گفت بر عارفان بود معلوم
که شما حاکمید و من و محکوم
هر چه ظاهر ز زین و شین شماست
موجب مقتضای عین شماست
هر چه عین شما تقاضا کرد
فیض جود من آن هویدا کرد
زید چون بر لسان استعداد
پیش جودم در سؤال گشاد
امر تکلیف خویش خواست نخست
مطلبش شد چنانکه خواست درست
بعد ازان رو به جست و جو آورد
میل فعل مکلف به کرد
دادمش باز هر چه کرد طلب
کردمش مؤمن مطیع لقب
کرد آن اقتضا حقیقت عمرو
که مکلف شود به نهی و به امر
چون ز تکلیف کار او شد راست
ترک فعل مکلف به خواست
وقت آن چون به ترک شد معروف
شد به عصیان و سرکشی موصوف
هر چه ظاهر ز جمله اعیان است
سر به سر مقتضای ایشان است
این بود سر آنکه در محشر
چون شود آشکار سر قدر
هر که باشد ز اهل نفس و نفس
نفس خود را کند ملامت و بس
همه بر نفس خویشتن مویند
همه با نفس خویشتن گویند
جز تو ننهاد کس به راه تو فخ
بل یداک اوکتا و فوک نفخ
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به مسئله عدالت و سرنوشت انسانها در جهان اشاره میکند. او میگوید که عارفان میدانند که عدهای حاکم و عدهای محکوم هستند. آنچه که بر اساس وجود انسانها شکل میگیرد، نتیجه خواستهها و نیازهای حقیقی آنهاست. وقتی فردی (مانند زید) با سؤال و درخواست به درگاه الهی میآید، بر اساس خواستهاش فیض و رحمت الهی به او عطا میشود.
شاعر سپس به اصل تکلیف اشاره میکند، که انسانها باید به دستورات الهی گوش دهند و از نافرمانی پرهیز کنند. اگر انسانها در ترک فعل مکلف موفق شوند، میتوانند به بندگی و عبادت خود ادامه دهند. اما اگر از دستورات الهی سرپیچی کنند، به عصیان و سرکشی معروف میشوند.
در پایان، شاعر میفرماید که در روز قیامت، هر شخص باید به نفس خود پند دهد و مسئولیت اعمال خود را بپذیرد. هیچکس نمیتواند به جای دیگری پاسخگو باشد و همه باید با نفس خود روبرو شوند.
هوش مصنوعی: این جمله نشان میدهد که عارفان درک کردهاند که شما در موقعیت قدرت و حاکمیت هستید، در حالی که من در موقعیت ضعف و وابستگی قرار دارم.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در ظاهر شما دیده میشود و به زیبایی و ظاهر شما مرتبط است، نشاندهندهی واقعیتهای درونی و وجود شماست.
هوش مصنوعی: هر چیزی که شما خواستید، بخشش من آن را آشکار کرد.
هوش مصنوعی: وقتی زید از من پرسید، تواناییام را به خوبی نشان دادم و راحت پاسخ دادم.
هوش مصنوعی: او در ابتدا خواستهاش را مشخص کرد و بهگونهای که میخواست، به هدفش رسید.
هوش مصنوعی: پس از آن، رغبت به انجام عمل واجب باعث شد که به جستوجو پرداخته شود.
هوش مصنوعی: به او هر چیزی را بازگرداندم که خواسته بود و از او خواستم که چون مؤمنی مطیع رفتار کند.
هوش مصنوعی: بر اساس خواستهٔ الهی، عمر به انجام وظایف و محدودیتهایش موظف شده است.
هوش مصنوعی: زمانی که کار او به درستی انجام شد، انجام وظیفه بر عهده مکلف به خواست او دیگر لازم نیست.
هوش مصنوعی: زمانی که لحظهی جدایی فرا رسید، به عنوان نافرمانی و شورش شناخته شد.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در جهان وجود دارد، به نوعی با شرایط و ویژگیهای آن مرتبط است.
هوش مصنوعی: این شعر میگوید که دلیل آنکه در روز قیامت حقایق و ارزشها روشن و مشخص میشوند، به خاطر آن است که همه چیز به وضوح نمایان میشود. در آن زمان، حقیقت و مقام هر چیزی به وضوح دیده خواهد شد.
هوش مصنوعی: هر کسی که از میان مردم باشد و به نفس خود توجه کند، تنها خود را سرزنش میکند و بس.
هوش مصنوعی: همه با خودشان صحبت میکنند و در تعامل با نفس خود هستند.
هوش مصنوعی: تنها تو هستی که برای رسیدن به راهت تلاشی نکردهای؛ بلکه این خود تویی که تیر را به سوی هدف نشانه رفتهای و نفس خود را به جلو میفرستی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بیمثل و شبه و بیهمتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.