ایکه خورشید ز رای تو منور گردد
عالم از نفحه خلق تو معطر گردد
خواجه شرق امین الدین صالح که فلک
پیش فرمان تو خم گیرد و چنبر گردد
جرم خورشید اگر از دل تو نور برد
همه ذرات در اقطار هوا زر گردد
عقل هر گه در آیینه طبعت نگرد
پیش او سردل غیب مصور گردد
هفت دریا زنهیب کف تو خشک شود
وقت بخشش چو زبان قلمت تر گردد
ننهد پای ز خط تو چو نقطه بیرون
هرکه چون دایره خواهد که همه سر گردد
گر مجسم شود این منصب رفعت که تراست
چرخ هیهات که پیرا من این در گردد
شیر ابخر اگراخلاق ترا شرح دهد
دمش از خوش نفسی چون دم مجمر گردد
دم آهو زدم خلق تو و فضله گاو
نافه مشک شود بیضه عنبر گردد
بردیاری که در او صرصر خشم تو جهد
کوه بر خیزد از جای و زمین در گردد
گرگ را آرزوی دایگی میش کند
گرش انصاف تو در طبع مقرر گردد
زورق چرخ زموج حرکت باز استد
گرش از حلم گر انسنگ تو لنگرگردد
بسر انگشت اشارت کن اگر فرمانست
تات هفت اخترونه چرخ مسخر گردد
ای کریمی که سخای تو بحدی برسید
کانکه در خواب ترا دید توانگر گردد
رای خوبت مدد لشگر نصرت بخشد
نوک کلکت سبب عطلت خنجر گردد
نزد جود تو زطع فارغ و گستاخ آید
پیش حلم تو گنه شوخ و دلاور گردد
چرخ اگر خاک درت نیست بتحقیق چرا
هر شبی سرمه چشم مه و اختر گردد
هر که در پای تو افتاد شود صدر نشین
وانکه او دست تو بوسد سرو سرور گردد
میکشد چرخ زدور اینهمه سرگردانی
بو که باخیمه قدر تو برابر گردد
صدف چرخ بساغصه و غوطه که خورد
تا چو تو قطره دراودانه گوهر گردد
عرصه ملک بهشتیست ز عدلت که در او
کلک تو طوبی و الفاظ تو کوثر گردد
پیش چشمست مرا آنکه وشاق در تو
آمر و ناهی این گنبد اخضر گردد
روی مظلوم درین عهد نبیند گردون
اگر اطراف ممالک مثلا برگردد
گر سر کلک تو یکلحظه دهد آسایش
ملک دیگر شود و قاعده دیگر گردد
همتت ملک زمین راننهد وزن همی
همه گرد طرف عالم اکبر گردد
بهرروزی که کند خطبه بنام تو فلک
شاخ سد ره سزد ار پایه منبر گردد
آتش خشم تو گر شعله ببالا بکشد
وای طاوس فلک گرنه سمندر گردد
آسمان از تو ضمان کرد که آمال ترا
هرچه از بخت تمناست میسر گردد
چونکه من بهر مدیح تو قلم برگیرم
خواهد این نه ورق چرخ که دفتر گردد
آسمان را نبود زهره این خطبه اگر
بر عروس سخنم مدح تو زیور گردد
گر همه عمر معانی ترا حصر کنم
معنیش کم نشود لفظ مکرر گردد
تا همی طبع هوا گرم شود سرد شود
تا همی نور مه افزاید و کمتر گردد
باد انعام تو چندانکه بهر شهر رسد
باد بدخواه تو چونانکه بهر در گردد
مدت عمر تو چندانکه محاسب گه عقد
از شمار عددش عاجز و مضطر گردد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره عظمت و فضل شخصی نوشته شده است که با نام امینالدین صالح (خواجه شرق) معرفی شده. شاعر بر این نکته تاکید میکند که هر چیزی تحت تأثیر شخصیت والا و صفات برجسته او قرار دارد. نور خورشید درخشنده میشود و دنیا با نفحات او معطر میگردد. او میخواهد بگوید که مقام و شان این شخصیت چنان عظیم است که حتی عناصر طبیعی مانند دریاها و کوهها نیز از قدرت و خشم او میلرزند.
شاعر همچنین بر سخاوت، علم، و تفضل او تأکید کرده و این را به اشکال مختلفی تصویر میکند. استعداد و حلم این شخصیت به حدی است که هر یک از اطرافیانش تحت تأثیر قرار میگیرند و زندگی آنها دگرگون میشود. در نهایت، شاعر از ناتوانی خود در وصف کامل او سخن میگوید و میافزاید که هرچقدر هم در وصف و مدح او قلم فرسایی کند، باز هم قدرت و عظمت او فراتر از حد و اندازه کلمات است.
هوش مصنوعی: اگر نور و روشنایی جهان به خاطر فکر و اندیشه تو باشد، عطر و بوی خوش آن از وجود تو ناشی خواهد شد.
هوش مصنوعی: خاندان امین الدین صالح که در شرق زندگی میکند، به گونهای است که آسمان هم برای او فروتنی میکند و به دور او میچرخد.
هوش مصنوعی: اگر خورشید به خاطر گناهی از دل تو نور بگیرد، تمامی ذرات در هوا تبدیل به طلا خواهند شد.
هوش مصنوعی: زمانهایی که عقل تو در آینه طبیعتت تأمل کند، در دل تو تصویر حقیقتها و مسائل پنهان نمایان میشود.
هوش مصنوعی: زمانی که دستت برای بخشش باز شود، حتی اگر هفت دریا هم خشک شود، باز هم نهال خیر و محبت از زبانت خواهد رویید.
هوش مصنوعی: کسی که میخواهد مثل دایره در اطراف خط تو بچرخد، هرگز نمیتواند از آن خط فاصله بگیرد.
هوش مصنوعی: اگر بخواهی این مقام بلند و شکوهمند را که به تو تعلق دارد، به صورت عینی و واقعی درآوری، باید گفت که امکان ندارد چرخ گردونه، این مقام را به من واگذار کند.
هوش مصنوعی: اگر شیر آبخر درباره اخلاق تو صحبت کند، دم او به خاطر خوبیهایش مانند بخور خوشبو خواهد شد.
هوش مصنوعی: به هنگام دم زدن من، بوی خوشی چون عطر مشک از وجود تو به مشام میرسد و آنگاه که در کنار تو هستم، نعمتها و زیباییها به شکلی شگفتانگیز نمایان میشوند.
هوش مصنوعی: بادی که از خشم تو برمیخیزد، قادر است کوهها را از جا بکند و زمین را به حرکت درآورد.
هوش مصنوعی: اگر گرگ آرزو کند که برهای را بزرگ کند، این تنها در صورتی ممکن است که انصاف و عدالت در ذات او وجود داشته باشد.
هوش مصنوعی: کشتی در گرداب حرکتش آزاد است؛ حتی اگر بر اثر صبر و حوصلۀ تو متوقف شود.
هوش مصنوعی: اگر فقط با یک اشاره از تو، فرمانی صادر شود، حتی هفت سیاره در آسمان نیز تحت فرمان تو قرار میگیرند.
هوش مصنوعی: ای بخشندهای که سخاوتت به حدی است که حتی وقتی در خواب تو را میبینند، میتوانند ثروتمند شوند.
هوش مصنوعی: فکر و عقیده خوب تو نیرو و یاری برای پیروزی ایجاد میکند و تسلط و قدرت تو میتواند به عنوان سلاحی موثر در دستت باشد.
هوش مصنوعی: نزدیک بخشش و generosity تو، شخص بیادب و بیفکر هم نزد تو خجالتزده میشود و در برابر صبر و بردباریات، خطای افراد جسور و بیپروا هم به نظر شجاعانه میآید.
هوش مصنوعی: اگر واقعاً تو را خاک پای خودم نمیدانم، پس چرا هر شب، ستارهها و ماه بر سر من خاکسار میشوند؟
هوش مصنوعی: هر کس که در برابر تو شکست بخورد، به مقام والایی دست مییابد و کسی که دست تو را بوسه زند، برتر و بزرگتر میشود.
هوش مصنوعی: زندگی به دور خود میچرخد و این همه سردرگمی را به همراه دارد، به طوری که قدر و ارزش تو در این میان نادیده گرفته میشود.
هوش مصنوعی: صدف که درگیر غم و مشکلات است، با تلاش و صبوری میتواند در نهایت به یک دانهٔ زرین تبدیل شود. به همین ترتیب، انسان نیز با گذراندن سختیها و تجربیات ممکن است به آثار ارزشمندی دست یابد.
هوش مصنوعی: در این دنیا، بهشت واقعی به واسطه عدالت تو برقرار میشود و در این فضا، نوشتهها و کلمات تو به زیبایی و فراوانی میرسند.
هوش مصنوعی: مقابل چشمان من کسی وجود دارد که در مورد تو میگوید باید انجام دهی و یا ترک کنی، و به این ترتیب این جهان وجودش را پیدا میکند.
هوش مصنوعی: در این زمان، آسمان ظلم و ستمی بر روی مظلوم نمیبیند، حتی اگر تغییراتی در اطراف کشورهای مختلف رخ دهد.
هوش مصنوعی: اگر لحظهای از زیبایی و جذابیت تو آرامش بگیرد، توانی در اداره و نظم دنیا به وجود خواهد آمد.
هوش مصنوعی: با اراده و تلاش خود میتوانی زمین را به دست بگیری و با وزن و تأثیر خود، همه کنارههای جهان بزرگتری را تحت تأثیر قرار دهی.
هوش مصنوعی: هرکس که از روی خوشراستی و نیکوکاری، نام تو را بر زبان بیاورد، آسمان حق دارد که به خاطر او موانع را از سر راه بردارد و اجازه دهد که او در جایگاهی ویژه و محترم قرار گیرد.
هوش مصنوعی: اگر خشم تو شعلهور شود و بالا برود، آنگاه ای طاوس آسمان، چه فاجعهای خواهد بود. در غیر این صورت، سمندر هم به وجود خواهد آمد.
هوش مصنوعی: آسمان به خاطر تو وعده داده که تمام آرزوهایت، هر آنچه که از تقدیر میخواهی، برآورده خواهد شد.
هوش مصنوعی: زمانی که من برای ستایش تو قلم به دست میگیرم، این ورق تنها یک صفحه نخواهد بود، بلکه به یک دفتر تبدیل خواهد شد.
هوش مصنوعی: اگر آسمان هم به این زیبایی سخن بگوید، فقط به خاطر تو خواهد بود که درخشندگی آن به مانند زینتی برای عروس است.
هوش مصنوعی: اگر تمام عمرم را صرف کنم تا معنای تو را محدود کنم، باز هم معنای تو کاهش نخواهد یافت؛ فقط واژهها تکرار خواهند شد.
هوش مصنوعی: به تازگی احساس میشود که گرمای هوا باعث تغییرات میشود، همانطور که نور مه در یک لحظه بیشتر و در لحظهای دیگر کمتر میشود.
هوش مصنوعی: بادی که از نعمتهای تو به دیگران میرسد، به اندازهای است که به هر گوشهای میرسد، ولی باد نامهربانی و بدخواهی تو، فقط به درِ نزدیک خود میرسد.
هوش مصنوعی: مدت زندگی تو به قدری طولانی است که حتی کسی که حساب میکند نمیتواند آن را بشمارد و در این کار ناتوان و ناچار میشود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
هرکه را غیبتی از خویش میسر گردد
در مقام ملکش خانه مقرر گردد
جان صافی تو، زآلایش تن، تیره شده ست
هرچه روشن بود، از خاک مکدر گردد
پری و دیوتو، حرص و غضب غالب توست
[...]
اگرم باز ملاقات میسّر گردد
بخت باز آید و ادبار ز من برگردد
گرچه با هم چو منی وصلِ تو از رویِ قیاس
صورتی نیست که در عقل مصوّر گردد
هم بکوشم که به هر گاه که یک روی کنند
[...]
ای که از خاک درت دیده منور گردد
وصف روحت چو کنم، روح معطر گردد
دیده در زیر قدمهات نمی گرید، از آن
که مبادا کف پای تو به خون تر گردد
گوش بگرفت، چو بشنید رقیبت سخنم
[...]
فکر رایت کنم اندیشه منور گردد
یاد خلقت کنم انفاس معطر گردد
تا کی اندر طلبت دل به جهان در گردد
بی سرو پا شده چون حلقه به هر در گردد
شمع سان جان من از هجر لب شیرینت
چون بگرید ز سر سوز منوّر گردد
مهر روی تو در آیینه دل هست چنانک
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.