گنجور

 
امیر معزی

شادند همه خلق به عید عرب اکنون

بر شاه عجم عید عرب باد همایون

فخر ملکان ناصر دین خسرو مشرق

تاج سر دولت عضد دولت میمون

سنجر که به مردی و جهانداری و شاهی

بیش است ز طهمورث و جمشید و فریدون

نازنده به پیروزی او گوهر سلجوق

چون گوهر عباس به بهروزی مأمون

سلطان معظم به هنرمندی او شاد

چون موسی عمران به هنرمندی هارون

با همت او اختر سیار بود پست

با دولت او گنبد دوار بود دون

سیاره نداند که قیاس خردش چند

ایام نداند که شمار هنرش چون

گیتی به حقیقت خطر او نشناسد

دریا چه شناسد خطر لؤلؤ مکنون

ای‌ گشته فلک بر مه منجوق تو عاشق

وی ‌گشته ظفر بر سر شمشیر تو مفتون

یک تن نشناسم نه به احسان تو محتاج

یک دل نشناسم نه به فرمان تو مرهون

عدل و نظر تو سبب امن جهان است

چون باده و مطرب سبب شادی محزون

تا با تو جهان راست‌تر از قد الف شد

قد همه اعدای تو شد چفته‌تر از نون

هر کس‌ که سر از چنبر حکم تو بتابد

یا دل برد از دایرهٔ عهد تو بیرون

هرگز نبود مقبل و آهسته و عاقل

لابد که بود مدبر و آشفته و مجنون

آن روز که تو گوی‌ زنی پیش سواران

از سُمّ سمند تو رسد گَرد به‌گردون

وان روز که تو صید کنی بر کُه و صحرا

از سنگ دمد لاله و از خاک طبرخون

وان روز که تو تیغ زنی در صف لشکر

پستی و بلندی همه خانی شود از خون

از نیزهٔ تو بیشه نماید همه صحرا

وز رایت تو کوه نماید همه هامون

خصم تو به افسون و به افسانه کند کار

لیکن به زمانی شود آن کار دگرگون

بیچاره نداند که همی سود ندارد

با دولت و شمشیر تو افسانه و افسون

ملک پدران داد به دست تو زمانه

بسته است میان تا تو چه فرمان دهی اکنون

گر رای به زابل کنی از بهر تماشا

ور روی به توران نهی از بهر شبیخون

فغفور بنالد ز تو در بتکدهٔ چین

چیپال بترسد ز تو بر ساحل سیحون

تو خرم و خندان به نشابور نشسته

سهم تو به دجله است و نهیب تو به جیحون

بس نماندست که ملک ملکان را

آرند به دیوان تو آواره و قانون

پیش کف تو خوارتر از خاک نماید

گر خاک به تو هدیه دهد نعمت قارون

خوانم به صفت جود تو را معجز موسی

گر زنده شد از معجز او مردهٔ مدفون

ای مدح تو در هر دهنی لؤلؤ و یاقوت

وان لؤلؤ و یاقوت به عنبر شده معجون

ناهید ز میزان فلک مدح تو خواند

چون ‌گشت به میزان خرد مدح تو موزون

تا موسم ‌تِشرین بود اندر مه نیسان

تا نوبت کانون بود اندر مه کانون

احباب تو را باد رخ از نار چو ‌تِشرین

و اعدای تو را باد دل از رنج چو کانون

از طایر میمون‌، تو ندیم ظفر و فتح

خصم تو ندیم نَدَم از اختر وارون

خالق ز تو راضی و خلایق ز تو خشنود

دولت به تو موصول و سعادت به تو مقرون

عید تو همایون و همه سال تو چون عید

پیروزی و اقبال تو هر روز بر افزون

 
نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی
sunny dark_mode