گنجور

 
کمال‌الدین اسماعیل

طراوتی که جهان از دم بهار گرفت

شریعت از نفس صدر کامکار گرفت

خدایگان شریعت که قاضی افلاک

ز روی فرّخ او فال اختیار گرفت

بحکم آنکه سر سال برستانۀ اوست

کلاه خلعت سر سبزی از بهار گرفت

صبا که مایه ده طبلۀ ریاحین است

ز خلق خواجه نسیمی بیادگار گرفت

قیامتیست بصحرا که زنده می گردد

تنی که خاکش شش ماه در حصار گرفت

چو مردگان که کفن ها بدوش برفکنند

درختهای شکوفه همان شعار گرفت

درخت پیری که موی سرش بریخته بود

از آن سپس که دو تا گشت، دستوار گرفت

دم مبارک باد صبا بدو پیوست

جوان و تازه شد و دست در نگار گرفت

به کلّۀ چمن اندر بقرب یک هفته

عروس گشت و بشوهر رسید و بار گرفت

چو رعد طبل بشارت بزد بیامد ابر

نثار او همه از درّ شاهوار گرفت

هوای باغ خنک بود و نرگس مسکین

بخفت مست و سپیده دمش خمار گرفت

کجاست سیم زمستان ، که خورد زرّ خریف؟

کزین دوروی زمین پایۀ یسار گرفت

یکی بخاک فروشد یکی بباد برفت

خنک کسی که ازین حال اعتبار گرفت

جهان بریشم ساعات روز و شب باهم

باخت خوش خوش و چنگ در کنار گرفت

چو دید خسرو سیّارگان که کار جهان

بجملگی همه بر رکن دین قرار گرفت

برسم خدمت او از برای نوروزی

بدست خود بره را گردن استوار گرفت

شبانی رمۀ خواجه را بفصل ربیع

ز یک دو سر بره و گاه سازگار گرفت

منجّم ار چه ز تقویم هفت سیّاره

حساب نیک و بد دور روزگار گرفت

چو رای خواجه بدید و کمال تدبیرش

مدبّران فلک هشت در شمار گرفت

نگاه کرد قضا در حساب هیلاجش

از آنچه بود مقّدر یکی هزار گرفت

 
 
 
مسعود سعد سلمان

گه وداع بت من مرا کنار گرفت

بدان کنار دلم ساعتی قرار گرفت

وصال آن بت صورت همی نبست مرا

بدان زمان که مرا تنگ در کنار گرفت

چو وصل او را عقل من استوار نداشت

[...]

وطواط

بیاد شاه جهان عالم افتخار گرفت

ز بی قرار حسامش جهان قرار گرفت

علاء دولت و دین ، اتسز آن جهانگیری

که عالم از سر شمشیرش اعتبار گرفت

نهیب او بیکی حمله صد مصاف شکست

[...]

سید حسن غزنوی

زمانه دامن اقبال شهریار گرفت

سعادتش چو دل و دیده در کنار گرفت

ظفر به همت گرز گر آن جمال گرفت

جهان به دولت شاه جهان قرار گرفت

یمین دولت و دین و امین ملت و ملک

[...]

خواجوی کرمانی

سپیده دم که جهان بوی نوبهار گرفت

صبا نسیم سر زلف آن نگار گرفت

بگاه بام دلم در نوای زیر آمد

چو بلبل سحری نالهای زار گرفت

چو آن نگار جفاپیشه دست من نگرفت

[...]

جهان ملک خاتون

دلم برفت و سر دست آن نگار گرفت

قرار در سر آن زلف بی قرار گرفت

به چین زلف تو پیچید و در خطا افتاد

وطن کنون دل مسکین در آن دیار گرفت

ز حال زار من خسته اش نیاید یاد

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه