مرد همه جا سر کار به
شخص معطل خجل وخوار به
بهرهٔ مقصود چو بی رنج نیست
کاهل بیکار به پیکار به
مرد که شبلی نشود گاه کار
زو سگ بازار به مقدار به ...
زان تن کاهل که گل نازکست
خارکش سوخته صد بار به ...
سرعت جاهل که سبک شد به راه
از کسل حامل اسفار به ...
دل که به گل ماند نیامد برون
سنگ گرانست به دیوار به
پیر کمان پشت به عزلت نشست
پور شتابنده به بلغار به ...
وانکه جوانیش زپیری به است
خلوتش از صحبت اغیار به ...
مرغ که در بادیه خون ریز شد
خار و خسش از گل و گلنار به
عشق خوشست ار همه باشد مجاز
لیک ز شهوت ره انکار به
گر نظر صدق به صنع خداست
دیو به چشم از بت فرخار به
مرتبهٔ عشق چو بیچارگی است
فخر بدین مرتبه ناچار به
مسکنت ارهست به پندار و کبر
مسکنت از کبر ز پندار به
دون که بود باد سری درسرش
بر سر او خاک به انبار به
وانکه بود خاک ره از حسن خلق
چون گل کعبه شرف آثار به
سر مکش از گرد ره رهروان
خاک حرم بر سر زوار به
مرد که گردن کشد از حکم پیر
سیلیش از دیو ستمکار به
در حق میشی که رمید از شبان
تربیت گرگ ستمکار به
نفس حرون گربه ریاضت برفت
حبل متین بر سرش انبار به
زن دم اخلاص به طاعت از آنک
زندگیت زین دم ابرار به
خرقهٔ تزویر که پوشد فقیر
دوخته از سوزن پندار به
ابر چه پوشد ضو خورشید را
حلهٔ خورشید ز انوار به
طاعت اگر از پی مال و زر است
کاسه که خاکیست نگونسار به
نزد معاشر که نباشد خسیس
برگ گل از تنگهٔ دینار به ...
از پی ظلم آنکه صبوحی کند
نور نشاطش چو شب تار به ...
شربت نوشی که به ظالم دهند
خون همان ظالم خونخوار به
فرض بجای آر و مجو بیش از آنک
حرص کم از طاعت بسیار به
تن چو به خرمای کسان میل کرد
دام شکم دوخته از خار به ...
خواجه که از خون کسان خورد می
از قلم او نی و مزمار به
کی کند اندیشه روز حساب ؟
تذکره آنرا که ز طور مار به
ور عطش فکر نبرد حریف
از چه زمزم خم خمار به
از سرشاخی که خورد آب غیر
خوردن نار ازخورش نار به ...
ابر ببارد چو بگویی ببار
دست سخی زابر گهر بار به
گر تبر هیزم دیگ عطاست
آن تبر از تیشهٔ نجار به ...
دیده که باشد به جفا تیز بین
تیریش انداز که افگار به ...
نفس که در دل گهری از حیاست
بر دو لب بسته صدف وار به
هر سخنی در محل خود نکوست
زمزمه مرغ به گلزار به ...
بر جهلا جهل نکو تر ز پند
درد خر از داروی بیطار به
نام شه انجیر نه این شعر را
کو به بهی از همه اشعار به ...
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به نقد ویژگیهای انسانها و تفاوتهای اخلاقی و رفتاری آنها میپردازد. شاعر به موضوعاتی چون تلاش و تنبلی، عشق و شهوت، عزلت و معاشرت، و همچنین شناخت خداوند اشاره میکند.
در این شعر، تنبلی و عدم تلاش به باد انتقاد گرفته شده و بر اهمیت کار و کوشش تأکید شده است. افراد تنبل و بیکار مورد تمسخر قرار میگیرند و به آنها هشدار داده میشود که زندگی بدون تلاش بیمعنی است. عشق و دوستی نیز در اینجا به عنوان ارزشهای مثبت معرفی میشوند، اما شهوت و حرص مورد نکوهش قرار میگیرند.
شاعر همچنین به اینکه برخی افراد به ظاهر دیندار هستند، اما در حقیقت در پی منفعت شخصی خود هستند، اشاره میکند. او در نهایت بر اهمیت صداقت، تلاش و صداقت در دین و زندگی تأکید میکند و یادآور میشود که بهترین اعمال در نیّت صادقانه و خالص نهفته است.
هوش مصنوعی: مرد در هر مکان و زمانی که به کار مشغول است، به شخصی که بیکار و معطل است، احساس خجالت و حقارت میکند.
هوش مصنوعی: برای دستیابی به هدف، باید تلاش کرد و کار و کوشش کرد. هیچکس نباید صرفاً منتظر بماند تا بدون زحمت چیزی به دست آورد؛ چرا که تلاش و فعالیت لازم است.
هوش مصنوعی: مردی که در زندگی به مقام و ارزش بالایی نرسد، مانند سگی است که در بازار به مقدار و بیاعتبار است.
هوش مصنوعی: از آن بدن تنبل که گل نازکی دارد، خارکش بارها سوخته است...
هوش مصنوعی: سرعت فرد نادان وقتی که از حالت بیحوصلگی خارج میشود، به اندازه حملکننده کتابها کماهمیت و ناچیز است.
هوش مصنوعی: دل که به گل ماند، نمیتواند خارج شود؛ مانند سنگی است که به دیوار چسبیده و نمیتواند حرکت کند.
هوش مصنوعی: پیرمردی که از دنیا کنارهگیری کرده، به آرامی نشسته و فرزند جوان و شتابندهاش به سوی سرزمین بلغار میرود.
هوش مصنوعی: کسی که جوانیاش از پیری بهتر است، تنهاییاش از گفتگو با دیگران برتر است...
هوش مصنوعی: پرندهای که در بیابان دچار آسیب و خونریزی شده، دیگر به گل و گیاهان زیبا توجهی نخواهد داشت و فقط در میان خار و خس به سر میبرد.
هوش مصنوعی: عشق زیباست، حتی اگر در ظاهر فقط یک نمایشی از احساسات باشد، اما اگر به وسیله شهوت و هوس به انکار آن بپردازیم، باید هرگز به حقیقت عشق پی نبریم.
هوش مصنوعی: اگر نگاهی حقیقتجو به آفرینش خداوند داشته باشی، دیو (بدی) نیز در چشم تو مانند بت زیبا خواهد بود.
هوش مصنوعی: عشق مانند رنج و بیچارگی است و در این مرتبه نمیتوان به خود برتری جویی کرد؛ زیرا در این وضعیت، همه ما ناچار هستیم.
هوش مصنوعی: اگر فقر ناشی از خیال و خودبزرگبینی باشد، این نوع فقر از خودبزرگبینی و خیال ناشی میشود.
هوش مصنوعی: باد بر سر او میوزد و خاکی که در انبار جمع شده، بر سرش میریزد.
هوش مصنوعی: هر که به خاطر زیبایی اخلاقش، مانند گل کعبه، ارجمند و با شرافت باشد، باید به او احترام گذاشت.
هوش مصنوعی: از جادهٔ رهروان دور نشو و سر را به گردن خود نزن، که زوار و زائران در خاک حرم قرار دارند.
هوش مصنوعی: مردی که به دستورات بزرگتر خود بیاحترامی کند، نتیجهاش ضربهای از دیو ستمگر خواهد بود.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که اگر میش از شبان بگریزد و دچار گرگ ستمکار شود، نشان میدهد که تربیت و سرپرستی خوب در حفظ او تأثیر نداشته است. در واقع، پیام این بیت درباره اهمیت تربیت و مراقبت در مواجهه با خطرات و چالشهاست.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف وضعیتی میپردازد که در آن فردی با روح و قوی stamina و تلاش بسیار، به مرحلهای از پیشرفت و استقامت رسیده است. او مانند کمر بند محکم، با قدرت و استقامت در زندگی یا در راهی که انتخاب کرده، حرکت میکند. این تصویر حاکی از عزم و اراده او در مواجهه با چالشها و دشواریهاست.
هوش مصنوعی: زن به خاطر اخلاص در طاعت، زیرا زندگیات به خاطر این اخلاص از عذابها دور است و تو در زمره نیکان قرار خواهی گرفت.
هوش مصنوعی: هر کس که به ظاهر لباس تزویر و نیرنگ بر تن کند، در واقع از تصورات و خیالات خود دوخته شده است.
هوش مصنوعی: ابر چگونه میتواند نور خورشید را بپوشاند، وقتی که تابش خورشید خود لباس روشنی از پرتوهایش به همراه دارد؟
هوش مصنوعی: اگر عبادت و اطاعت تنها به خاطر مال و ثروت باشد، مانند کاسهای است که از خاک ساخته شده و بر روی سرنگون میشود.
هوش مصنوعی: اگر انسان بخواهد با دیگران معاشرت کند، نباید بخیل باشد و باید از زیباییها و نعمتها لذت ببرد، چرا که مانند گل که در برابر تنگی و کمی پول بیمعناست، زندگی واقعی نیز تحت تأثیر سکتهها و حسادتها قرار نمیگیرد.
هوش مصنوعی: کسی که به دنبال ظلم و ستم برود، حتی اگر سعی کند خوشحال و شاداب به نظر برسد، در واقع نور شادیاش همچون تاریکی شب خواهد بود.
هوش مصنوعی: اگر به شخصی ناعادل و ظالم نوشیدنی بدهند، آن ظالم همچون خونخوار، تنها به خود و منافعش فکر خواهد کرد و از آن شربت به نفع خود استفاده خواهد کرد.
هوش مصنوعی: باید کاری را که میکنی با نیت درست انجام بدهی و بیش از حد به دنبال کسب پاداش و خواستههای شخصی نباشی. بهتر است از انجام کارهای نیک لذت ببری و حرص نداشته باشی.
هوش مصنوعی: وقتی که تن انسان به خوشیها و لذتها گرایش پیدا میکند، در واقع بایستی به خاطر محدودیتها و مشکلاتی که در زندگی وجود دارد، خود را کنترل کند و از آنها دوری کند. انسان باید در انتخابهایش دقت کند و با احتیاط عمل کند، چرا که گاهی لذتهای زودگذر میتوانند موجب دشواریها و دردسرهایی شوند.
هوش مصنوعی: شخصی که از خون دیگران بهرهمند میشود، نمیتواند به خوبی بنویسد یا هنر را به درستی بیان کند.
هوش مصنوعی: کیست که به فکر روز حساب باشد؟ یادآور کسی که از کوه طور به سوی او در آمده است.
هوش مصنوعی: اگر تشنگی فکر، حریف را به مبارزه میکشاند، پس چرا باید از شراب خم خمار سیراب شود؟
هوش مصنوعی: از شاخهای که به آب دیگر رسانده شده، به درخت نار میرسد و این نشاندهنده تأثیرات محیطی و وصل شدن به منابع مختلف است.
هوش مصنوعی: عندما ابر ببارد، بخواهی بارش را آغاز کند، در این صورت، دست بخشندهای همواره پر از گوهر و نعمت خواهد بود.
هوش مصنوعی: اگر تبر هیزمچین برای دیگ عطا باشد، آن تبر از چوب تیشهٔ نجار ساخته شده است...
هوش مصنوعی: چشمی که به بدیها نگران و تیزبین است، مانند تیر است که میتواند به دردسر بیافتد و دیگران را ناراحت کند.
هوش مصنوعی: نفس که در قلب انسان گنجی از حیات و زندگی وجود دارد، همچون لبی که درون صدف بسته شده است، خاموش و پنهان است.
هوش مصنوعی: هر سخنی باید در جایی مناسب و به موقع بیان شود، مانند آواز پرندهای که در گلزار به زیبایی میخواند.
هوش مصنوعی: جهل و نادانی برای افراد بیخود بهتر از نصیحتهای دردناک است، مثل اینکه خر از داروی دامپزشک بهرهمند نشود.
هوش مصنوعی: این شعر دربارهی زیبایی و ارزش ویژهی یک اثر ادبی صحبت میکند. شاعر به این نکته اشاره دارد که نام و شهرت یک اثر، نشاندهندهی کیفیت و زیبایی آن نیست. بلکه این اثر، به خاطر ویژگیهای خاصش از تمامی آثار دیگر برتری دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.