رای گفت برهمن را: شنودم داستان کسی که بر مراد خود قادر گردد و در حفظ ان اهمال نماید، تا در سوز ندامت افتاد و به غرامت و موونت ماخوذ گردد. اکنون بیان کند مثل آنکه در امضای عزایم تعجیل روا دارد و از فواید تدبر و تفکر غافل باشد، عاقبت کار و وخامت عمل او کجا رسد. برهمن گفت:

ایاک والامر الذی ان توسعت

هرکه قاعده کار خود بر ثبات حزم و وقار ننهد عواقب کار او مبنی بر ملامت و مقصور بر ندامت باشد. و ستوده‌تر خصلتی که ایزدتعالی آدمیان را بدان آراسته گردانیده‌ست جمال حلم و فضیلت وقار است، زیرا که منافع آن عام است و فواید آن خلق را شامل: قال النبی علیه السلام «انکم لن تسعوا الناس باموالکم فسعوهم باخلاقکم.‌»

و اگر کسی در تقدیم ابواب مکارم و انواع فضایل مبادرت نماید و بر امثال و اقران اندران پیش‌دستی و مسابقت جوید چون درشت‌خویی و تهتک بدان پیوندد همه هنرها را بپوشاند، و هر آینه در طبع ازو نفرتی پدید آید. و لو کنت فظا غلیظ القلب لانفضوا من حولک. و در صفت خلیل علیه‌السلام آمده‌ست «ان ابرهیم لاواه حلیم. » زیرا که حلیم محبوب باشد و دل‌های خواص و عوام بدو مایل. و بر لفظ معاویه رضی الله عنه رفتی که «ینبغی ان یکون الهاشمی جوادا والاموی حلیما والمخزومی تیاها والزبیری شجاعا‌.» این سخن به سمع حسن رضوان الله علیه برسید گفت «‌می‌خواهد تا هاشمیان سخاوت ورزند و درویش گردند، و مخزومیان کبر کنند تا طبع ازیشان برمد و مردمان ایشان را دشمن گیرند، و زیبریان به غرور‌ِ شجاعت، خویشتن را در جنگ و کارهای صعب اندازند و کشته گردند، و مردم ِ ایشان به‌آخر رسد، و ذکر بنی‌امیه که اقربای اویند به‌حلم و کم‌آزار‌ی در افواه افتد و در دل‌های مردمان محبوب گردند و خلق را به ولا و وفای ایشان میل افتد‌.‌»

و سمت حلم جزئیات عزم و سکون طبع حاصل نتواند بود که پیغامبر گفت، علیه السلام، «لاحلیم الا ذواناة» چه شتاب کاری پسندیده نیست و با سیرت ارباب خرد و حصافت مناسبتی ندارد، فان العجلة من الشیطان. و لایق بدین سیاقت حکایت آن زاهد است که قدم بی‌بصیرت در راه نهاد تا دست به‌خون ناحق بیالود و بیچاره راسوی بی گناه را بکشت. رای پرسید که: چگونه است آن؟

گفت: