ای سید عراقی شغلی دگر نداری
یا دخلکی تراشی یا پولکی درآری
وآنجا که دخلکی نیست آری خلاف اگرچه
فرمان عفو بخشند بر عیسی و حواری
بیچارهای به هر کار جز کار چاپلوسی
بیگانهای ز هر فن، جز فن مفتخواری
در کربلا ندیدی جز علم جیب کندن
واندر نجف نخواندی جز درس خرسواری
دلال مظلماتی مبل ادارجاتی
گه در محاسباتی، گه در خزانهداری
بدقلب و روسیاهی بداصل و دینتباهی
هم ملعنت پناهی، هم مفسدت شعاری
خود را همی چه پوشی چون آب در بن چه
کز افتضاح پیدا چون شعله بر مناری
ریش و ردا و مندیل فسق ترا نپوشد
زبرا چو بوی ناخوش از پرده آشکاری
در کار خیر سستی، در اخذ رشوه چستی
از بس که نادرستی، از بس که نابکاری
داری گمان که خسرو نشناسدت، نه بالله
شاه از من و تو صدبار زیرکتر است باری
تو خام قلتبان را خسرو نکو شناسد
لیکن برو نیارد از فرط پخته کاری
چوپان حکمتاندیش در صد رمه بز و میش
بیند مواشی خویش در وقت سرشماری
باشد دورویی تو نزدیک شه مسلم
چون سکههای مغشوش پیدا ز کمعیاری
من مورد عتابم اما که بیگناهم
تو مورد عطایی اما گناهکاری
تو سود خویش خواهی در حضرت شهنشه
من خیر خلق خواهم در قرب شهریاری
زین خیرخواهی من خسرو زیان نبیند
تو از خباثت خویش آن را زیان شماری
بر بنده شد اشارت کاز انتخاب بگذر
تا خدمت وطن را طرزی دگر گزاری
من در وطنپرستی مشهورم و وطن را
محتاج شاه دانم وین طرز ملکداری
بهر وطن گذشتم از سود خوبش و بالله
گر قصد جان نماید، شادم به جانسپاری
گر مملکت گلستان گردد ز مُردن من
من مرگ خویش خواهم از پیشگاه باری
لیکن تو کیستی خود تا از وطن زنی دم
کز سفرهٔ اجانب شادی به ریزهخواری
من تکیهگاه پنهان از اجنبی ندارم
تو تکیهگاه پنهان جز اجنبی نداری
ورنه چرا چو خسرو بگماردم به خدمت
تو در خرابی آن همت همی گماری
من محنت سفر را پذرفتم و گذشتم
از خانمان و اطفال وز جفت و از جواری
من در هوای خسرو از کام دل گذشتم
تو چیستت کزین غم جان میکنی به زاری
بودم گمان که گر شه بر من شود گرانسر
اول تو در شفاعت پا در میان گذاری
اکنون شهم ببخشید لیکن تو مینبخشی
رحمت بر این مروت وین طرز دوستاری
من آمدم به زنهار اندر پناه خسرو
خسرو کجا شکیبد از زینهارداری
شه زینهارداری داند، ولی تو ناکس
گویی که شه نخواهد جز زینهار خواری
تو خشم پادشه را دانی، ولی ندانی
کآن خشم راست همراه فضل و بزرگواری
تو کوری و ز خورشید جز گرمیای ندانی
کز چشم توست پنهان آن نور کردگاری
من از تو پیش بودم در خدمت شهنشه
لیکن اعادی من کردند بد شعاری
شادم که عدل یزدان کیفر کشید از آن قوم
وز آستان خسرو افکندشان به خواری
روز تو هم سر آید، روزی که شاه گیتی
بخشد به پاکمردان سرخط کامکاری
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: شاعر در این شعر به سید عراقی انتقاد میکند که در زندگیاش هیچ شغلی جز چاپلوسی و دلالی ندارد. او به فساد و بیاصافی سید اشاره میکند و میگوید که او فقط به فکر منافع خود است و در کارهای خیر سستی میکند. شاعر خود را فردی وطنپرست معرفی میکند که برای بهبود وطنش از جانش هم میگذرد، در حالی که سید فقط به فکر ریزهخواری و منافع شخصیاش است. او تأکید میکند که اگرچه ممکن است مورد عتاب قرار گیرد، اما گناهکار نیست و در نهایت بر اهمیت صداقت و عدالت تأکید میکند. شاعر به این نتیجه میرسد که روزی عدالت برقرار خواهد شد و افرادی چون سید را به دست عدالت خواهند سپرد.
هوش مصنوعی: ای سید عراقی، آیا کار دیگری برای انجام دادن نداری؟ یا فقط میخواهی بر روی چیزهایی که از قبل داری کار کنی یا به فکر کسب درآمدی باشی؟
هوش مصنوعی: در جایی که کسی برای حساب و کتاب وجود ندارد، حتی اگر معافیت هم وجود داشته باشد، باز هم میتوان به راحتی خطا کرد و از قوانین سرپیچی کرد.
هوش مصنوعی: بینوا کسی است که به جز چاپلوسی و تملقگویی کار دیگری بلد نیست و از هیچ مهارتی جز مفتخواری برخوردار نیست.
هوش مصنوعی: در کربلا چیزی جز علم و آگاهی نمیبینی و در نجف هم جز درس و تحصیل دانش نمیخوانی.
هوش مصنوعی: شخصی که در کارهای مالی و حسابداری مشغول به فعالیت است، از کج فهمیها و ناهنجاریها آگاه است و در جستوجوی حل مسائل و معضلات در این زمینهها به سر میبرد.
هوش مصنوعی: انسانی که دارای قلبی بد و سیهروی است، نه تنها اصل و مبنای درستی ندارد، بلکه دین و ایمانش نیز فاسد است. او همواره تحت لعنت و نفرین قرار دارد و اعمالش مایه فساد در جامعه است.
هوش مصنوعی: چرا خود را پنهان میکنی، وقتی حقیقت همچون آبی زلال در عمق وجودت نمایان است؟ زیرا از زشتی و ننگی که در وجودت نهفته است، مانند شعلۀ آتش بر فراز منار آشکار میشود.
هوش مصنوعی: ظاهر و لباسهای زیبا نمیتوانند تو را از فساد و ناپاکی واقعی پنهان کنند، همانطور که بوی ناخوشایند نمیتواند پشت پرده مخفی بماند.
هوش مصنوعی: انجام کارهای نیک نیاز به جدیت و تلاش دارد، اما در گرفتن رشوه انسان خیلی سریع عمل میکند. این نشان از این است که در دنیا کارهای نادرست و بیاخلاقیها بسیار رایج شدهاند.
هوش مصنوعی: تو فکر میکنی که خسرو تو را نشناسد، اما به خدا شاه از من و تو خیلی باهوشتر است.
هوش مصنوعی: تو کسی هستی که در میان عدهای از افراد خوب شناخته شدهای، اما نمیتوانی با آنها به خوبی و سرعت عمل کنی.
هوش مصنوعی: چوپانی که در علوم و حکمت تبحر دارد، وقتی که صد رأس بز و میش را میشمارد، همواره در نظر دارد که چطور این حیوانات به او تعلق دارند و بر آنها نظارت میکند.
هوش مصنوعی: اگر تو در رفتارهای خود دو رو باشی، مانند این است که سکههای بیکیفیت و تقلبی که به راحتی قابل شناسایی هستند، در جامعه پخش شوند.
هوش مصنوعی: من زیر سرزنش هستم، ولی بیگناه؛ در عوض تو مورد لطف و محبت قرار داری، اما تقصیراتی داری.
هوش مصنوعی: تو در پی نفع خودت هستی، اما من در دربار پادشاهی به دنبال خیر و خوبی مردم خواهم بود.
هوش مصنوعی: از نیت خیرخواهانه من خسرو ضرر نخواهد دید، اما تو به خاطر زشتی و نکبت خود این را ضرر میدانی.
هوش مصنوعی: به من اشاره شد که از انتخاب خود بگذرم تا بتوانم به شکلی دیگر به کشورم خدمت کنم.
هوش مصنوعی: من در وطنپرستی معروف هستم و بر این باورم که کشور به پادشاه نیاز دارد و این شیوه حکومتداری را میپسندم.
هوش مصنوعی: برای میهن خود، از نفع و خوبیاش گذشتم و به خدا قسم، اگر کسی بخواهد جانم را بگیرد، از دادن جانم خوشحال خواهم بود.
هوش مصنوعی: اگر سرزمین بهشتی مانند گلستان شود به خاطر مرگ من، من از درگاه خداوند خواهان مرگ خود هستم.
هوش مصنوعی: اما تو چه کسی هستی که از دیار خود دور میشوی و از سفرههای بیگانگان لذت میبری و به خوردن crumbs راضی میشوی؟
هوش مصنوعی: من هیچ پشتیبانی مخفی از غیرخودیها ندارم و تو هیچ پشتیبانی مخفی جز غیرخودیها نداری.
هوش مصنوعی: اگر این طور است، پس چرا وقتی که خسرو را به خدمت تو آوردم، در خراب کردن آن همت را از دست میدهم؟
هوش مصنوعی: من زحمت سفر را قبول کردم و از خانواده و فرزندان و همسرم و از راحتی و آسایش گذشتهام.
هوش مصنوعی: من از عشق و آرزوی خسرو به راحتی گذشتم، اما تو چه کسی هستی که از این غم جانسوز اینگونه ناله و زاری میکنی؟
هوش مصنوعی: من فکر میکردم اگر پادشاه بر من سخت بگیرد، تو اول از همه در میانجیگری وارد میشوی.
هوش مصنوعی: اکنون من از تو عذر میخواهم، اما تو به من عطوفت و مهربانی نشان نمیدهی. این نوع از دوستی و رفتار تو نشاندهندهی بیرحمی است.
هوش مصنوعی: من به حمایت و حفاظت در کنار فرمانروای بزرگ آمدهام. اما فرمانروایی که در برابر چالشها و دشواریها بیپروا باشد، کجا است؟
هوش مصنوعی: پادشاه از تدبیر و احتیاط آگاه است، اما تو که نادانی، میگویی که پادشاه جز به خواری و ذلت دل نمیبندد.
هوش مصنوعی: تو میدانی که پادشاه چه خشمگین میشود، اما نمیدانی که این خشم در کنار فضائل و بزرگواری او وجود دارد.
هوش مصنوعی: تو نمیدانی که با وجود تو، نور واقعی چه حس قشنگی دارد. گرما و روشناییای که از خورشید میگویی، تنها به خاطر خاموشی چشمان توست که از آن نور الهی بیخبر هستی.
هوش مصنوعی: من در زمان خدمت به شاه، همیشه نزدیک تو بودم، اما دشمنان من به من به طور نادرستی حمله کردند.
هوش مصنوعی: من خوشحالم که خداوند عدل و انصاف را برقرار کرد و آن قوم را به سزای اعمالشان رساند و از درگاه پادشاه بزرگ به ذلت و خواری افکند.
هوش مصنوعی: روزی خواهد رسید که تو نیز به پایان میرسی، روزی که پادشاه جهان به نیکمردان، نشانهای از موفقیت و کامیابی میدهد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای عاشقان گیتی یاری دهید یاری
کان سنگدل دلم را خواری نمود خواری
چون دوستان یکدل در پیش او نهادم
بستد به دوستی دل ننمود دوستداری
گفتم که دل ستانم ناگاه دل سپردم
[...]
ای لعبت حصاری، شغلی دگر نداری
مجلس چرا نسازی، باده چرا نیاری
چونانکه من به شادی روزی هم گذارم
خواهم که تو به شادی روزی همیگذاری
گر دوستدار مایی، ای ترک خوبچهره
[...]
ای عاشقان گیتی یاری دهید یاری
کان سنگدل دلم را خواری نمود خواری
چون دوستان یکدل دل پیش تو نهادم
بسته به دوستی دل بنموده دوستداری
گفتم که دل ستانم ناگاه دل سپردم
[...]
ای شاه عدل گستر عید آمدست بر در
از یار خواه باده وز باده خواه یاری
دانی یقین و داری هرچ آن وجود دارد
جز غیب کان ندانی جز عیب کان نداری
در ملکت فریدون می خواه بهمن آسا
[...]
تا چند عشق بازیم بر روی هر نگاری؟
چون میشویم عاشق بر چهرهٔ تو باری
از گلبن جمالت خاری است حسن خوبان
مسکین کسی کزان گل قانع شود به خاری!
خواهی که همچو زلفت عالم به هم بر آید؟
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.