندارد و قصد دارد زن دیگری بگیرد. زن از او پرسید که چه باید کرد و غلام پیشنهاد داد که مقداری از موی زیر زنخ شوهرش را به او بدهد تا با افسون آن، شوهرش را مسخر کند. زن از او پرسید که چگونه میتواند این مو را بگیرد و غلام گفت که وقتی شوهرش خواب است، باید با تیغ کمی از آن مو را بتراشد و به او بدهد. غلام بعداً به آقا گفت که همسرش با مردی دیگر دوستی کرده و قصد دارد او را بکشد. او توصیه کرد که شوهری خود را به خواب بزند تا واقعیت را ببیند. شوهر به خانه برگشت و این کار را کرد و دید که همسرش با تیغ در بالین او ایستاده است. او با یقین به حقیقت حرف غلام، از جا برخاست و همسرش را به قتل رساند. بعد از این ماجرا، غلام به خویشاوندان زن خبر داد و آنها به تلافی به سراغ شوهر رفتند و او را کشتند. درگیریهایی میان قبیله زن و شوهر به وجود آمد و تعداد زیادی کشته شدند. به غیر از این همه فساد و آسیب، سخن چین بدبخت همیشه در هراس و اضطراب به سر میبرد که مبادا رسوا شود و بیشتر اوقات شرمنده و خجالتزده است. با این حال، در نزد افرادی که از او خبر دارند، او از نظر حیثیتی کمقدر و بیارزش شناخته میشود، هرچند ممکن است به روی او نیاورند.
هوش مصنوعی: وقتی دو نفر با هم درگیر میشوند، نفعی که در میان است، از زبان افرادی است که حرف میزنند و شایعات را پخش میکنند. این افراد مانند هیزم در آتش هستند و تنها آتش جنگ را بیشتر میکنند.
هوش مصنوعی: دیگران به خوشی مشغول هستند، اما دل او در این میان دچار ناراحتی و شرمندگی است.
هوش مصنوعی: در دو نفر درگیری ایجاد کردن نشاندهندهی نادانی است، چرا که در نهایت خود فرد در این ماجرا آسیب میبیند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.