الا! ای هوشمند خوب کردار
بگویم با تو رمزی چند ز اسرار
چو دانش داری و هستی خردمند
بیاموز از فتوت نکتهای چند
که تادر راه مردان ره دهندت
کلاه سروری بر سر نهندت
اگر خواهی شنیدن گوش کن باز
زمانی باش با ما محرم راز
چنین گفتند پیران مقدم
که از مردی زدندی در میان دم
که: هفتاد و دو شد شرط فتوت
یکی زان شرطها باشد مروت
بگویم با تو یک یک جملهٔ راز
که تا چشمت بدین معنی شود باز
نخستین، راستی را پیشه کردن
چو نیکان از بدی اندیشه کردن
همه کس را بیاری داشتن دوست
نگفتن: آن یکی مغز و دگر پوست
ز بند نفس بد، آزاد بودن
همیشه پاک باید چشم و دامن
اگر اهل فتوت را وفا نیست
همه کارش به جز روی و ریا نیست
کسی،کو را جوانمردیست در تن
ببخشاید دلش بر دوست و دشمن
بهر کس خواستی میباید آنت
اگر خواهی بخود، نبود زیانت
مکن بدبا کسی کو باتو بدکرد
تو نیکی کن، اگر هستی جوانمرد
زبان را در بدی گفتن میآموز
پشیمانی خوری تو هم یکی روز
ترا آنگه به آید مردی و زور
که بینی خویشتن را کمتر ازمور
مگو هرگز که: خواهم کردن اینکار
اگر دستت دهد میکن بکردار
کسی کو را بخشم اندر رضانیست
فتوت درجهان او را روا نیست
فتوت دار چون باشد دلازار
نباشد در جهانش هیچ کس یار
درین ره خویشتن بینی نگنجد
بجز خاکی و مسکینی نگنجد
فتوت ای برادر، بردباریست
نه گرمی ستیزه، بلکه زاریست
بده نان، تا برآید نامت،ای دوست
چو خوشتر درجهان ازنام نیکوست؟
زبان ودل یکی کن با همه کس
چنان کز پیش باشی، باش از پس
مکن چیزی،که دیدن را نشاید
اگر گویی شنیدن را نشاید
چو اندر طبع بسیاری نداری
مزن دم از طریق بردباری
طریق پارسایی ورز مادام
که نیکو نیست فاسق را سرانجام
مکن با هیچکس تزویر و دستان
که حیلت نیست کار زیردستان
درون را پاک دار از کین مردم
که کین داری نشد آیین مردم
چو خواندندت برو، زنهار میپیچ
ورت هم بیم جان باشد،مگو هیچ
بجان گر با زمانی اندرین راه
نباشد از فتوت جانت آگاه
دماغ از کبر خالی دار پیوست
ز شیطانی چه گیری عذر بردست؟
تواضع کن، تواضع، برخلایق
تکبر جز خدا را نیست لایق
تکبر خیرگی خود را مرنجان
که افزونی جسمست کاهش جان
سخن نرم و لطیف و تازه میگوی
نه بیرون از حد و اندازه میگوی
مگو راز دلت با هر کسی باز
که در دنیا نیابی محرم راز
حسد را بر فتوت ره نباشد
حسود از راه حق آگه نباشد
اخی را چون طمع باشد بفرزند؟
ببر، زنهار، از وی مهر و پیوند
اگر گفتی ز روی، آنرا بجا آر
وگر خود میرود سر بر سردار
بخود هرگز مرو راه فتوت
بخود رفتن کجا باشد مروت؟
ریاضت کش، که مرد نفس پرور
بود از گاو و خر بسیار کمتر
مرو ناخوانده، تا خواری نبینی
چو رفتی جز جگر خواری نبینی
بچشم شهوت اندر دوست منگر
که دشمن کام گردی، ای برادر
ز کج بینان فتوت راست ناید
که کج بینی فتوت را نشاید
بکام خود منه زنهار! یک گام
که ایمن نیست دایم مرد خودکام
مروت کن تو با اهل زمانه
که تا نامت بماند جاودانه
هزاران تربیت گر هست اخی را
ندارد دوست زیشان جز سخی را
مدارا کن تو با پیران مسکین
ببخشا بر جوانان بد آیین
مزن لاف ای پسر، بادوست و دشمن
که باشد مرد لافی کمتر از زن
فتوت چیست؟ داد خلق دادن
بپای دستگیری ایستادن
هر آن کس، کو بخود مغرور باشد
بفرسنگ از مروت دور باشد
ادب را گوش دار اندر همه جای
مکن بابی ادب هرگز محابای
بخدمت میتوان این ره بریدن
بدین چوگان توان گویی ربودن
بعزت باش، تا خواری نبینی
چو یاری کردی اغیاری نبینی
گر آید از درت سیلاب خون باز
بپوشانش درون پرده راز
مبر نام کسی جز با نکویی
اگر اندر فتوت نام جویی
بعصیان در میفکن خویشتن را
مجو آخر بلای جان و تن را
هوای نفس خودبشکن، خدا را
مده ره پیش خود صاحب هوارا
چنان کن تربیت پیرو جوان را
که خجلت برنیفتد این و آن را
نصیحت در نهانی بهتر آید
گره از جان و بند ازدل گشاید
لباس خود مده هر ناسزا را
بگوش جان شنو این ماجرا را
میان تربیت زان روی میبند
که باشد در کنارت همچو فرزند
فتوت جوی، گر دارد قناعت
همه عالم برند ازوی بضاعت
به طاعت کوش، تا دیندار گردی
که بی‌دین را نزیبد لاف مردی
پرستش کن خدای جاودان را
مطیع امر کن تن را و جان را
قدم اندر طریق نیستی زن
که هستی بر نمیآیی ازین فن
چوسختی پیشت آید کن صبوری
در آن حالت مکن از صبر دوری
بنعمت در،همی کن شکر یزدان
چو محنت در رسد صبرست درمان
چو مهمان در رسد شیرین زبان شو
بصد الطاف پیش میهمان شو
تکلف از میان بردار و از پیش
بیاور آنچه داری از کم و بیش
باحسان و کرم دلها بدست آر
کزین بهتر نباشد در جهان کار
چو احسان از تو خواهد مرد هشیار
چو مردان راه خود چالاک بسپار
اگر شکرانهای گوید مگو: کی؟
بباید گشتنت تسلیم دروی
فتوت دار چون شمعست در جمع
از آن سوزد میان جمع چون شمع
ترا با عشق باید صبر همراه
که تاگردی از این احوال آگاه
بگفتار این سخنها راست ناید
ترا گفتار با کردار باید
چو چشمت روی آن هستی ببیند
سخنهای منت، در جان نشیند
مکن زنهار! ازین معنی فراموش
همی کن پند من چون حلقه در گوش
گر این معنی بجا آری، ترا به
بشرط این راه بسپاری، ترا به
اگر خواهی که این معنی بدانی
فتوت نامهٔ عطار خوانی
خدا یار تو باشد در دو عالم
چه مردانه درین ره میزنی دم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به اصول فتوت (جوانمردی) و رفتارهای نیک انسانی می‌پردازد. شاعر به مخاطب خود می‌آموزد که چگونه باید در زندگی خود جوانمردانه رفتار کند. او به اهمیت راستی، مروت، وفا و بی‌ریایی اشاره میکند و تأکید دارد که انسان باید از نفرت و حسادت دور باشد.
شاعر همچنین توضیح میدهد که فتوت نیاز به تواضع، ادب، و حمایت از دیگران دارد و اینکه انسان باید در هر شرایطی از خودگذشتگی و خوش‌رویی نشان دهد. او به جوانمردان توصیه میکند که در هر عمل خود، نیکوکار باشند و حتی در برابر بدی‌ها، نیکی را پیشه کنند.
در نهایت، او به اهمیت داشتن هدف و معنویت در زندگی اشاره میکند و میگوید که یک انسان باید به خداوند متعهد باشد و به رعایت اصول عالی انسانی توجه کند. این متن در واقع یک دستورالعمل اخلاقی و اجتماعی برای داشتن زندگی بهتر است.
هوش مصنوعی: ای انسان باهوش و نیکوکار، می‌خواهم با تو چند راز و رمز از درون اسرار زندگی بگویم.
هوش مصنوعی: وقتی که دانا و خردمند هستی، از جوانمردی و نیکی‌ها چیزهای زیادی بیاموز.
هوش مصنوعی: برای اینکه در مسیر مردان بزرگ قرارگیری، به تو احترام بگذارند و مقام و اعتبار به تو بدهند.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به رازها و سخنان ما پی ببری، باید با ما دوستانه و صمیمی باشی و زمان بیشتری را در کنار ما سپری کنی.
هوش مصنوعی: پیران و کسانی که تجربه بیشتری داشتند، می‌گفتند که وقتی مردی را به میان جمع می‌آورند، باید او را به خوبی بپذیرند و احترام کنند.
هوش مصنوعی: شرط فتوت یا جوانمردی به هفتاد و دو مورد تقسیم شده است و یکی از این شروط، مروت و جوانمردی است.
هوش مصنوعی: می‌خواهم با تو به آرامی صحبت کنم و یک به یک نکات پنهانی را بگویم تا زمانی که چشمانت به حقیقت این حرف‌ها پی ببرد.
هوش مصنوعی: ابتدا باید راستگویی را به عنوان یک ارزش در زندگی انتخاب کنیم و مانند نیکان، از افکار منفی و بد دوری کنیم.
هوش مصنوعی: هر کسی در زندگی به داشتن دوستی که او را کمک کند نیاز دارد؛ برخی از افراد به عمق و مغز دوستی اشاره می‌کنند در حالی که برخی دیگر به ظاهر و پوسته‌ی آن.
هوش مصنوعی: آزاد بودن از قید و بندهای نفس و هوس‌ها، به این معناست که همواره باید چشم و دامن را پاک نگه داریم.
هوش مصنوعی: اگر افراد با وفا و بزرگ منش در دنیا وجود ندارند، پس عملکرد آنها جز تظاهر و ظاهر سازی هیچ چیزی نیست.
هوش مصنوعی: کسی وجود دارد که با جوانمردی‌اش در جسمش، می‌تواند دلش را برای دوستان و دشمنانش ببخشد.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی برای کسی چیزی فراهم کنی، باید آن را به او بدهی. اگر این کار را برای خودت انجام دهی، آسیبی به تو نمی‌رسد.
هوش مصنوعی: با کسی که با تو بدی کرده، بدی نکن، بلکه نیکی کن؛ اگر واقعا جوانمرد هستی.
هوش مصنوعی: زبان را در بدگویی استفاده کن و حتماً یک روز بابت آن پشیمان خواهی شد.
هوش مصنوعی: زمانی به قدرت و شجاعت می‌رسید که خود را از یک مورچه نیز کوچکتر ببینید و به عظمت و وقار دیگران پی ببرید.
هوش مصنوعی: نگو هرگز که: اگر بتوانم این کار را انجام می‌دهم، عمل کن و کاری را که می‌خواهی انجام بده.
هوش مصنوعی: کسی که در دنیا برای کمک و بخشش دیگران تلاش نمی‌کند، شایسته‌ی احترام و بزرگی نیست.
هوش مصنوعی: اگر روح دلیر و جوانمردی داشته باشی، در این دنیا کسی نیست که یار تو باشد.
هوش مصنوعی: در این مسیر، انسان تنها خود را در می‌یابد و جز خاک و زندگی ساده کسی نمی‌تواند در آن جا بگیرد.
هوش مصنوعی: ای برادر، جوانمردی به معنای تحمل و صبر است نه به معنی خشنود شدن از درگیری؛ بلکه به معنای ناله و فریاد در برابر سختی‌ها و مشکلات است.
هوش مصنوعی: ای دوست، اگر نان بدهی، نام نیکتو در گوش‌ها خواهد پیچید، زیرا چه چیزی در این دنیا ارزشمندتر از داشتن نام خوب است؟
هوش مصنوعی: با همه افراد با یک زبان و دل مشترک رفتار کن، طوری که گویی همیشه در جلوی آنها هستی و از پشتشان نیستی.
هوش مصنوعی: کاری نکن که دیدن آن مناسب نیست، اگر می‌گویی شنیدنش هم مناسب نیست.
هوش مصنوعی: اگر در طبیعت خود صبر و بردباری را نیاموخته‌ای، از راه صبوری سخن نگو.
هوش مصنوعی: راه و روش پارسایی را دنبال کن، چون تا زمانی که کار بد به نتیجه خوبی نمی‌رسد، سرانجام فرد گناهکار به نتیجه‌ای نخواهد رسید.
هوش مصنوعی: با هیچکس نیرنگ و فریب نزن، زیرا حقه‌بازی کار انسان‌های فرودست نیست.
هوش مصنوعی: دل خود را از کینه و دشمنی نسبت به دیگران خالی کن، زیرا کینه‌ورزی جزو سیره و رفتار انسان‌های نیک نیست.
هوش مصنوعی: وقتی از تو خواستند برو، مراقب باش که نپیچی و از خطر جانت در امان نباشی، هیچ حرفی نزن.
هوش مصنوعی: اگر در این مسیر در زمانی نباشی، با روح جوانمردی خود آشنا خواهی شد.
هوش مصنوعی: از خودبزرگ‌بینی و غرور فاصله بگیر و از وسوسه‌های شیطانی دوری کن، زیرا دیگران ممکن است بهانه‌ای برای نداشته‌های تو بیاورند.
هوش مصنوعی: صبور و فروتن باش، زیرا جز خدا هیچکس شایسته ی برتری و خود بزرگ بینی نیست.
هوش مصنوعی: از خود بزرگ بینی و خودپسندی پرهیز کن، زیرا که این تنها به افزایش ظاهر و جسم تو می‌انجامد و به روح و جانت آسیب می‌زند.
هوش مصنوعی: گفتار تو باید شیرین و ملایم باشد و تازگی داشته باشد، نه اینکه بیش از حد و از مرزهای معقول بگذرد.
هوش مصنوعی: رازهای دلت را با هر کسی در میان نگذار، چون در این دنیا کسی را نمی‌یابی که به راستی درک کند و نگه‌دار این رازها باشد.
هوش مصنوعی: حسادت جایی در بزرگواری ندارد، زیرا حسود از مسیر صحیح و راستین مطلع نیست.
هوش مصنوعی: اگر کسی به فرزند خود طمع ورزد، باید او را از خود دور کند و مراقب باشد که به او محبت و ارتباط نزدیکی نداشته باشد.
هوش مصنوعی: اگر کسی چیزی را با اعتماد به نفس میگوید، باید آن را به درستی انجام دهد؛ و اگر خودش نمی‌تواند، به شخص دیگری نیاز دارد که او را راهنمایی کند و از او حمایت کند.
هوش مصنوعی: به خودت توجه نکن، زیرا مردانگی و جوانمردی در راهی است که به دیگران خدمت کنی. اگر تنها به خودت فکر کنی، نشانه‌ای از مروت و بزرگواری نخواهد بود.
هوش مصنوعی: سختی‌ها را تحمل کن، زیرا شخصی که بر هوای نفس خود کنترل دارد، از بسیاری از حیوانات مانند گاو و خر برتر است.
هوش مصنوعی: به جایی نرو که در آن از حقارت و ذلت برخوردار شوی، زیرا وقتی از آن جا رفتی، چیزی جز غم و اندوه برایت باقی نمی‌ماند.
هوش مصنوعی: به دوستت با نگاه شهوت‌آلود نگاه نکن، چرا که ممکن است به دشمنی تبدیل شوی، ای برادر.
هوش مصنوعی: از افراد کج‌اندیش انتظار نیکوکاری نمی‌رود، زیرا نیکوکاری در دیدگاه کج‌اندیشان جایگاهی ندارد.
هوش مصنوعی: به خاطر خواسته‌هایت مراقب باش! حتی یک قدم هم که به نظر ایمن می‌رسد، ممکن است همیشه خطرناک باشد.
هوش مصنوعی: با افرادی که در زمانه‌ی تو هستند مهربان باش، تا نام تو برای همیشه در یادها باقی بماند.
هوش مصنوعی: هزاران مربی و پرورش‌دهنده وجود دارند، اما دوست کسی را پیدا نمی‌کنی که جز اهل بخشش باشد.
هوش مصنوعی: با انسان‌های پیر و ناتوان با مهربانی و مدارا رفتار کن و از خطاهای جوانان بی‌ادب چشم‌پوشی کن.
هوش مصنوعی: ای پسر، در bragging و خودستایی درباره دوستان و دشمنان خود دست برندار، زیرا مردی که تنها به لاف زدن بپردازد، در واقع از زن کمتر است.
هوش مصنوعی: فتوت یعنی جوانمردی، که به معنای کمک به دیگران و حمایت از آنهاست. این ویژگی شامل ایستادگی و فداکاری برای کمک به کسانی است که به یاری نیاز دارند.
هوش مصنوعی: هر فردی که به خود orgull باشد و در غرور خود غرق شود، بسیار از خوش‌اخلاقی و رفتار انسانی فاصله خواهد گرفت.
هوش مصنوعی: ادب را در تمامی مقاطع زندگی‌ات رعایت کن و هرگز بدون ادب رفتار نکن.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که میتوان با مهارت و توانمندی، به آسانی از موانع عبور کرد و در مسیر موفقیت پیش رفت، همان‌طور که یک چوگان‌باز با دقت و دانش خود می‌تواند توپ را کنترل کند و به هدف برساند.
هوش مصنوعی: با عزت زندگی کن تا گرفتار ذلت نشوی، زیرا وقتی به دیگران کمک میکنی، یاری‌دهندگان را در دوستی و مهربانی نخواهی دید.
هوش مصنوعی: اگر سیلاب خونی از در تو بگذرد، آن را در پرده اسرار پنهان کن.
هوش مصنوعی: اگر به دنبال نام کسی هستی، فقط نیکی‌های او را درمیان بگذار و به بدی‌هایش اشاره نکن.
هوش مصنوعی: به خاطر سرکشی و نافرمانی، خودت را در دردسر نینداز، زیرا که عاقبت این کار، مصیبت و آسیب به جان و تن تو خواهد بود.
هوش مصنوعی: نفس خود را کنترل کن و سر خود را در دست خدا قرار نده. به خدا اعتماد کن و اجازه نده که نفس تو راه را برایت هموار کند.
هوش مصنوعی: به گونه‌ای تربیت کن که جوانان از رفتار و عمل خود شرمنده نشوند و دیگران نیز احساس نکنند که آنها نادرست عمل کرده‌اند.
هوش مصنوعی: نصیحت کردن در خفا و به دور از چشم دیگران، اثر بهتری دارد و می‌تواند به انسان کمک کند تا از مشکلات و دغدغه‌هایش رها شود.
هوش مصنوعی: هر بدی و ناسزایی را به خود نگیر و به جانت نچسبان، این داستان را با گوش جان بشنو.
هوش مصنوعی: به دلیل تربیت صحیح و مناسب، باید در کنارت کسی باشد که به اندازه یک فرزند به تو نزدیک باشد.
هوش مصنوعی: جوانمردی و بزرگواری را جستجو کن؛ اگر قناعت داشته باشی، همه دارایی‌ها و داشته‌های دنیا برای تو خواهد بود.
هوش مصنوعی: سعی کن به انجام عبادت و کارهای نیک بپردازی تا شخص باایمانی شوی، زیرا آدم بی‌ایمان نمی‌تواند به درستی از مردانگی خود بگوید.
هوش مصنوعی: خدای جاودان را بپرست و بدن و روح خود را تسلیم فرمان او کن.
هوش مصنوعی: در راه عدم قدم نگذار، زیرا وجود تو از این کار به وجود نخواهد آمد.
هوش مصنوعی: وقتی با سختی‌ها روبرو شدی، صبر و استقامت را از یاد نبر و در آن وضعیت از صبوری فاصله نگیر.
هوش مصنوعی: به خاطر نعمت‌ها، همواره شکر و gratitude خدا را بجا آور و زمانی که مشکلات به سراغت می‌آید، صبر و تحمل را که بهترین راهکار است در پیش بگیر.
هوش مصنوعی: وقتی مهمان به خانه‌ات می‌رسد، با کلمات شیرین و مهربان از او پذیرایی کن.
هوش مصنوعی: بی‌حالت و خود داری را کنار بگذار و آنچه که داری، چه کم و چه زیاد، به نمایش بگذار.
هوش مصنوعی: با محبت و بخشش، دلها را به دست بیاور؛ زیرا هیچ کار بهتر از این در دنیا وجود ندارد.
هوش مصنوعی: وقتی کسی از تو رفتار نیکو طلب میکند، با هوشیاری و آگاهی برخورد کن، مانند مردان با اراده که راه و مسیر خود را به دقت انتخاب می‌کنند.
هوش مصنوعی: اگر شکران‌ها بگویند نمی‌دانم کی باید این کار را انجام داد، تو باید تسلیم شوی و قبول کنی که این زمان فرا رسیده است.
هوش مصنوعی: شجاعت و جوانمردی مانند شمع است؛ در کنار دیگران می‌درخشد و همان‌طور که شمع در جمع می‌سوزد، جوانمردی نیز با فداکاری و از خودگذشتگی، موجب روشنی و گرما در میان دیگران میشود.
هوش مصنوعی: برای اینکه بتوانی از این وضعیت آگاه شوی، لازم است با عشق و صبر همراه باشی.
هوش مصنوعی: این سخنها با گفتار تو سازگار نیست. باید گفتار را با عمل هماهنگ کنی.
هوش مصنوعی: وقتی چشمانت به زیبایی و حقیقت نگاه کند، سخنان محبت‌آمیز در دل می‌نشيند و اثر می‌گذارد.
هوش مصنوعی: مراقب باش! از این موضوع هرگز فراموش نکن. این را به عنوان نصیحت من همیشه در ذهنت نگه‌دار، مانند حلقه‌ای که در گوش داری.
هوش مصنوعی: اگر این مفهوم را به درستی درک کنی، بر اساس آن، به تو این مسیر سپرده میشود.
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی این مفهوم را درک کنی، باید کتاب فتوت‌نامه عطار را مطالعه کنی.
هوش مصنوعی: خدا در هر دو دنیا کمکت میکند، زیرا تو با勇مت در این مسیر پیش می‌روی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۷ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.