وَقَالَوْا تَجَنبّنَا وَلاتَقْرَبَنّا فَکَیْفَ وَاَنْتُمْ حَاجَتِیْ اَتَجَّنبُ معلوم باید دانستن که هر کسی هرجا که هست پهلوی حاجت خویشتن است لاینفک و هر حیوانی پهلوی حاجت خویشتن است ملازم. حاجته اقرب الیه من ابیه و اُمهّ ملتصقٌ به. و آن حاجت، بند اوست که او را میکشد این سو و آن سو همچون مهار. و محال باشد که طالب خلاص، طالب بند باشد پس ضروری او را کسی دیگر بند کرده باشد. مثلاً او طالب صحّت است پس خود را رنجور نکرده باشد زیرا محال بود که هم طالب مرض بود و هم طالب صحّت خود. و چون پهلوی حاجت خود بوَد پهلوی حاجت دهندهٔ خود بود و چون ملازم مهار خود بود ملازم مهارکشندهٔ خود بود الا آنک نظر او بر مهار است از بهر آن بی عزّ و مقدار است اگر نظر او بر مهارکش بودی از مهار خلاص یافتی مهار او مهارکش او بودی زیرا که مهار او را از بهر آن نهادهاند که او بیمهار پی مهارکننده نمیرود و نظر او بر مهار کننده نیست لاجرم سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُوْمِ در بینیاش کنیم مهار و میکشیم بیمراد خویش چون او بیمهار پی ما نمیآید. یَقُوْلُوْنَ هَلْ بَعْدَ الثَّمَانِیْنَ مَلْعَبٌ فَقُلْتُ وَهَلْ قَبْلَ الثَّمَانِیْنَ مَلْعَبٌ حق تعالی صبوتی بخشد پیران را از فضل خویش که صبیان از آن خبر ندارند زیرا صبوت بدان سبب تازگی میآرد و بر میجهاند و میخنداند و آرزوی بازی میدهد که جهان را نو میبیند و ملول نشده است از جهان. چون این پیر جهان را هم نو بیند همچنان بازیش آرزو کند و برجسته باشد و پوست و گوشت او بیفزاید. لَقَدْ جَلَّ خَطْبُ الشَّیْب اِنْ کَانَ کُلَمَّا بَدَتْ شَیْبَةٌ یَعْدُوْ مِنَ اللَّهْو مَرْکَبٌ پس جلالت پیری از جلالت حق افزون باشد که بهار، جلالت حق پیدا آید و خزان پیری بر آن غالب باشد و طبع خزانی خود را نهلد. پس ضعف بهار فضل حق باشد که بهر ریختن دندانی خندهٔ بهار حق کم شود و بهر سپیدی مویی سرسبزی فضل حق یاوه شود و به هر گریهٔ بارانِ خزانی، باغ حقایق منغّص شود تَعَالَی اللّهُ عَمَّا یَقُوْلُ الظَّالِمُوْنَ.
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به بررسی رابطه انسانها با نیازها و وابستگیهای خود میپردازد. بیان میکند که هر فرد همیشه به نیازهای خود نزدیک است و نمیتواند از آنها جدا شود. این نیازها مانند مهارهایی هستند که فرد را به سمت خود میکشند. همچنین تأکید میشود که طلب کردن چیزهایی مانند سلامتی در واقع به معنای رنج کشیدن نیست، زیرا کسی که در جستجوی سلامتی است نمیتواند همزمان طالب بیماری باشد. در ادامه، اشاره میشود که پیران نیز میتوانند از فضل الهی بهرهمند شوند و به زندگی امید و نشاط داشته باشند، چرا که درک جدیدی از زندگی به آنها میدهد. در نهایت، به جلالت حق و قدرت او اشاره دارد و بیان میکند که ضعفهای انسانی نمیتواند بر جلالت و فضل الهی غلبه کند.
هوش مصنوعی: آنها گفتند: "از ما دوری کنید و به ما نزدیک نشوید." اما چگونه میتوانند دوری گزینند در حالی که آنها خود نیاز ما هستند؟ باید دانست که هر کس در هر مکانی که باشد، همواره در کنار نیاز خود قرار دارد و هیچ حیوانی از نیاز خود جدا نیست. نیاز او به او نزدیکتر از پدر و مادرش است و با او پیوسته است. این نیاز، او را به این سو و آن سو میکشد، مانند مهاری که بر او بسته شده است. غیر ممکن است که کسی بخواهد از بند رهایی یابد و در عین حال در طلب بند باشد. مثلاً اگر کسی خواهان سلامتی است، نمیتواند خود را بیمار کند، زیرا محال است هم به بیماری تمایل داشته باشد و هم در پی سلامتی باشد. بنابراین، کسی که به نیاز خود وفادار است، به نیازدهنده خود نیز وفادار است. اما اگر فقط به مهار خود نگاه کند، نشاندهنده کمبود ارزش و سر پایین است. اگر نگاهش به مهارکننده باشد، میتواند از مهار رهایی یابد؛ زیرا مهار به او بسته شده تا او بیمهار نرود. قهراً باید او را به سمتی بکشیم که خواستهاش برآورده نشود، چون او بدون مهار دنبالهرو نخواهد بود. آنها میپرسند: "آیا بعد از سن هشتاد سالگی، کسی هم برای بازی وجود دارد؟" و من گفتم: "آیا قبل از سن هشتاد سالگی، کسی برای بازی بود؟" خداوند به پیران از فضل خود طراوت و شادابی میبخشد که جوانان از آن اطلاعی ندارند؛ زیرا طراوت به آنها تازگی و شادابی میدهد و آرزوی بازی در آنها ایجاد میکند. وقتی این پیر نیز جهان را نو میبیند، همچنان آرزوی بازی از سرش نمیافتد و به حیاتش ادامه میدهد. در واقع، عظمت مسأله پیری هنگامی نمودار میشود که هر بار موهای سفید از دل مشغولیها دور شوند. پس، عظمت پیری بیشتر از عظمت حق است، زیرا در بهار، عظمت حق نمایان میشود و پیری بر آن غلبه دارد. طبیعی است که در بهار، به برکت حق، خنده میافزاید و با هر سفیدی مویی، سرسبزی فضل حق محو میشود. در واقع، با هر باران خزانی، باغ حقایق به تنگنا میافتد. خداوند از آنچه ظالمین میگویند، بالاتر است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.