بر ملک نیست نهان حال دل و نیک و بدش
نفس اگر سر بکشد گوش کشان میکشدش
جان دل اصل دل و اصل دلت فصل دلست
وگرش او ندهد جان ز کی باشد مددش
دل ز دردش چه خوشیها و طربها دارد
تو مگیر آن کرم وان دهش بیعددش
ملک الموت برید از دلم آن روز طمع
که مشرف شدم از طوق حیات ابدش
برد سود دو جهان و آنچ نیاید به زبان
کاروانی که غم عشق خدا راه زدش
سوسن استایش او کرد کز او یافت زبان
سرو آزادی او کرد که بخشید قدش
بلبل آن را بستاید که زبانش آموخت
گل از او جامه دراند که برافروخت خدش
کیست کو دانه اومید در این خاک بکاشت
که بهار کرمش بازنبخشید صدش
میوه تلخ و ترش خام طمع بود ولی
آفتاب کرم تو به کرم میپزدش
آفتاب از پی آن سجده که هر شام کند
چه زیان کرد از آن شاه که جان شد جسدش
همه شب سجده کنان میرود و وقت سحر
روش بخشد که بمیرد مه چرخ از حسدش
هر که امروز کند شهوت خود را در گور
هر یکی حور شود مونس گور و الحدش
هر کی او اسب دواند به سوی گمراهی
کند آن اسب لگدکوب نکال از لگدش
بهل ابتر تو غزل را به ازل حیران باش
که تمامش کند و شرح دهد هم صمدش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به بررسی حال دل و روح انسان و تأثیر عشق الهی بر آن میپردازد. شاعر بیان میکند که دل انسان پنهان نیست و اگر نفس (ذات) آن غالب شود، به سوی بدی میکشد. او میگوید که جان و دل حقیقتی واحد هستند و بدون محبت خداوند، کمک و یاری نمییابند. شاعر از درد دل و لذتهایی که به همراه عشق الهی میآیند صحبت میکند و تأکید میکند که برکت و کرم خداوند بینهایت است.
شاعر همچنین به مرگ و گذر از زندگی میپردازد و میگوید که آگاهی از عشق الهی باعث آرامش میشود. در ادامه، او به تمثیلهایی از طبیعت اشاره میکند و بر این نکته تأکید دارد که امید و کرم الهی بایستی در دلها رشد کند. او به تضاد میوههای تلخ و شیرین اشاره کرده و میگوید که آفتاب کرم الهی میتواند آنها را به خوبی تبدیل کند.
در نهایت، شاعر توصیه میکند که انسان باید بر شهوتهای دنیوی غلبه کند و به سوی راستا هدایت شود، زیرا در این مسیر، دوستی و همنشینی با حوریان و نعمتهای بهشتی نصیبش خواهد شد. شعر به عمق و گستردگی عشق و محبت الهی اشاره میکند که همهچیز را در بر میگیرد.
هوش مصنوعی: هیچ چیز در ملک و مملکت از حال و وضعیت دل انسان، چه خوب و چه بد، پنهان نیست. اگر نفس (روح) انسان بخواهد خود را نشان دهد، به راحتی میتواند این وضعیت را آشکار کند.
هوش مصنوعی: جان تو، اساس و پایهٔ دل توست و اگر او (عشق یا معشوق) به تو جان ندهد، از چه کسی میتواند یاری و کمک بگیرد؟
هوش مصنوعی: دل به خاطر دردش، شادیها و لذتهای زیادی دارد؛ اما تو آن مهربانی و بخشش بینهایت او را از دست نده.
هوش مصنوعی: در روزی که از بند زندگی ابدی آزاد شدم، امید و آرزو از دل من رفت.
هوش مصنوعی: سود و بهرهی دو جهان را به دست آورده، اما آنچه هرگز نمیتواند بیان شود، متعلق به کاروانی است که در مسیر عشق به خدا با غم و اندوه روبرو شده است.
هوش مصنوعی: سوسن به خاطر زیباییاش او را ستایش کرد، زیرا به واسطه او زبان سرو از آزادیاش سخن میگوید و قد بلندش را هدیه داده است.
هوش مصنوعی: بلبل زیباییهای گل را میستايد چون گل به او آموخته چگونه خود را زینت دهد و از آن زیباتر شود.
هوش مصنوعی: کیست که در این زمین دانه امیدی کاشته باشد و بهاری برایش نیامده باشد که صد بار بر آن کرم بخورد؟
هوش مصنوعی: میوهای که هنوز نارس و تلخ و ترش است، به خاطر گرمای محبت تو به شیرینی خواهد رسید و پخته میشود.
هوش مصنوعی: آفتاب هر شب با صبر و آرامش به زمین مینشیند، اما چه فایدهای دارد وقتی که آن پادشاهی که روحش از بدنش جدا شده، دیگر در میان ما نیست؟
هوش مصنوعی: هر شب او به طور مداوم و با خضوع در حال عبادت است و در هنگام سحر، نوری میافشاند که باعث میشود ماه آسمان به حسادت او بمیرد.
هوش مصنوعی: هر کسی که امروز به دلخواه و هوس خود توجه کند و آن را در زمین خویش دفن کند، در آن دنیا با حوریان زیبا همراه خواهد شد و همدم او در گور خواهد بود.
هوش مصنوعی: هر کس که سعی کند به سمت بی راههای برود و دچار اشتباه شود، باید از آسیبها و نتایج ناگوار آن راه پرهیز کند.
هوش مصنوعی: اجازه بده که غزل را بیدلیل و بیپایان رها کنم و شگفتزده بمانم، زیرا او که همهچیز را تمام میکند و توضیح میدهد، ذات الوهی است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
یار اگر بد کند ای دل نتوان گفت بدش
که به آن روی نکو هرچه کند می رسدش
تا به اول نکنی فکر روانی ای سرو
دعویِ خوبی تو راست نیاید به قدش
هرکه با تو به ازل لاف ز درویشی زد
[...]
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.