پیش در شد آن دقوقی در نماز
قوم همچون اطلس آمد او طراز
اقتدا کردند آن شاهان قطار
در پی آن مقتدای نامدار
چونک با تکبیرها مقرون شدند
همچو قربان از جهان بیرون شدند
معنی تکبیر اینست ای اِمیم
کای خدا پیش تو ما قربان شدیم
وقت ذبح، الله‌اکبر می‌کنی
همچنین در ذبح نفس کشتنی
تن چو اسمعیل و جان همچون خلیل
کرد جان تکبیر بر جسم نبیل
گشت کشته تن ز شهوتها و آز
شد به بسم الله بسمل در نماز
چون قیامت پیش حق صفها زده
در حساب و در مناجات آمده
ایستاده پیش یزدان اشک‌ریز
بر مثال راست‌خیز رستخیز
حق همی‌گوید چه آوردی مرا
اندرین مهلت که دادم من تورا
عمر خود را در چه پایان برده‌ای
قوت و قُوّت در چه فانی کرده‌ای
گوهر دیده کجا فرسوده‌ای
پنج حس را در کجا پالوده‌ای
چشم و هوش و گوش و گوهرهای عرش
خرج کردی چه خریدی تو ز فرش
دست و پا دادمت چون بیل و کلند
من ببخشیدم ز خود آن کی شدند
همچنین پیغامهای دردگین
صد هزاران آید از حضرت چنین
در قیام این گفتها دارد رجوع
وز خجالت شد دوتا او در رکوع
قوت استادن از خجلت نماند
در رکوع از شرم تسبیحی بخواند
باز فرمان می‌رسد بردار سر
از رکوع و پاسخ حق بر شمر
سر بر آرد از رکوع آن شرمسار
باز اندر رو فتد آن خام‌کار
باز فرمان آیدش بردار سر
از سجود و وا ده از کرده خبر
سر بر آرد او دگر ره شرمسار
اندر افتد باز در رو همچو مار
باز گوید سر بَرآر و باز گو
که بخواهم جست از تو مو به مو
قوت پا ایستادن نبودش
که خطاب هیبتی بر جان زدش
پس نشیند قعده زان بار گران
حضرتش گوید سخن گو با بیان
نعمتت دادم بگو شُکرت چه بود
دادمت سرمایه هین بنمای سود
رو به دست راست آرد در سلام
سوی جان انبیا و آن کرام
یعنی ای شاهان شفاعت کین لئیم
سخت در گل ماندش پای و گلیم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر از نماز و مقام نمازگزاران سخن می‌گوید. وقتی دقوقی نماز را آغاز می‌کند، مردم مانند نگینی با او اقتدا می‌کنند. در این حالت، با تکبیرها به نزدیکی خداوند می‌رسند و به معنای قربانی شدن در پیشگاه او اشاره می‌شود. تن انسان به مانند اسماعیل باید قربانی شود و نفس را که حجاب است، از بین ببرد.
سپس در روز قیامت یزدان از انسان می‌پرسد که عمرش را چگونه گذرانده و چه دستاوردی داشته است. انسان از خجالت در رکوع و سجود به سر می‌افتد و ناتوان از ایستادن است. در این حالت، خداوند به او فرمان می‌دهد تا سر بلند کند و از کارهایش گزارش دهد. در نهایت، انسان در برابر نعمت‌های خداوند احساس شرم و حقارت کرده و از او می‌خواهد که شفاعت کند.
کل شعر به بیداری و عاقبت‌اندیشی انسان در برابر خالقش و لزوم قربانی کردن نفس برای رسیدن به مقام بندگی اشاره دارد.
هوش مصنوعی: در پیش، آن مرد قاری با صدای دلنشین و زیبا وارد مسجد شد و همچون پارچه‌ای نفیس و زیبا، جلوه‌گری کرد.
هوش مصنوعی: آن شاهان به دنباله‌روی از آن پیشوای مشهور و معتبر در صفی منظم قرار گرفتند.
هوش مصنوعی: زمانی که با ذکر و بزرگی خداوند همراه شدند، مانند قربانی که از دنیا جدا می‌شود، از این دنیا رفتند.
هوش مصنوعی: این جمله به معنای این است که ای خدا، ما به خاطر تو و در راه تو فدای تو شده‌ایم.
هوش مصنوعی: در زمان قربانی کردن، با گفتن "الله‌اکبر" شروع می‌کنی، اما باید به یاد داشته باشی که در مبارزه با نفس و خواسته‌های درونی خود نیز باید اقدامی جدی و قاطع انجام دهی.
هوش مصنوعی: بدن شبیه اسماعیل است و روح مانند خلیل، که روح بر جسم نیکو فریاد تکبیر می‌زند.
هوش مصنوعی: بدن آدمی به خاطر خواسته‌ها و تمایلاتش آسیب دیده است و در هنگام نماز با ذکر "بسم الله" جان خود را قربانی می‌کند.
هوش مصنوعی: وقتی که قیامت فرابرسد، همه در مقابل حق صف بسته و برای حساب و کتاب آماده شده‌اند و در حال دعا و مناجات هستند.
هوش مصنوعی: در حضور خداوند، با اشک و اندوه ایستاده‌ام، مانند کسی که در روز قیامت به پا خواسته است.
هوش مصنوعی: خداوند می‌فرماید: در این فرصتی که به تو دادم، چه چیزی برای من به ارمغان آوردی؟
هوش مصنوعی: در چه راهی و برای چه هدفی عمرت را صرف کرده‌ای و نیروی خود را در چه چیزهایی صرف کرده‌ای که از بین رفته‌اند؟
هوش مصنوعی: چشمانت چه گوهری را از دست داده‌اند و پنج حسّ تو در کجا پاک و صیقل خورده‌اند؟
هوش مصنوعی: چشم و فکر و گوش و چیزهای باارزش آسمانی خود را خرج کردی، حالا از زمین چه به دست آوردی؟
هوش مصنوعی: من به تو قدرت و توانایی‌هایی بخشیدم که به مانند بیل و کلنگ هستند، اما چرا بخواهم خود را ببخشم که چه پیش آمده است؟
هوش مصنوعی: پیام‌های غم‌انگیز بسیاری از این مقام به ما خواهد رسید.
هوش مصنوعی: در اینجا گفته می‌شود که در موقعیت قیام و ایستاده بودن، او در حال صحبت کردن است و به همین خاطر دچار خجالت شده و دو بار مجبور به خم شدن شده است.
هوش مصنوعی: در حالتی که فرد از خجالت نمی‌تواند خود را به خوبی حفظ کند، ممکن است در رکوع (عکس‌العملی در هنگام نماز) از شرم، تسبیحی را بخواند.
هوش مصنوعی: دست از حالت رکوع بردار و به حق پاسخ بده.
هوش مصنوعی: سر از رکوع برمی‌آورد و شرمنده می‌شود، سپس دوباره به عقب برمی‌گردد و به کار نادانانه‌اش ادامه می‌دهد.
هوش مصنوعی: باز به او فرمان می‌رسد که از حالت سجده بلند شود و از اعمال خود آگاه شود.
هوش مصنوعی: او دوباره سر بلند می‌کند و وقتی به خود می‌آید، شرمنده و خجل به زمین می‌افتد، مانند ماری که در حال خزیدن است.
هوش مصنوعی: او دوباره می‌گوید که سر خود را بلند کن و باز هم بگو که می‌خواهم تو را به دقت بررسی کنم.
هوش مصنوعی: او به قدری ضعیف بود که نمی‌توانست بایستد و ناگهان نیرویی از وجودش او را به پا داشت.
هوش مصنوعی: سپس در آن جا که نشسته است، بار سنگینی را تسلیم می‌کند و او با بیانی واضح سخن می‌گوید.
هوش مصنوعی: به تو نعمت دادم، حالا بگو که شکرگزاری‌ات چه بوده است؟ به تو سرمایه‌ای داده‌ام، اکنون نشان بده که چطور از آن سود برده‌ای.
هوش مصنوعی: با دست راست به سمت جان پیامبران و شخصیت‌های بزرگ سلام می‌کند.
هوش مصنوعی: ای پادشاهان، شفاعت و یاری شما در مشکلات، همچون کسی است که در گل و لای گرفتار شده و توان بیرون آمدن ندارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.