دشت موقف را لباس از جوهر جان دیده‌اند
کوه رحمت را اساس از گوهر کان دیده‌اند
عرضگاه دشت موقف عرض جنات است از آنک
مصنع او کوثر و سقاش رضوان دیده‌اند
حوت و سرطان است جای مشتری وان برکه هست
مشتری صفوت که در وی حوت و سرطان دیده‌اند
کوه رحمت حرمتی دارد که پیش قدر او
کوه قاف و نقطهٔ فا هر دو یکسان دیده‌اند
سنگ ریزهٔ کوه رحمت برده‌اند از بهر کحل
دیده‌بانانی که عرض از کوه لبنان دیده‌اند
اصفیا را پیش کوه استاده سوزان دل چو شمع
همچو شمع از اشک غرق و خشک دامان دیده‌اند
هشتم ذیحجه در موقف رسیده چاشت گاه
شامگه خود را به هفتم چرخ مهمان دیده‌اند
شب فراز کوه، ز اشک شور جمع و نور شمع
ابر در افشان و خورشید زر افشان دیده‌اند
افتاب از غرب گفتی بازگشت از بهر حاج
چون نماز دیگری بهر سلیمان دیده‌اند
گفتی از مغرب به مشرق کرد رجعت آفتاب
لاجرم حاج از حد بابل خراسان دیده‌اند
از نسیم مغفرت کآبی و خاکی یافته
آتشی را از انا گفتن پشیمان دیده‌اند
وز فراوان ابر رحمت ریخته باران فضل
رانده‌ای را بر امید عفو شادان دیده‌اند
حج ما آدینه و ما غرق طوفان کرم
خود به عهد نوح هم آدینه طوفان دیده‌اند
چون کریمان کز عطای داده‌شان نسیان بود
عفو حق را از خطای خلق نسیان دیده‌اند
خلق هفتاد و سه فرقت کرده هفتاد و دو حج
انسی و جنی و شیطانی مسلمان دیده‌اند
حاج رانو نو در افزای از ملادک کرده حق
هر چه در شش صد هزار اعداد نقصان دیده‌اند
ای برید صبح سوی شام و ایران بر خبر
زین شرف کامسال اهل شام و ایران دیده‌اند
ای زبان آفتاب احرار کیهان را بگوی
دولتی کز حج اکبر حاج کیهان دیده‌اند
نز سموم آسیب و نز باران بخیلی یافته
نز خفاجه بیم و نز غزیه عصیان دیده‌اند
رانده زاول شب بر آن که پایه و بشکسته سنگ
نیم شب مشعل به مشعر نور غفران دیده‌اند
بامدادان نفس حیوان کرده قربان در منی
لیک قربان خواص از نفس انسان دیده‌اند
با سیاهی سنگ کعبه همبر آید در شرف
سرخی سنگ منی کز خون حیوان دیده‌اند
سعد ذابح بهر قربان تیغ مریخ آخته
جرم کیوانش چو سنگ مکی افسان دیده‌اند
چون بره کید به مادر گوسپند چرخ را
سوی تیغ حاج پویان و غریوان دیده‌اند
بی‌زبانان با زبان بی‌زبانی شکر حق
گفته وقت کشتن و حق را زباندان دیده‌اند
در سه جمره بود پیش مسجد خیف اهل خوف
سنگ را کانداخته بر دیو غضبان دیده‌اند
آمده در مکه و چون قدسیان بر گرد عرض
عرش را بر گرد کعبه طوف و جولان دیده‌اند
پیش کعبه گشته چون باران زمین بوس از نیاز
و آسمان را در طوافش هفت دوران دیده‌اند
عید ایشان کعبه وز ترتیب پنج ارکان حج
رکن پنجم هفت طوف چار ارکان دیده‌اند
رفته و سعی صفا و مروه کرده چار و سه
هم بر آن ترتیب کز سادات و اعیان دیده‌اند
پس برای عمره کردن سوی تنعیم آمده
هم بر آن آئین که حج را ساز و سامان دیده‌اند
حاج را دیوان اعمال است وانگه عمره را
ختم اعمال و فذلک‌های دیوان دیده‌اند
کعبه در دست سیاهان عرب دیده چنانک
چشمهٔ حیوان به تاریکی گروگان دیده‌اند
آنچه دیده دشمنان کعبه از مرغان به سنگ
دوستان کعبه از غوغا دو چندان دیده‌اند
بهترین جایی به دست بدترین قومی گرو
مهرهٔ جاندار و اندر مغز ثعبان دیده‌اند
نی ز ایزد شرم و نی از کعبه آزرم ای دریغ
جای شیران را سگان سور سکان دیده‌اند
در طواف کعبه چون شوریدگان از وجد و حال
عقل را پیرانه سر در ام صبیان دیده‌اند
ذات حق سلطانان و کعبه دار ملک
مصطفی را شحنه و منشور قرآن دیده‌اند
چون ز راه مکه خاقانی به یثرب داد روی
پیش صدر مصطفی ثانی حسان دیده‌اند
بنده خاقانی سگ تازی است بر درگاه او
بخ بخ آن تازی سگی کش پارسی خوان دیده‌اند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شعر به توصیف مراسم حج و روح معنوی آن می‌پردازد. در این متن به زیبایی‌های طبیعی و نمادین دشت موقف، کوه رحمت و مکان‌های مقدس همچون کعبه و منی اشاره شده است. شاعر به بررسی معانی و مواهب روحانی حج می‌پردازد و اهمیت آن را در نزد خداوند و حاجیان مورد تأکید قرار می‌دهد.
حاجیان از زحمات و قربانی‌های خود یاد می‌کنند و از رحمت الهی و بخشش پروردگار سخن می‌گویند. همچنین به نمادهای مختلفی از جمله کوه قاف، دشت موقف و عرفات پرداخته و زیبایی‌های این مکان‌ها را به تصویر می‌کشند. در نهایت، با تأکید بر حضور خداوند در این مناسک، ارزش معنوی و ریاضت‌های حج را به نمایش می‌گذارد. شعر همچنین به تضاد بین حق و باطل، و فضیلت‌های انسانی در برابر کم‌توجهی‌ها اشاره دارد.
هوش مصنوعی: در اینجا اشاره به اینکه دشت و طبیعت به زیبایی و عمیق‌ترین احساسات انسانی آراسته شده‌اند و کوه‌ها به عنوان نمادی از رحمت و نعمت، از عمق و ارزش‌های درون خود بهره‌مند هستند. به عبارت دیگر، دشت‌ها و کوه‌ها هر کدام نشان‌دهنده جنبه‌ای از زیبایی و رحمت هستند که در وجودشان نهفته است.
هوش مصنوعی: دشت به عنوان مکانی رازآلود و خوشبو توصیف شده که در آن باغ‌های بهشتی قرار دارد. این زمین، جایی است که آب زلال (کوثر) و نوشیدنی خوشگوار (نوشیدنی رضوان) در آن وجود دارد و به نوعی نماد زیبایی و زندگی ابدی است.
هوش مصنوعی: در آسمان، دو صورت فلکی به نام‌های حوت و سرطان وجود دارند. همچنین، یک برکه به نام مشتری وجود دارد که در آن دو صورت فلکی حوت و سرطان قابل مشاهده هستند.
هوش مصنوعی: کوه رحمت جایگاه ویژه‌ای دارد و به اندازه‌ای ارزشمند است که حتی کوه قاف و نقطهٔ فا، به معنای عمیق و قابل توجهی که دارد، در مقایسه با آن هیچ تفاوتی نمی‌کنند.
هوش مصنوعی: سنگ‌های کوچک کوه رحمت را برای زیبایی چشم‌ها و دیدن دوردست‌ها برده‌اند، همان‌طور که کسی کوه لبنان را دیده است.
هوش مصنوعی: در کنار کوه، جوانان دلسوخته‌ای ایستاده‌اند که مانند شمعی می‌سوزند. چهره‌های آنان از اشک پر است و لباس‌هایشان نیز به سبب این اشک‌ها، غرق در رنج و اندوه به نظر می‌رسد.
هوش مصنوعی: در هشتمین روز از ماه ذیحجه، در زمان صبح، مهمانی از هفتمین آسمان نازل شده و به جمع حاضر برای میهمانی پیوسته است.
هوش مصنوعی: در شب، بر فراز کوه، اشک‌های شورو شادابی را می‌توان دید که با نور شمع‌های درخشان و تابش خورشید طلایی آمیخته شده‌اند.
هوش مصنوعی: خورشید از سمت غرب به نظر می‌رسد که برگشته است تا حاجتی را انجام دهد، همان‌طور که برای سلیمان نیز، نماز دیگری دیده‌اند.
هوش مصنوعی: تو گفتی خورشید از سمت مغرب به سمت مشرق بازگشته است، پس حتماً کسانی که از بابل به خراسان سفر کرده‌اند، این رخداد را دیده‌اند.
هوش مصنوعی: نسیم بخشش به انسان‌ها فرصتی می‌دهد تا از زمین و آسمان به سوختن عشق و آگاهی امیدوار شوند، اما آنهایی که به خود می‌گویند "من" در نهایت از گفتن آن پشیمان خواهند شد.
هوش مصنوعی: از فراوانی ابر رحمت، باران لطف و بخشش نازل شده و بر اساس امید عفو، چشمان آنها شاداب و خرم است.
هوش مصنوعی: در روز جمعه‌ای که ما به مراسم حج می‌رویم، سرشار از رحمت و لطف الهی هستیم. حتی در زمان نوح، در روز جمعه، طوفان را مشاهده کردند که نشانه‌ای از قدرت و رحمت خداوند بوده است.
هوش مصنوعی: کریمان به آنهایی اشاره دارد که در بخشش و generosity رئوف و بزرگوار هستند. آنها به قدری به عطا و بخشش خود مشغول‌اند که خطاهای دیگران را فراموش می‌کنند. به همین ترتیب، لطف و رحمت حق نیز چنان است که به اشتباهات بندگانش توجه نمی‌کند و آنها را نادیده می‌گیرد.
هوش مصنوعی: مردم با هفتاد و سه دسته مختلف به وجود آمده‌اند، که از بین آنها، هفتاد و دو دسته مربوط به انسان‌ها، جن‌ها و شیاطین بوده و همه آنها برای خودشان نوعی از اعتقادات و آئین‌های مذهبی دارند.
هوش مصنوعی: حاج رانو نو در افزای در تعداد ملادک حقوقی که هرچه در ششصد هزار عدد مشاهده کرده‌اند، نقصانی دیده نمی‌شود.
هوش مصنوعی: ای صبح، به سوی شام و ایران حرکت کن و به آنها خبر ده که اهالی شام و ایران از این شرف و مقام بهره‌مند شده‌اند.
هوش مصنوعی: ای زبان روشن و روشنگر، حقایق عمیق جهان را بیان کن، و بگو به ما از دولتی که در بزرگ‌ترین مناسک الهی، از دانایی کیهان بهره‌مند شده است.
هوش مصنوعی: از گرما و سوزش آفتاب آسیب دیده‌اند و از بارش باران غمگین شده‌اند؛ همچنین از دشمنی‌های خفاجه (دشمن) و شورش‌های غزیه (قوم سرکش) ترسیده‌اند.
هوش مصنوعی: در دل شب، در مکان خاصی، صحنه‌ای دیده می‌شود که سنگی شکسته و مشعلی فروزان در آنجا قرار دارد، که نمادی از بخشش و نور است.
هوش مصنوعی: صبحگاهان جان حیوان برای قربانی کردن در ذبح است، اما قربانی کردن ویژه انسان‌هاست که از ویژگی‌های برتر آنها نشأت می‌گیرد.
هوش مصنوعی: قدرت و عظمت سنگ کعبه باعث می‌شود که حتی سیاهیش هم قابل توجه باشد، در حالی که سنگ من که به خاطر رنگ سرخ خون حیوانات مشهور است، نشان‌دهنده یک واقعیت خاص و عمیق است.
هوش مصنوعی: سعد ذابح به عنوان قربانی، تیغ آخته مریخ را به سمت خودش می‌آورد و جرم کیوان مانند سنگ مکی به نظر می‌رسد که قابل رؤیت است.
هوش مصنوعی: زمانی که بره‌ای که به مادرش وابسته است به دور دست‌ها نگاه می‌کند، نگران چرخش دنیا و تیرهایی است که به سوی حاجیان و غریبان پرتاب می‌شود.
هوش مصنوعی: بی‌زبانان، با تمام ناتوانی خود، در زمانی که در خطر قرار می‌گیرند، حقایق را می‌شناسند و به حمد و ستایش خداوند پرداخته‌اند، حتی اگر نتوانند به طور مستقیم سخن بگویند.
هوش مصنوعی: سه گروه در کنار مسجد خیف جمع شده بودند که از ترس خود، سنگی را به سوی دیو خشمگین پرتاب کردند.
هوش مصنوعی: در مکه حضور یافته و مانند فرشتگان که در دور عرش الهی می‌چرخند، دور کعبه می‌چرخند و به دور آن می‌گردند.
هوش مصنوعی: در کنار کعبه، مانند بارانی که بر زمین می‌ریزد، با دل‌تنگی تمام بر زمین می‌سایند و آسمان نیز در دور کعبه، هفت بار گردش کرده و به تماشا نشسته است.
هوش مصنوعی: عید برای آنها ملاقات با کعبه است و به پا کردن آداب و سنن حج را مانند برپایی چهار رکن دیگر ح ج می‌دانند. رکن پنجم، که هفت دور طواف به دور کعبه است، نیز در نظرشان مهم و ضروری است.
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که فردی به سفر رفته و تلاش کرده تا رسوم خاصی را در مکان‌های مقدس صفا و مروه به جا آورد. او همچنین به ترتیب خاصی توجه کرده که از نسل‌های بزرگوار و افراد معتبر به یادگار مانده است.
هوش مصنوعی: بنابراین، برای انجام عمره به تنعیم آمده‌اند، همان‌طور که برای حج تشریفات و مراسم خاصی در نظر گرفته شده است.
هوش مصنوعی: حاجی کتابی از اعمالش دارد و پس از آنکه عمره را به اتمام می‌رساند، صفحه‌های این کتاب به نمایش گذاشته می‌شود.
هوش مصنوعی: کعبه در نزد سیاه‌پوستان عرب به گونه‌ای دیده می‌شود که مانند چشمه‌ای حیوانی در تاریکی به اسارت درآمده است.
هوش مصنوعی: دشمنان کعبه از پرندگان فقط سر و صدا و هیاهو را می‌بینند، اما دوستان کعبه شاهد معانی عمیق‌تر و زیبایی‌های بیشتری هستند که فراتر از این آشفتگی‌هاست.
هوش مصنوعی: بهترین موقعیت‌ها و فرصت‌ها گاهی اوقات به دست افرادی می‌افتد که شاید از نظر اخلاقی یا اخلاقیات در سطح پایینی قرار دارند. این نشان می‌دهد که در دنیای واقعی، موفقیت و ثروت ممکن است به واسطه کسانی به دست بیاید که آنها به هیچ وجه شایسته این موقعیت‌ها نیستند.
هوش مصنوعی: نه از خداوند شرمی دارم و نه از کعبه حیا می‌کنم. افسوس که جایگاه شیران به سگان خوش‌گذران سپرده شده است.
هوش مصنوعی: در دور کعبه، مثل دیوانه‌ها، از شدت شوق و حالت، عقل را به مانند فردی که از نادانی برمی‌گردد، در نظر کودکان دیده‌اند.
هوش مصنوعی: ذات خداوند، پادشاهان و خانه کعبه را به عنوان نماینده ملکوت پیامبر مصطفی بررسی کرده‌اند و به عنوان نگهبان و راهنما در نظر گرفته شده‌اند.
هوش مصنوعی: چون خاقانی از مکه به یثرب رسید، رو به سوی جایگاه پیامبر دوم، یعنی حسان بن ثابت، کرد و آنجا را مشاهده کرد.
هوش مصنوعی: من بنده خاقانی هستم، مانند سگ تازی که در درگاه او نشسته است؛ این سگ تازی که با صدای خود به همه خبر می‌دهد، نظاره‌گر پارسی‌زبانانی است که او را می‌شناسند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
شب روان در صبح صادق کعبهٔ جان دیده‌اند
صبح را چون محرمان کعبه عریان دیده‌اند
از لباس نفس عریان مانده چون ایمان و صبح
هم به صبح از کعبهٔ جان روی ایمان دیده‌اند
در شکر ریزند ز اشک خوش که گردون را به صبح
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.