مرا در شش جهت از پنج تن خاطر بود شادان
که هریک در سپهر جاه هستند اختری تابان
هلاکو زان سپس ارغون ابا قاآن منکوشه
که قاآن دوم باشد وزان پس اوکتا قاآن
نخستین باذل و ثانیست راد و سیمین منعم
چهارم مخزن انعام و پنجم مایهٔ احسان
نخستین همچو کاووس است و ثانی همچو کیخسرو
سیم باسل چهارم شیر اوژن پنجمین شجعان
نخستین هست قاآن و دوم فضل و سیم تبّع
چهارم حاتم طائی و پنجم معن بن شیبان
نخستین بر سپه سالار و ثانی نایب اول
سیم سردار و چارم سرور و پنجم فلک دربان
به رزم اندر نخسین شیر کش ثانی پلنگآسا
سیم پیل دمان چارم نهنگ و پنجمین ثعبان
نخستین آسمان ازکر و ثانی روزگار از فر
سیم خورشید و چارم بدر و پنجم کوکب رخشان
نخستین ثانیگشتاسب ثانی تالی بهمن
سیم نوذر چهارم طوس و پنجم رستم دستان
نخستین لجهٔ بذلست و ثانی مخزن همت
سیم ابرست و چارم کان و پنجم بحر بیپایان
نخستین چرخ را آیین دوم زیب و سیم زیور
چهارم حلیهٔ اورنگ و پنجم زینت ایوان
نخستین آهنین خودست و ثانی آهنین جوشن
سیم آهن قبا چارم چو پنجم آهنین چوگان
نخستین مظهر فیض و دوم صنع و سیم دانش
چهارم آفتاب جود و پنجم سایهٔ یزدان
عدوی هریکی زان پنج تن را تا ابد بادا
مکان در گلخن و اصطبل و قید و منقل و نیران
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به توصیف پنج شخصیت بزرگ و برجسته با ویژگیهای خاص هر یک میپردازد. شاعر از شش روزن به معرفی این شخصیتها میپردازد و هر یک را به ویژگیهایی چون شجاعت، بخشش و فضیلتهای اخلاقی مزین میکند. این شخصیتها شامل هلاکو، قاآن و دیگران هستند که هر کدام در زمینههای مختلف برجستگی دارند. متن به نوعی یک تحسین از این افراد و ویژگیهای مهم آنها است و در نهایت نسبت به دشمنان آنها هشدار میدهد که ممکن است در مکانهای نامناسبی به سزا برسند.
هوش مصنوعی: من در شش سمت به یاد پنج نفر خوشحالم، زیرا هر یک از آنها همچون ستارهای در آسمان درخشش و مقام خاصی دارند.
هوش مصنوعی: هلاکو پس از ارغون به عنوان قاآن جدید، به قدرت میرسد و پس از او هم اوکتا به مقام قاآنی میرسد.
هوش مصنوعی: نخستین بخشنده، و دومین او کسی است که دارای قوت و قدرت است. سومین فرد، کسی است که بخشنده و مرفه است. چهارمین نفر، منبع عطا و بخشش است و پنجمین، منشأ نیکی و احسان.
هوش مصنوعی: شخص اول مانند کاووس است و شخص دوم مانند کیخسرو. چهارمین نفر شجاعی همچون شیر اوژن و پنجمین نفر نیز یکی از دلیران است.
هوش مصنوعی: نخستین در میان این افراد، قاآن است و بعد از او فضل قرار دارد. سپس تبّع میآید و پس از او حاتم طائی قرار دارد و در نهایت معن بن شیبان در این ردهبندی جای گرفته است.
هوش مصنوعی: در اینجا به ترتیب افرادی با عنوانهای متفاوت معرفی شدهاند: نخستین فرد فرمانده کل نیروهاست، سپس نایب اول که مسئولیت دیگری دارد، بعد از آن کسی به عنوان سردار معرفی شده، و در ادامه فردی با عنوان سرور و در نهایت کسی به عنوان دربان یا نگهبان آسمان شناخته میشود. این عناوین به نوعی نشاندهنده مقام و موقعیتهای مختلف در یک سلسلهمراتب هستند.
هوش مصنوعی: در میدان جنگ، نخستین کسی که به نبرد میپردازد، مانند شیری شجاع و دلیر است. سپس مانند پلنگی سریع و چالاک به میدان میآید. در جایگاه چهارم، همچون نهنگی بزرگ و قدرتمند جلوهگر میشود و در نهایت، پنجمین موجود، شبیه به مخلوقی مرموز و خوفناک است.
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف عناصر آسمانی و طبیعی پرداخته است. در آن به ترتیب به آسمان، روزگار، خورشید و ماه اشاره شده که هر یک نمایانگر زیبایی و جلال خاصی هستند. به نوعی، این تصویرسازی نشاندهنده عظمت و زیبایی جهان است که در آن ستارهها و اجسام آسمانی به شکلی دلانگیز و پرمعنا توصیف شدهاند.
هوش مصنوعی: در این بیت، اشاره به شخصیتهای برجسته و تاریخی از داستانهای حماسی ایران دارد. نخستین شخصیت، گشتاسب است که به عنوان پادشاهی مهم شناخته میشود. سپس به سه شخصیت دیگر اشاره میشود که هر کدام نماینده قهرمانانی چون بهمن، نوذر، طوس و رستم هستند. این اشخاص نمایانگر قدرت و شجاعت در تاریخ و افسانههای ایران هستند.
هوش مصنوعی: اولین مرحله، نوعی بخشش و کرم است، دومین مرحله، ذخیرهای از تلاش و اراده است. سومین مرحله همچون ابر نقرهای است و چهارمین و پنجمین مرحله به دریاهای بینهایت شباهت دارد.
هوش مصنوعی: اولین چرخ به عنوان نماد حرکت و زمان است و در ادامه زیبایی و جاذبههای دو، چهار و پنجم به ترتیب به زیباییهای معنوی و ظاهری اشاره دارد. این زیباییها شامل زیورهای مختلف، تزیینات و زینتهایی هستند که به محیط و فضا جلوه میبخشند. در واقع، این جمله به ارزش و اهمیت زیبایی در زندگی و دنیای اطراف اشاره دارد.
هوش مصنوعی: آهن در آغاز کار خود، شکل و ساختاری قوی دارد. سپس، مانند زرهای از نقره، محفوظ و مقاوم میشود. در مرحله چهارم، به شکل قبا (پوشش زرهی) در میآید و در نهایت، به شکل چوبی برای بازی چوگان تبدیل میشود.
هوش مصنوعی: اولین نشانهی نعمت و خیر، دومین نمود آفرینش، سومین جلوهی علم و دانش، چهارمین جلوهی بخشندگی و پنجمین سایهی خداوند.
هوش مصنوعی: هر کس که به یکی از این پنج تن از اولیا و بزرگان معنی دشمنی داشته باشد، همیشه باید در مکانهای ناپسند و در شرایط سخت زندگی کند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
سپهسالار لشکرشان یکی لشکر کاری
شکسته شد از و لشکر ولیکن لشکر ایشان
چه روز افزون و عالی دولتست این دولت سلطان
که روز افزون بدو گشته ست ملک و ملت و ایمان
بدین دولت زیادت شد به اسلام اندرون قوت
بدین دولت پدید آمد به تعطیل اندرون نقصان
بدین دولت جهان خالی شد از کفران و ازبدعت
[...]
خجسته دولت عالی همین کرد ای ملک پیمان
که فتحی نو دهد هر روز از یک گوشه کیهان
فرود آرد سپاهت را به گرد کشور عاصی
برآرد گرد از آن کشور بسوی گنبد گردان
برانگیزد ز شادروان سپاه پادشاهی را
[...]
چه گوئی؟ ای شده زین گوی گردان پشت تو چوگان
به دست سالیان شسته زمان از موی تو قطران
ز قول رفته و مانده چه بر خواندی و چه شنودی؟
چه گفتند این و آن هر دو؟ چه چیز است این، چه چیز است آن؟
گر این نزدیک را گوئی و آن مر دور را گوئی
[...]
چو رستم گشت در کوشش، چو حاتم گشت در بخشش
چو لقمان گشت در حکمت، چو سلمان گشت در عرفان
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.