بخش ۲۰۶ - دامادی سام نیرم با پری‌دخت و شب زفاف
سراینده مرغان بستان سرای
ازین گونه گشتند دستان سرای
که چون سام نیرم علم برکشید
می روشن از ساغر زر کشید
رخ آورد چون شاه خاور به چین
علم زد چو گیسوی دلبر به چین
چو بنشست جمشید بر تخت عاج
ز یاقوت رخشنده بر فرق تاج
بفرمود تا موبدان کهن
که گفتند ز افلاک و انجم سخن
برآیند بر بام چرخ برین
بجویند وقت مبارک‌ترین
که آرند خورشید را سوی سام
رسانند تابنده مه را به بام
سطرلاب‌داران اخترشناس
گرفتند ز اجرام علوی قیاس
چنین گشت روشن که آن دم که مهر
بتابد رخ از بام نیلی سپهر
عروس فلک کحل شب درکشد
سرانداز زرین ز سر درکشد
بپوشد جهان لاجوردی قبای
مبارک بود کار را روی و رای
سزد کان زمان سام فرخنده نام
رسد از لب لعل دلبر به کام
چو بشنید فرخ رخ نیک‌پی
به میدان درافکند گلگونه می
پس آنگه سران سپه را بخواند
بدان مژده زر داد و گوهر فشاند
ز بهر عروسی یل کامیاب
بیاراست ایوان به در خوشاب
بفرمود تا شهر و صحرای چین
گرفتند در خز و دیبای چین
هزار اشتر کوه کوهان نر
به دیبای رنگین و خلخال زر
هزار استر خوش‌رو خاره‌سم
مرصع ز گوهر ز سر تا به دم
هزار اسب که‌کوب فولادخای
نهان در جواهر ز سر تا به پای
هزار آتشین روی سیمین بدن
چو طوطی شکرخای و شیرین سخن
فرستاده کان ماه مشکین کمند
به زرینه مهدش به چین آورند
چو شد چین زلف بتان مشکبار
همه خاک چین گشت مشک تتار
سرای تذروان طوطی سخن
چو کبک دری جلوه‌گر در چمن
قصب‌پوش خوبان زرین‌کلاه
به شکر قصب بسته بر طرف ماه
جنیبت چو کبکان و طاووس نر
روان کرده با طوق و زینهای زر
به هر عرصه‌ای با سپاهی شهی
به هر برج با آفتابی مهی
چو جمشید با جام گوهرنگار
چو خورشید با گوهر زرنگار
بزرگان طبقهای گوهر به چنگ
شهان شمع‌های معنبر به چنگ
خطای سواران زابل سوار
برانگیخته بور دریاگذار
زده قبها بر گذرگاه ماه
در آن قبه سیمین‌بران همچو ماه
شکرپاسخان عود مجمر به دست
معنبرخطان مشک و عنبر به دست
همه کوه زرین حمایل شده
همه دشت مشکین شمایل شده
تبیره‌زنان کوس بنواخته
جرسها به جنبش درانداخته
هوا شقهای کیانی درفش
مرقع شده دلق چرخ بنفش
از آن طوبی‌آباد تا قصر شاه
زده صف پری‌چهرگان همچو ماه
رساندند ماه ختن را به چین
گرفتند بر سام یل آفرین
همه خاک چین نافه مشک بود
همه خشک و تر پر زر خشک بود
تو گفتی ز بس گوهر تابناک
گهر دوز شد نطع کیمخت خاک
بدان رسم و آئین ببستند عهد
در ایوان جمشید بنهاد مهد
بر آن سرو سیمین دامن‌کشان
شکرریز کردند گوهرفشان
روان ریخت سام از برای نگار
به هرگام گنجی ز بهر نثار
به فیروزه‌گون مسندش برنشاند
چو فیروزه در خاتم زر نشاند
پس آنگه گرفتش بلورینه دست
به رسم کیامورثی عقد بست
که بی‌عقد آن گل‌رخ می‌پرست
چو عقد ثریا نمی‌داد دست
همه موبدان در نماز آمدند
همه بخردان مدح‌ساز آمدند
چو شد بسته کابین آن دلگشای
فرستاد سامش به خلوت‌سرای
خوشا وقت درویشی از روزگار
که آخر مرادش دهد روزگار
سر تخت شاهنشهی زان اوست
ملوکان عالم به فرمان اوست
هر آن کس که هیچش نباشد به دست
درستیست کش هیچ نبود شکست
نخواهد توانگر ز درویش باج
نجوید شه از ملک ویران خراج
ولی پادشاهی اگر یک دم است
خوشست ارچه سورش همه ماتمست
اگر غم برآرد ز جانت دمار
چو امید شادی بود غم مدار
خوش آن درد کو را دوائی بود
خوش آن یار کو را وفائی بود
خوشا آنکه شد منزلش کوی دوست
که جنات فردوس ماوای اوست
همی سام بر تخت گوهرنگار
گرفته به کف ساغر زرنگار
فتاده در ایوان فیروزه رنگ
خروش مغنی بر آوای چنگ
صنوبر خرامان پرده‌سرای
چو سرو خرامان ستاده به پای
چو خون صراحی برآمد به جوش
برآورد مرغ صراحی خروش
که ساغر مگر جام گیتی‌نماست
که بر دست جمشید گیتی‌گشاست
مغنی چو رعد و مغنی رباب
قدح آسمان و شراب آفتاب
چه در گوش سام آمد آوای جنگ
سروشش فرو کوفت در گوش سنگ
که بی‌لعل جانان حرامست می
بجز لعل جانان کدامست می
برو شعر از آن زلف مه‌پوش نوش
می لعل از چشمه نوش نوش
رخ خوب و خال سیاهش نگر
سیه‌دانه بر طرف ماهش نگر
ز شامش شکن بر شکن می فکن
سپاه حبش بر ختن می‌فکن
می از دست یار ترش‌رو منوش
که از دست زنبور نیشست نوش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به توصیف جشن و شادی دربار جمشید و سام نیرم می‌پردازد. در این جشن بزرگ، جمشید بر تخت خود نشسته و با دعوت از موبدان، می‌کوشد تا زمان مناسبی برای شادی و برگزاری مراسم تعیین کند. روی کار آمدن خورشید و زیبایی‌های اساطیری در وصف جشن ذکر شده است. جمشید مهدی به افتخار برگزاری این جشن را با تجملات خاصی مزین کرده و هدایا و اسب‌ها و شترهای رنگارنگ به جشن می‌آوردند. سام نیرم نیز با مناجات و شادی در این جشن شرکت می‌کند و آهنگهای خوش از سوی مغنی‌ها و رودنه‌ها در فضا طنین انداز است.
موضوع کلی این شعر ابراز شادی و زیبایی‌های جشن است که در آن، زیبایی‌ها و طراوت طبیعت و عشق نیز به تصویر کشیده می‌شود و به نوعی به پیوند میان عشق، شادی و زندگی انسانی اشاره دارد. این جشن در قالب تاریخی و اسطوره‌ای به اوج می‌رسد.
هوش مصنوعی: پرندگان باغ، در حال پرواز و آواز خواندن هستند و این فضای زیبا و دلنشین به شعر و هنر الهام می‌بخشد.
هوش مصنوعی: زمانی که سام نیرم، علم خود را بالا برد، نور روشنی از کاسه طلایی بیرون آمد.
هوش مصنوعی: چهره‌اش مانند چهره‌ی زیبای خاور سرزمین چین می‌درخشد و همچون گیسوان محبوبش، درخشندگی خاصی دارد.
هوش مصنوعی: زمانی که جمشید بر تخت عاج نشسته بود، تاجی که بر سر داشت از یاقوت درخشان ساخته شده بود.
هوش مصنوعی: فرمان داد تا موبدان پیر و experienced در مورد آسمان‌ها و ستاره‌ها صحبت کنند.
هوش مصنوعی: کسانی که در اوج مقام و شرایط خوب هستند، در زمان مناسب به جستجوی موفقیت و خوشبختی می‌پردازند.
هوش مصنوعی: آفتاب را به سمت سام می‌برند و ماه درخشنده را به بالای خانه می‌آورند.
هوش مصنوعی: ستاره‌شناسان با استفاده از اجرام آسمانی، به تحلیل و بررسی پرداختند.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که در آن لحظه‌ای که خورشید در آسمان می‌تابد و روشنی خود را بر زمین می‌افکند، همه چیز به وضوح و روشنی دیده می‌شود. همچنین، اشاره به آسمان نیلی رنگ دارد که نشان از زیبایی و روشنی است.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به زیبایی شب اشاره می‌کند که مانند عروسی با چشمان سیاه و درخشان، پارچه‌ای طلایی را به عنوان پوششی بر سر خود می‌اندازد. این تصویر نشان‌دهنده زیبایی و جلال شب است.
هوش مصنوعی: جهان به رنگ لاجوردی پوشیده شده و این نشان از فعل و کار نیکو و تفکر درست دارد.
هوش مصنوعی: لازمه‌ی آنکه زمان خوشی و سعادت آغاز شود، این است که نام نیک و دلپذیری از زبان محبوب جاری شود و دل‌ها را شاد کند.
هوش مصنوعی: وقتی فرخ‌رخ زیبا، صدای می را شنید، در میدان گلی زیبا به زمین انداخت.
هوش مصنوعی: سپس بار دیگر فرماندهان سپاه را دعوت کرد و به آنها خبر خوشی داد و طلا و جواهر توزیع کرد.
هوش مصنوعی: به خاطر عروسی یل پیروزمند، ایوان را با زیبایی و تزیین مناسب آماده کن.
هوش مصنوعی: فرمان دادند تا مناطق شهری و بیابانی چین را با پارچه‌های نرم و گرانبها پوشش دهند.
هوش مصنوعی: هزار شتر نر با کمرهای برآمده، به رنگ‌های زیبا و با زنجیرهای طلا زینت داده شده‌اند.
هوش مصنوعی: هزار اسب زیبا و خوش‌چهره‌ای وجود دارد که از سر تا دمشان با سنگ‌های قیمتی زینت شده است.
هوش مصنوعی: هزار اسب زینت‌دار و قوی که در دل خود، قدرت و زیبایی پنهانی دارند.
هوش مصنوعی: چهره‌ای آتشین و بدنی نقره‌ای دارد، مانند طوطی‌ای که شیرینی می‌گوید و حرف‌های دلنشین می‌زند.
هوش مصنوعی: فرستاده‌ای که آن ماه سیاه را با کمند به مهد طلایی‌اش آورده‌اند.
هوش مصنوعی: زمانی که زلف‌های زیبا و با طراوت معشوقه‌ها مانند چین و چروک‌ها نمایان شد، همهٔ خاک چین نیز معطر و خوشبو گردید.
هوش مصنوعی: در خانه‌ای پر از سخن و گفت‌وگو، طوطی مانند کبکی زیبا در میان گل‌ها خود را نشان می‌دهد.
هوش مصنوعی: در این بیت، توصیف زیبایی‌هایی از محبوبان شده است که لباس‌هایی زیبا و رنگین بر تن دارند و بر سرشان کلاهی زرین قرار دارد. این تصویر به زیبایی و لطافت دلپذیر آنها تأکید می‌کند و همچنین به شکر اشاره دارد که بر پیشانی ماه قرار گرفته است، نماد زیبایی و جذابیت.به‌طور کلی، این تصویر به جلوه‌های ظریف و دلربا در طبیعت و روح انسان اشاره دارد.
هوش مصنوعی: وقتی به زیبایی و ناز خود مانند کبک‌ها و طاووس‌های نر، با زین و تسمه‌های طلایی جلب توجه می‌کنی.
هوش مصنوعی: در هر میدان و عرصه‌ای، فرمانروایی قدرتمند وجود دارد و هر نقطه‌ای که نگاه کنی، نوری درخشان و جاذب توجه بر آن می‌تابد.
هوش مصنوعی: مانند جمشید که جامی پر از گوهرهای زیبا در دست دارد، مثل خورشید که به زیبایی و درخشش با طلا آراسته شده است.
هوش مصنوعی: بزرگان و نخبگان، گنجینه‌های ارزشمند را در دستان پادشاهان قرار می‌دهند و چراغ‌های روشنایی و هدایت را در دست می‌گیرند.
هوش مصنوعی: اشتباهات سواران زابل، باعث برانگیختن دریا شده است.
هوش مصنوعی: در مسیر ماه، قبه‌ای نقره‌ای وجود دارد که به خاطر زیبایی‌اش، همچون ماه می‌درخشد.
هوش مصنوعی: شکرگزارانی که عود و بخور به دست دارند، مشغول گلاب و خوشبوهایی مانند مشک و عنبر هستند.
هوش مصنوعی: همه کوه‌ها به زینتی طلایی تزئین شده‌اند و تمام دشت‌ها به زیبایی عطرآگین تبدیل گشته‌اند.
هوش مصنوعی: در حالتی شور و نشاط، دختران غنچه مثل گل‌ها در حال رقص و آواز هستند و صدای زنگ‌ها به حرکت درآمده و فضا را پر از شادی کرده است.
هوش مصنوعی: هوا مانند پرچم کیانی است که دلقی از چرخ بنفش بر تن دارد.
هوش مصنوعی: از منطقه خوش آب و هوای طوبی تا قصر پادشاه، صفی از دختران زیبا مانند ماه درخشیده‌اند.
هوش مصنوعی: ماه ختن را به چین آوردند و بر سام یل (دلاوری بی‌نظیر) درود فرستادند.
هوش مصنوعی: تمام خاک چین به مانند نافه‌ای از مشک بود و همه چیز، چه خشک و چه تر، از طلا پر شده بود.
هوش مصنوعی: تو گفتی به خاطر زیبایی و درخشش زیاد جواهر، دوزنده‌اش در گوشه‌ای از زمین در حال کار است.
هوش مصنوعی: به خاطر آن سنت و رسوم، پیمان را بستند و در کاخ جمشید، مهد و جایگاه نوینی را پایه‌گذاری کردند.
هوش مصنوعی: بر آن درخت خوش‌سیما با دامن زیبا، عطر شیرین پاشیده‌اند و جواهرات درخشان پخش کرده‌اند.
هوش مصنوعی: سام از عشق به محبوبش، به آرامی جان خود را نثار می‌کند و در هر گام، گنجی را برای او می‌آورد.
هوش مصنوعی: به مانند اینکه فیروزه را در یک انگشتر طلا قرار می‌دهند، او را بر روی تختی زیبا و باارزش نشاندند.
هوش مصنوعی: سپس او را به دست بلورینش گرفت و به رسم کیامورثی پیمان زناشویی بست.
هوش مصنوعی: وقتی که بدون انجام مراسم ازدواج، به زیبایی آن دختر می‌نگرم، مثل این است که دستم به ستاره‌ی ثریا نمی‌رسد.
هوش مصنوعی: همه افراد آگاه و دانشمند در مراسم نماز حاضر شدند و همه‌ی کسانی که اهل معقول و به ستایش دیگران می‌پردازند، گرد هم آمدند.
هوش مصنوعی: زمانی که آن دل‌افزار به ازدواج درآمد، سامش را به مکانی خصوصی فرستادند.
هوش مصنوعی: خوشا به حال کسی که در فقر و تهیدستی زندگی می‌کند و در نهایت روزگار به او چیزهایی را می‌دهد که آرزویش را داشته است.
هوش مصنوعی: سر تخت پادشاهی به خاطر اوست و تمامی فرمانروایان عالم تحت دستور او هستند.
هوش مصنوعی: هر فردی که در دنیای مادی چیزی ندارد، در واقع از آنچه که در دست دارد هیچ چیز را از دست نمی‌دهد.
هوش مصنوعی: یک شخص ثروتمند هرگز از یک فرد فقیر مالیات نمی‌خواهد، همان‌طور که یک پادشاه نمی‌تواند از یک سرزمین ویران مالیات دریافت کند.
هوش مصنوعی: پادشاهی هرچند که زمانش کوتاه باشد، اما لذت بخش است، هرچند جشن و شادی آن ممکن است با ناراحتی و غم همراه باشد.
هوش مصنوعی: اگر غم از جانت کلاهی درست کند، نگران نباش، زیرا اگر امید به شادی در دل داشته باشی، دیگر غم تو را آزار نخواهد داد.
هوش مصنوعی: خوش به حال کسی که برای دردش درمانی وجود دارد و خوش به حال کسی که یاری دارد که به او وفادار است.
هوش مصنوعی: کسی که در راه عشق و محبت به دوست قرار بگیرد، در واقع به بهشت و نهایت خوشبختی دست یافته است.
هوش مصنوعی: سام بر روی تخت زیبای گوهرنشانی نشسته و در دستش جامی از طلا دارد.
هوش مصنوعی: در ایوانی با رنگ فیروزه‌ای، صدای دل‌انگیز یک خواننده طنین‌انداز است و به صدای چنگ می‌پیوندد.
هوش مصنوعی: درخت صنوبر با elegance و زیبایی در حال حرکت و رقص است و مانند درخت سرو، با قامت بلند و استیلا در جایی ایستاده است.
هوش مصنوعی: زمانی که خون در صراحی به جوش می‌آید، مرغ صراحی صدای بلندی از خود آزاد می‌کند.
هوش مصنوعی: آیا لیوان شراب فقط تصویر دنیا را نشان می‌دهد که در دست جمشید، شاه افسانه‌ای، گشوده است؟
هوش مصنوعی: صوت دلنواز و آرامش‌بخش مانند صدای رعد و برق است و موسیقی‌ای که با رباب نواخته می‌شود، چون نوشیدنی آسمانی و تابش خورشید، لذت‌بخش و روح‌افزا است.
هوش مصنوعی: در اینجا گفته شده که صدای جنگ به طوری قوی و تاثیرگذار است که حتی در گوش سام (که نمادی از قدرت و شجاعت است) رسیده و باعث ایجاد لرزش و سر و صدا در سنگ‌ها شده است. این تصویر نشان‌دهنده‌ی شدت جنگ و تبعات آن است.
هوش مصنوعی: بدون لعل جانان، نوشیدن می حرام است. جز لعل جانان، چه می‌تواند می باشد؟
هوش مصنوعی: به دنبالش برو و شعرهایی بگو که درباره زلف زیبا و پنهان اوست، مثل اینکه شیره‌ی لعل را از چشمه‌ی نوشی به دست می‌آوری.
هوش مصنوعی: به زیبایی چهره و دانه‌های سیاه روی آن توجه کن و به طرف ماه زیبایش نگاه کن.
هوش مصنوعی: از شبانش زنجیر به زنجیر بیفکن و لشکر حبش را به دشت بیفکن.
هوش مصنوعی: از دست دادن شراب محبوبی که با حالت ترش‌رویی به ما می‌رسد، بهتر از این است که از نیش زنبور گزیده شویم.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.