چه گوئی چیست آن شکل مدور
که دارد خیمه با گردون برابر
چو ایوانی کشیده بر سر آب
چو خرگاهی زده بر روی آذر
هوایش روشن و آبش موافق
زمینش صافی و سقفش مصور
چوخلق عاقلان هم پاک و هم خوش
چو طبع زندگی هم گرم وهم تر
زمین او برنگ چرخ ازرق
هوای او چو جرم ماه انور
ندیده خاک او هرگز تخلخل
نگشته آب او هرگز مکدر
زآبش رشک برده آب حیوان
زحوضش شرم خورده حوض کوثر
زهر سقفش یکی ماهست رخشان
بگرد هر مهی تابان سه اختر
برهنه گشته در وی همچو در حشر
بزرگ و خرد و درویش و توانگر
زخوشی راست پنداری بهشتی است
که دوزخ هست در اجزاش مضمر
بهشتست او ازان معنی که هرگز
نه سرما اندرو بینی و نه خور
بدوزخ نیک میماند از ان روی
کز اتش میشود کارش مقرر
همه آلودگان آیند در وی
برون آیند ازو پاک و مطهر
خطا گفتم که این کعبه است لیکن
نه از بنیاد ابراهیم آذر
بلی کعبه است و جز احرام بسته
نه مؤمن اندرو آید نه کافر
تو کعبه دیده هرگز که در وی
روا نبود نماز هیچ جانور
درین کعبه خلاف آن پیاپی
مسلمان باشد و ترسا بهم در
در آن کعبه اگر سنگی سیاهست
که رو بر روی وی مالند بیمر
درین کعبه یکی سنگ سیاهست
که مالد روی زیر پایها در
فکنده اندرو سجاده بر آب
خشن پوشی سیه روئی مجدر
تو دیدی سنگ کاید بر سر آب
چو یک زنگی بآب اندر شناور
یکی لعبت درو از بهر خدمت
دو روی و ده زبان و زرد و لاغر
بشکل جدول تقویم بر وی
بسی خطهای بی پرگار و مسطر
کند مشاطگی زلف خوبان
که این صنعت شدست اورا میسر
نمیگردد ززلف دلبران سیر
هزارش ره نهادند اره برسر
بموئی کار او اویخته و او
هنوز آویخته بر موی دلبر
میان بست ازبن سی و دو دندان
برای خدمت زلف معنبر
خط شمشاد قدان دوست دارد
که اورا هم از ان اصل است مادر
کند ریش وزیر و زلف خاتون
ضعیفی دیده چونین ستمگر؟
طراز دوش او القاب شاهی
که در ملک است ثانی سکندر
سپهر تاج بخش اعظم اتابک
پناه مملکت خاقان اکبر
جوانبختی جهانبخشی که گردون
نبیند نیز چون او عدل گستر
اگر چه اصل او دریا و ابر است
هنر از خود نماید همچو گوهر
چنان کز ( یاء بیتی) کعبه نازد
بدین القاب نازد چرخ اخضر
مبارک باد این جای همایون
مربی مرا خورشید کشور
شهاب ا لدین خالص میر عادل
که عالم گردد از خلقش معطر
بوقت مکرمت لطف مجسم
بگاه تجربت عقل مصور
بروی مملکت بر خال عصمت
بدست سلطنت در گوی عنبر
دل او معدن جودست و دانش
کف او مرکز کلکست و خنجر
همه عمر ار کنم حصر معانیش
نگردد هیچ معنی زو مکرر
همیشه تا نماید تیغ زرین
همی این زرد گو زین سبز چنبر
معمر باد در این بیت معمور
ممتع باد ازین ایوان و منظر
سپهرش خاضع و بختش مساعد
جهانش بنده و ایام چاکر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به توصیف فضایی دینی و معنوی میپردازد که با تصاویری زیبا و شاعرانه از بهشت و کعبه همراه است. شاعر با اشاره به شکلی مدور که مانند خیمهای بزرگ بر روی آب قرار دارد، به ویژگیهای آن مکان اشاره میکند که از نظر هوا، آب و زمین کاملاً مطبوع و خوشایند است.
این مکان نسبت به دنیای خارج بینظیر است و در آن تصویری از زندگی پاک و خوشحالانه به نمایش گذاشته میشود. شاعر به کنایه میگوید این مکان بهشتی است که در آن آلودگی وجود ندارد و هر کس وارد آن شود، پاک و پاکیزه میشود.
واژهها و تصاویری همچون "کعبه" و "سنگ سیاه" به کار میروند تا به این مسئله بپردازد که این مکان، هم بینظیر و هم فراتر از مکانهای دینی سنتی است.
در انتهای متن، شاعر از فردی بهنام "شهاب الدین" یاد کرده و او را بزرگترین حامی دانایی و عدالت معرفی میکند که همواره در خدمت مردم است و خیر و خوشی را برای جامعه به ارمغان میآورد.
در مجموع، متن تجلیلی است از فضایل معنوی و اجتماعی و نشاندهنده آرمانهای انسانی و دینی در یک فضای رویاگونه.
هوش مصنوعی: چه بگویم از آن شکل گردی که همچون چادر، در برابر آسمان قرار دارد؟
هوش مصنوعی: مانند ایوانی که بر روی آب ساخته شده است و همچون سایهبانی که بر روی آتش قرار گرفته است.
هوش مصنوعی: آسمانش روشن و آبش سازگار، زمینش هموار و سقفش زیبا و نقاشیشده است.
هوش مصنوعی: وقتی که انسانهای عاقل هم پاک و هم با نشاط هستند، مانند طبع زندگی که هم پرانرژی و هم شاداب است.
هوش مصنوعی: زمین او به رنگ آبی آسمان است و هوای او مانند نور ماه درخشان و تابناک است.
هوش مصنوعی: خاک او هیچگاه آسیب ندیده و آب او هرگز غیرواضح و کدر نشده است.
هوش مصنوعی: آب حیات به قدری شگفتانگیز و زیباست که آبهای معمولی به آن حسادت میورزند و از عظمت آن خجالت میکشند. به عبارت دیگر، زیبایی و فضیلت آن به قدری زیاد است که دیگران نمیتوانند به آن نزدیک شوند و احساس کمبود میکنند.
هوش مصنوعی: بالای سرش مانند ماهی درخشان است و او در میان ستارهها میدرخشد، مانند مهتابهایی که بر زمین نور میافشانند.
هوش مصنوعی: در روز قیامت، همه افراد به یکدیگر شباهت پیدا میکنند؛ به طوریکه نه تنها بزرگ و کوچک، بلکه ثروتمند و فقیر نیز در وضعیت مشابهی قرار میگیرند.
هوش مصنوعی: این بیت به ما میگوید که گاهی شادی و خوشی ظاهری ممکن است در واقع نشانهای از مشکلات یا دردهای درونی باشد. یعنی ممکن است ظاهراً زندگی خوب و لذتبخش به نظر برسد، اما درونیترین احساسات و واقعیتها حاوی چالشها و سختیها باشند.
هوش مصنوعی: این مکان بهشتی است به خاطر این که هرگز در آنجا سرمایی نمیچشید و نه تابش آفتاب.
هوش مصنوعی: کسی که از آتش دوری میکند و در جهنم نمیماند، به این دلیل است که سرنوشتش با آتش مشخص نشده است.
هوش مصنوعی: همه افرادی که در زندگی دچار گناه و آلودگی هستند، وقتی وارد فضایی خاص میشوند، از آنجا بیرون میآیند و پاک و پاکیزه میشوند.
هوش مصنوعی: من اشتباه کردم که این مکان را کعبه نامیدم، اما این بنا بر اساس بنیاد ابراهیم نیست، بلکه بر اساس آتش و خرافات ساخته شده است.
هوش مصنوعی: بله، این مکان مقدس (کعبه) است و تنها افرادی که مراسم حج را به جا آوردهاند و احرام بستهاند میتوانند به آن وارد شوند؛ نه مؤمنان دیگر و نه کافران.
هوش مصنوعی: تو نمیتوانی در کعبه، جایی که مقدس است، نماز بخوانی و عبادت را به جای بیاوری، زیرا در آنجا تنها انسانها میتوانند به قرب الهی برسند و هر موجود دیگری در این مکان معنایی ندارد.
هوش مصنوعی: در این کعبه، نه تنها مسلمانان پیوسته وجود دارند، بلکه مسیحیان نیز به همراهم هستند.
هوش مصنوعی: در کعبه، اگر سنگ سیاهی وجود دارد که بر روی آن پا میگذارند و به آن میسایند، این نشاندهندهی احترامی است که به آن مکان و سنگ داده میشود، حتی اگر فقط یک سنگ باشد.
هوش مصنوعی: در این معبد، سنگی سیاه وجود دارد که مردم بر روی آن راه میروند و به آن توجه میکنند.
هوش مصنوعی: بر روی آب سجادهای پهن کردهاند و ابرهای سیاه و تیرهای در آسمان به چشم میخورد.
هوش مصنوعی: تو دیدی که سنگی بر روی آب مانند زنگی به آرامی در حال شناور است.
هوش مصنوعی: یک دختر زیبا در در بار است که به خاطر خدمت به دیگران، دو چهره و ده زبان دارد. او ظاهری زرد و لاغر دارد.
هوش مصنوعی: به شکل یک جدول تقویم، خطوط زیادی بدون استفاده از پرگار و خط کش بر روی او کشیده شده است.
هوش مصنوعی: زلفهای زیبا را به گونهای بیارایند که این هنر تنها در توان اوست.
هوش مصنوعی: به خاطر زیبایی و جذابیت موهای معشوق، هرگز دلها سیر نمیشوند و اگر هزار بار هم در مسیر آنها حرکت کنیم، نمیتوانیم از آنها دل بکنیم.
هوش مصنوعی: کس دیگری به خاطر آن معشوق مورد علاقهاش به عشق او وابسته شده و هنوز هم در حال عشق ورزیدن به اوست.
هوش مصنوعی: در میان لایههای زلفی که به زیبایی ترتیب داده شده، درختی از دندانهای سی و دو وجود دارد که برای خدمت به آن زلف زیبا طراحی شده است.
هوش مصنوعی: دوست به قد و قامت زیبا و لاغری خود میبالد و آن را از مادری میداند که از اصل و نسب خوبی برخوردار است.
هوش مصنوعی: چرا وزیر ریشش را میزند و زلفهای زن ضعیف را به این وحشیگری میکشد؟
هوش مصنوعی: شکوه و زیبایی او به گونهای است که میتوان او را با القاب پادشاهی مقایسه کرد، مانند ملک که دومین اسکندر به شمار میرود.
هوش مصنوعی: آسمان به عنوان پرچمدار مقام و مرتبه بالای اتابک، حامی کشور پادشاه بزرگ است.
هوش مصنوعی: شخص خوشبخت و دارای برکت، همچون کسی است که حتی آسمان نیز او را نمیبیند و مانند او کسی نیست که به عدالت اهمیت دهد و آن را گسترش دهد.
هوش مصنوعی: هرچند که منبع و ریشه او مانند دریا و ابر بینهایت است، اما هنر او مانند یک جواهر خود را به نمایش میگذارد و درخشش خاصی دارد.
هوش مصنوعی: چنان که کعبه با زیباییها و عناوینش میبالد، آسمان آبی نیز به ناز و زیباییهایش میبالد.
هوش مصنوعی: تبریک میگویم به این مکان پر ارزش که مربی من، خورشید کشور، در آن است.
هوش مصنوعی: شهابالدین خالص، فردی عادل است که از وجودش، مردم به علم و دانش و صفا میرسند.
هوش مصنوعی: در زمان بخشندگی، لطف و بزرگواری به شکل واضح دیده میشود و در لحظه تجربه، عقل و خرد به خوبی تجلی پیدا میکند.
هوش مصنوعی: در سرزمین تو، با دستانی پاک و معصوم، فرمانروایی در دستان توست و بویی از عنبر در فضا پراکنده است.
هوش مصنوعی: دل او پر از نیکی و generosity است و دانایی او همچون مرکزی برای نوشتن و خنجر است.
هوش مصنوعی: اگر تمام عمرم را صرف کنم تا معانی این سخن را درک کنم، هیچگاه نمیتوانم به معنای واقعی آن دست پیدا کنم، زیرا این معنا همیشه تکراری خواهد بود.
هوش مصنوعی: هرگاه که تیغ زرین نمایان شود، زردی را به خاطر بیاور و از سبزی حلقه بگذری.
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که باد بهاری و خوشبو در اینجا به طرز دلپذیری میوزد و زیبایی این مکان و چهرهاش را برای همیشه حفظ میکند.
هوش مصنوعی: آسمانش سر به زیر است و بختش با او یار است، جهانی که در آن زندگی میکند بندهاش است و روزگار در خدمت اوست.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
پریچهره بتی عیار و دلبر
نگاری سرو قدّ و ماه منظر
سیه چشمی که تا رویش بدیدم
سرشکم خون شدست و بر مشجر
اگر نه دل همیخواهی سپردن
[...]
غنودستند بر ماه منور
خط و زلفین آن بت روی دلبر
یکی را سنبل نو رسته بالین
یکی را لالۀ خود روی بستر
ز مشکین جعد زنجیرست گویی
[...]
مرا، دی عاشقی گفت ای سخنور
میان عاشق و معشوق بنگر
نگه کن تا چه باید هر دوانرا
وزین دو کز تو پرسیدم بمگذر
چه خواهد دلبر از دلجوی بیدل ؟
[...]
همایون جشن عید و ماه آذر
خجسته باد بر شاه مظفر
امیر انشاه بن قاورد جغری
جمال دین و دین را پشت و یاور
خداوندی ، کجا کوته نماید
[...]
یکی گفتی که شه را ویس بدتر
به خان اندر ز صد خاقان و قیصر
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.